مسجد در روايات

روايات و احاديث اسلامى درباره مسجد ، مسائل بسيار مهمى را طرح كرده اند كه بر تمام مسلمانان لازم است آن ها را رعايت كرده و از اين راه خشنودى حضرت حق و پيامبر صلى الله عليه و آله و ائمه عليهم السلام را جلب كنند .  ... سَمِعْتُ أَباعَبْدِاللّهِ عليه السلام يَقُولُ : شَكَتِ الْمَساجِدُ إِلَى اللّهِ تَعالى الَّذينَ لا يَشْهَدُونَها مِنْ جيرانِها ، فَأَوْحَى اللّهُ عَزَّ وَجَلَّ إِلَيْها : وَعِزَّتي وَجَلالي لا قَبِلْتُ لَهُمْ صَلاةً واحِدَةً وَلا أَظْهَرْتُ لَهُمْ فِى النّاسِ عَدالَةً وَلا نالَتْهُمْ رَحْمَتي وَلا جاوَرُوني في جَنَّتي .
راوى مى گويد : از حضرت صادق عليه السلام شنيدم كه مساجد به پروردگار عالم از همسايگانى كه در آن شركت نمى كنند ، شكايت بردند . خطاب رسيد كه : به عزت و جلالم سوگند ، در صورت استخفاف به مساجد يك نماز از آنان قبول نمى كنم و آنان را به عدالت در بين مردم آشكار نمى نمايم و به رحمتم نمى رسند و در بهشت مجاور من نخواهد بود .  قالَ رَسُولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : كُونُوا فِى الدُّنْيا أَضْيافا ، وَاتَّخِذُوا الْمَساجِدَ بُيُوتا وَعُودُوا قُلُوبَكُمُ الرِّقَّةَ وَأَكْثِرُوا مِنَ التَّفَكُّرِ وَالْبُكاءِ مِنْ خَشْيَةِ اللّهِ ، وَاجْعَلُوا الْمَوْتَ نَصْبَ أَعْيُنِكُمْ وَما بَعْدَهُ مِنْ أَهْوالِ الْقِيامَةِ تَبْنُونَ ما لا تَسْكُنُونَ وَتَجْمَعُونَ ما لا تَأْكُلُونَ فَاتَّقُوا اللّهَ الَّذي إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : در دنيا مهمان باشيد ، اين دلبستگى ها و آرزوها شايسته مهمان نيست ، مساجد را به عنوان خانه اصلى خود بگيريد ، دل ها را به رقّت عادت دهيد ، زياد انديشه كنيد و از خشيت حق گريه داشته باشيد ، موت و اهوال قيامت را نصب العين قرار دهيد ، اين چه زندگى غلطى است كه ساختمانى كرده ايد كه در آن سكنى نداريد و آن قدر جمع كرده ايد كه براى شما قدرت خوردن نيست ، از خدايى كه به سوى او باز مى گرديد ، پروا كنيد !
اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود : رفت و آمد به مسجد يكى از اين منافع را دارد : برادرى كه برادريش سود خدايى دارد . تحصيل علم جديد و تازه . دانستن آيه محكمه . برخورد به رحمت منتظره . ياد گرفتن كلمه هدايت كه انسان را از گمراهى برهاند . شنيدن كلامى كه راهبر به سوى راه خداست . ترك گناه از ترس حق يا حيا از حضرت بارى .  قالَ عَلِىٌّ عليه السلام : لَيْسَ لِجارِ الْمَسْجِدِ صَلاةٌ إِذا لَمْ يَشْهَدِ الْمَكْتُوبَةَ فِى الْمَسْجِدِ إِذا كانَ فارِغا صَحيحا . على عليه السلام فرمود : همسايه مسجد اگر از هر جهت فراغت و صحت داشته باشد ، بايد براى نماز واجب به مسجد بيايد كه با بودن فراغت و صحت ، حق نماز در جاى ديگر براى او نيست .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : هركس به مسجدى از مساجد خدا براى نماز جماعت برود ، براى هر قدمى كه برمى دارد هفتاد هزار حسنه منظور شود و به همان اندازه درجاتش بالا رود .  عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله قالَ : يَجى ءُ يَوْمَ الْقِيامَةِ ثَلاثَةٌ يَشْكُونَ : الْمُصْحَفُ ، وَالْمَسْجِدُ ، وَالْعِتْرَةُ ، يَقُولُ الْمُصْحَفُ : يا رَبِّ حَرَّفُوني وَمَزَّقُوني وَيَقُولُ الْمَسْجِدُ : يا رَبِّ عَطَّلُوني وَضَيَّعُوني ، وَتَقُولُ الْعِتْرَةُ : يا رَبِّ قَتَلُونا وَطَرَدُونا وَشَرَّدُونا ، فَأَجْثُوا لِلرُّكْبَتَيْنِ فِى الْخُصُومَةِ فَيَقُولُ اللّهُ لي : أَنَا أَوْلى بِذلِكَ . رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : در قيامت ، سه چيز به حضرت حق شكايت برند :قرآن ، مسجد ، عترت . قرآن مى گويد : پروردگارا ! مرا از نظر معنى تغيير داده و پاره كردند . مسجد مى گويد : پروردگارا ! مرا بيكار گذاردند و ضايع نمودند . عترت مى گويد :الهى ! ما را كشتند و راندند و آواره كردند . پيامبر صلى الله عليه و آله مى فرمايد : من براى احقاق حق اين ها در پيشگاه حضرت حق زانو مى زنم . خداوند مى فرمايد : من به محاكمه خائنان به اين سه برنامه سزاوارترم .
در شرح اين حديث آمده : مراد از مصداق كامل مسجد در اين روايت مسجد پيغمبر است كه در زمان آن حضرت مركز حكومت اسلامى بود و بايد از آنجا عدالت و احكام حقيقى قرآن به همه جاى جهان پراكنده شود . و مصداق كامل طرف خصومت اين سه چيز غاصبين خلافت اسلام اند كه قرآن مجيد را به رأى خود تفسير كردند و احكام آن را كه متضمن نظام عدالت عمومى بود پاره پاره كردند و استفاده از مزاياى آن را به عرب و اشراف قريش و بنى اميه اختصاص دادند و ديگران را محروم كردند . با اين كه قرآن ، برابرى و برادرى را براى همه بشر آورده و همه نژادها و تيره ها در پيشگاه او برابر و فضيلت وابسته به تقوا است .
پاره پاره شدن احكام الهى قرآن در حقيقت پس از مرگ پيامبر صلى الله عليه و آله به دست غاصبين شروع شد و خليفه دوّم در طول خلافت خود جامعه اسلامى را طبقه طبقه كرد : عرب ها را طبقه اشراف قرار داد و بر سر مردم مسلط ساخت ، قانون هايى وضع كرد كه مسلمانان غير عرب را از حقوق اجتماعى اسلامى محروم كرد و به هم دستى همكاران و احزاب هم فكر خود نظامات عمومى اسلامى را تكه تكه كرد و در دوران بنى اميه كه با حكومت عثمان آغاز شد ، نظريات خليفه دوّم به اوج ترقى رسيد و بنى اميه در دوران صد ساله حكومت خود آن نظريات را قانون اساسى خود قرار دادند !! بنى اميه در آن نظريات به اندازه اى پافشارى كردند كه قرآن و اسلام و مساجد و عترت به كلى تنهاى از جامعه ماندند و جز سلطنت غاصبانه و ديكتاتورى به وسيله نژاد بنى اميه و سپس بنى عباس براى مسلمانان چيزى نماند !! حتى ظاهر قرآن در زمان عثمان سوزانده شد و در زمان وليد ، قرآن مجيد تيرباران و تكه تكه گشت .
مسجد كه رمز حكومت اسلامى و اساس پخش تعليمات الهى بود ، در زمان بعد از پيامبر ، تعطيل و حكومت عادلانه تبديل به حكومت عربى ديكتاتورى گرديد و با تعطيلى مسجد پيامبر ، در حقيقت همه مساجد عالم از هويت اصلى و ذاتيش تعطيل شد و از مساجد جز يك سلسله برنامه هاى خشك و ظاهر چيزى نماند .
و اما عترت پيامبر ، آن چنان دچار سختى و فشار زندگى شدند كه عترت و اهل بيت هيچ پيامبرى و هيچ مسلمانى به اندازه آنان رنج و زحمت نديد ؛ داستان كربلا و واقعه طف و حره و ... نشانگر سختى هاى طاقت فرسايى است كه عترت نبىّ اكرم صلى الله عليه و آلهاز دست مردم به ظاهر مسلمان كشيدند .
پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله فرمود : در تورات نوشته شده : خانه هاى من در زمين مساجد است ، خوشا به حال بنده اى كه در خانه اش تطهير كند و در مسجد به زيارت من آيد ، بر من است كه كرامت نصيب زائرم كنم ، آنان را كه در تاريكى شب به مساجد مى آيند ، بشارت به نور درخشان در قيامت بده .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : براى مساجد مردمى است كه از شدت علاقه و توجه به مسجد ، گويى مانند ميخ هاى كوبنده به مسجدند ، ملائكه همنشين آنانند ، چون غايب شوند ، از آنان جستجو كنند و به هنگام بيمارى از آنان عيادت نمايند و به وقت حاجت به آنان كمك دهند . امام صادق عليه السلام از پدرانش از حضرت على عليه السلام نقل مى كند : همسايه مسجد را نماز نيست مگر در مسجد ، مگر اين كه براى او عذرى يا علتى باشد . عرض كردند : همسايه مسجد كيست يا اميرالمؤمنين ؟ فرمود : كسى كه اذان را مى شنود . پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : نشستن در مسجد به انتظار نماز ، عبادت است .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : هرگاه خداوند اهل قريه اى را ببيند كه در گناه اسراف مى كنند ، ولى سه نفر مؤمن در آن هاست ، خطاب مى كند : اى اهل گناه ! اگر در ميان شما مؤمنان متحابين به جلالم نبودند كه به خاطر نماز آنان زمين و مساجدم آباد است و از ترس من در سحر در حال استغفارند ، همانا آينه عذابم را بر شما نازل كرده و باكى نداشتم . پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : نشستن در مسجد به انتظار نماز عبادت است ، اگر حدثى در آن نباشد . گفتند : حدث چيست ؟ فرمود : غيبت .