فارسی
پنجشنبه 09 فروردين 1403 - الخميس 17 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 1
100% این مطلب را پسندیده اند

ارزش عمر و راه هزينه آن-جلسه اول(متن کامل+عناوین)

بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمين و صلّى الله على جميع الانبياء والمرسلين و صلّ على محمد و آله الطاهرين.
معارف اسلامى سه نفر را براى مجالست و همنشينى به ما معرفى مى كنند؛
اول: كسى است كه از او به رفيق تعبير مى كنند. دوم: صديق است و سوم: كسى كه از او به برادر تعبير مى كنند. هر سه كلمه در قرآن كريم آمده است؛ «رفيق ، صديق ، اخ ». اين سه نفر در دنيا به شكلى و در قيامت نيز به شكل ديگرى با انسان هستند. البته اگر انسان اهل آن باشد.
هر كدام از اين ها در دنيا خصوصيت و ويژگى اى دارند كه اين ويژگى ها و خصوصيت هاى سه گانه، هر كدام در كنار انسان، در ارتباط با يك نفر است. از اينرو بايد هر سه را بشناسيم، چون هر كدام نسبت به انسان، نگاه مثبتى دارند.
از اين سه نفر كه بگذريم، بقيه افراد در كنار ما، يا افرادى عادى و بى خاصيت هستند، يا دشمن و مخالف ما.
رفيق واقعى
اما كار رفيق اين است كه حضرت على عليه السلام مى فرمايد: «رفيقك من بصّرك عيبك» كسى كه عيب تو را مخفى كند و تذكر ندهد دشمن توست و رفيق تو كسى است كه فهميده، دانا و چيز فهمى است. از پيش خير و شرّ را شناخته، خوبى ها و عيب ها را مى داند، سپس عيوبى كه در تو هست و به آن توجه ندارى و شايد بعضى از آن عيوب را حُسن بدانى- چون اين اشتباه را انسان دارد- او عيوب تو را با دلسوزى و خيرخواهى به تو مى شناساند و به تعبير پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله كه فرمود: «المؤمن مرآة المؤمن»»
دوست مؤمن، نسبت به تو مانند آينه اى است كه مى توانى خود را در او كامل ببينى. اين رفيق، موجود مثبتى است كه كار او عيب گيرى مثبت از دوست خود است؛ يعنى مى خواهد شما را به طرف سلامت حركت بدهد تا در عمل، اخلاق و رفتار انسانى بى عيب شويد.
تقسيم عمر
حيات اين گونه انسان ها به قدرى با ارزش است كه موسى بن جعفر عليه السلام در روايتى پرقيمت مى فرمايد:
سزاوار و شايسته است كه شما عمر خود را چهار قسم كنيد؛ يك بخش آن را صرف دنياى خود كنيد و به دنبال پول برويد، چون پول، از ابزار طبيعى و كارساز زندگى است، اما در كنار آن، چند سفارش نيز به ما كرده اند.
كسب حلال
سفارش اول كه سفارشى ريشه اى است، اين است كه: هر چه پول مى خواهيد، در بياوريد، اما از مسير حلال دربياوريد. در اسلام در اين زمينه حدى نگذاشته اند كه گفته باشند: اگر كسى پول حلال در آورد، تا اين حد باشد، بعد ديگر نبايد به پول دست بزند. در قرآن كريم نكات خيلى جالبى هست. اين سفارش فقط به ما نشده است، بلكه پول حلال در پيشگاه مقدس پروردگار به قدرى از ارزش برخوردار است كه در سوره مباركه مؤمنون مى فرمايد: من به تمام صد و بيست و چهار هزار پيامبر گفته ام: «يأَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُواْ مِنَ الطَّيّبتِ»
به دنبال مال حلال باشيد، چون كه از آيات قرآن صريحاً استفاده مى شود كه مال حرام، درى به سوى جهنم است. من به عوارض دنيايى مال حرام كارى ندارم. اين آيه را ببينيد! البته نمونه اين آيه در قرآن زياد است. اين آيه راجع به چند رشته از مال حرام است: «الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَ لَ الْيَتمَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِى بُطُونِهِمْ نَارًا»
مال حرام، درى به سوى آتش جهنم است؛ يعنى هر كسى كه به سراغ حرام رفت، خود را سزاوار عذاب قيامت مى كند، مگر اين كه خداوند متعال به او توفيق بدهد تا هر چه مال حرام كه از راه غيرمشروع به دست آورده است، به صاحبان اصلى آن برگرداند. اين نيز سفارش اول است.
پرهيز از بخل در مال
سفارش دومى كه به ما درباره پول شده اين است كه مواظب باشيد كه زلف پول حلال شما به رذيله بخلِ در وجودتان گره نخورد، كه پول اسير نشود. چون اگر پول به اسارت بخل در بيايد، باز درى به سوى جهنم بر خود باز كرده ايد. اين آيه در سوره توبه است: «الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنفِقُونَهَا فِى سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشّرْهُم
بِعَذَابٍ أَلِيمٍ»
كسى كه پول را به دست بياورد و نگهدارد كه از دستش نرود، او را به عذاب دردناك الهى بشارت بده! البته من سعى مى كنم كه فقط آيه را بخوانم كه اين حرفها را صد در صد باور كنيد.
اين سفارش دوم است؛ از حلال به دست بياور، نمى گويد چقدر، شما را آزاد گذاشته است، چون دين نه نظر تنگ است و نه نامهربان، بلكه خيلى نظر بلند و مهربان است. از حلال به دست بيايد، اما عدد معلوم نمى كند و نمى شمارد. اين پولى كه به دست آورده ايد، نگه نداريد، حبس نكنيد.
هزينه صحيح مال
سفارش سوم اين است كه؛ پولى را كه به دست آورديد، در درجه اول، به خود و خانواده ات گشايش و راحتى بده. نه اين كه پول ها دسته دسته شود، مگر مى خواهى چه كنى؟
پيغمبر صلى الله عليه و آله مى فرمايد: خانه، مركب و پوشاك خوب، در حدّ شأن خود تهيه كنيد. ديگر چيزى كه نمى خواهيم. كل زندگى ما بر اين چهار اساس بنا مى شود؛ خانه، خوراك، پوشاك، مركب. مركب در زمان ما كه همين ماشين ها است، اما بدن ما قطعاً ماشين چندين ميليون تومانى نمى خواهد. روز اول كه به دنيا آمديم، ما را در گهواره گذاشتند، اين مركب روز اول ما بود، مركب روز آخر ما نيز تابوت است، اين دو مركب كه اختيارش را نداريم، نه گهواره و نه تابوت، يك مركب مى خواهيم كه اين بدن را اين طرف و آن طرف ببرد.
بعد از اين كه براى خود هزينه كرديد، نوبت طبقه دوم است، كه اگر آنها كمبودى دارند و تو اضافه دارى؛
«وَ ءَاتَى الْمَالَ عَلَى حُبّهِ ذَوِى الْقُرْبَى »
رده اول، پدر و مادر، خواهر، برادر، عمه، خاله. اگر اضافه آورديد: «وَ الْيَتمَى وَ الْمَسكِينَ وَ ابْنَ السَّبِيلِ وَ السَّآئِلِينَ»  اگر اضافه نيامد كه اين سفارش متعلق به تو نيست. اين سفارش سوم است.
 هزينه نشدن مال در معصيت
سفارش چهارم درباره پول اين است كه پول را در معصيت هزينه نكنيد. ما اگر با پول اين چهار معامله را كرديم، اين پول چه مى شود؟ خدا در قرآن، در كنار چنين برخوردى با پول، چند حرف دارد، مى فرمايد:
از جهتى مسير رسيدن به صلوات، رحمت، مغفرت و بهشت من، همين پول است. شما در آيات سوره بقره مى بينيد: «أُوْلئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَ تٌ مّن رَّبّهِمْ»  در آيات سوره توبه، در مورد پول مى بينيد:«إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَ أَمْوَ لَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ»
پولى كه اين قدر مى تواند براى ما كار كند، ما با حرام آن را نجس كنيم.
تقسيم عمر به چهار بخش
طبق نظر اسلام، رفيق آن كسى است كه «بصّرك عيبك». حضرت موسى بن جعفر عليهما السلام مى فرمايد: اين رفيق به قدرى مى ارزد كه عمر خود را به چهار بخش تقسيم كن:
بخش اول: به دنبال عبادت باش. در روزگار ما كه حوصله ما را كم كرده اند، حداقل به واجبات عمل شود.
بخش دوم: به دنبال پولِ با ويژگيهايى كه بيان شد باش.
بخش سوم: عمر
«لِمُعاشَرَةِ الإخْوانِ وَ الثِّقاتِ الّذين يُعَرّفُونَكُمْ عُيُوبَكُم وَ يُخلِصُونَ لَكُم فِى الباطِنِ.»
سراغ كسانى برويد كه عيب هاى شما را از روى دلسوزى به شما بگويند. عيب شما را پيش ديگران نمى گويند، چون شما را دوست دارند و مشتاق شما هستند. كار آنها نيز براى خداست. بگذار تذكر بدهند. اين دوستان براى انسان خيلى خوب هستند.
بخش چهارم عمر: «لِلَذّاتكم فى غير مُحَرَّم» تفريحاتى كه حرام نباشند، چون تو نيازمند به لذت هستى. دين نمى گويد كه درِ لذّت ها را به روى خودت ببند، بلكه، مى گويد باز كن، اما از حلال.
حكايت خواجه نظام الملك  با فارابى
زمانى در مملكت خود نخست وزيرى به نام خواجه نظام الملك طوسى داشتيم كه مملكت را خوب مى چرخاند. در اصفهان به او حمله كردند و به پهلوى او خنجر زدند و او را كشتند. بعد از او، تا زمان صفويه ديگر مملكت رو نيامد. او هر روز با بزرگان مملكت نشست داشت. يك بار در نشست سياسى و كشورى، اين فرزانگان مملكت، دانشمندان و سياسيون ديدند كه كسى از درب سالن به داخل آمد كه كفش و لباس او كهنه است. اول تعجب كردند كه چرا جلوى او را نگرفته اند. اما بعد فهميدند كه او ابونصر فارابى است.
در سوريه، ابونصر فارابى را دعوت كردند. او نيز زاهد، حكيم و فيلسوف بود.
با لباس هميشگى وارد جلسه شد، نه جواب سلام او را دادند و نه كسى بلند شد.
ابونصر در جاى كفش ها نشست. مقدارى كه گذشت، مدير جلسه گفت: ابو نصر نيامد؟ گفتند: نه، نيامد. جلسه تمام شد و ايشان نيز نگفت كه من ابونصر هستم. به او هيچ محل نگذاشتند. بعد رفتند به آن واسطه گفتند: اين رفيق شما، ابونصر نيامد. گفت: چطور نيامد؟ قول قطعى داده بود كه بيايد. من مى روم و به او مى گويم كه فردا بيايد. ابونصر فردا كه آمد، عمامه اى فيلسوف مآبانه، پيراهن سفيد درخشان، جبّه قيمتى، با آستين بلند پوشيد و وقتى آمد كه همه آمده باشند. تا از در وارد شد، همه از جا بلند شدند و ايشان را تا بالاى مجلس آوردند.
ابونصر چيزى نگفت. سفره غذا را كه پهن كردند، ابونصر آستين لباس خود را باز كرد. لقمه مى گرفت و به داخل آستين مى انداخت. گفتند: ابونصر، فيلسوف معروف، ديوانه شده است.
گفتند: چرا لقمه را داخل آستين لباس مى كنيد؟ گفت: براى اين كه احترام من در اين جلسه بخاطر اين لباس است و الا من ديروز نيز آمده بودم و جاى كفش ها نشسته بودم، اما شما جواب سلام مرا نيز نداديد.
حضرت مى فرمايد: گاهى اولياى خدا، در لباس كهنه گم هستند، مواظب باشيد كه به كسى كم محلى نكنيد كه مبادا به خدا كم محلى كرده باشيد.
 بيان عيوب، هديه اى از طرف دوست

موسى بن جعفر عليهما السلام مى فرمايد:اين رفيق ها براى خدا و به خاطر محبت به تو، عيب تو را فقط به خودت مى گويند. بلند گو نيستند كه عيب تو را ببرند و پخش كنند و در ظاهر به شما ارادت نشان دهند.
 «يُخْلِصُونَ لَكُمْ فِى الباطِنِ»
  ادامه حكايت نظام الملك با فارابى
باورود خواجه نظام الملك، تمام جلسه نشينان تعجب كردند كه اين آقا چگونه در جلسه راه پيدا كرده است. چرا مأموران نبودند كه جلوى او را بگيرند. هر كس در ذهن خود چيزى گفت.
ديدند خواجه نظام الملك تمام قد بلند شد و از ابونصر فارابى استقبال كرد و او را آورد و كنار خود نشاند و از او اجازه گرفت كه ما جلسه را ادامه بدهيم؟ جلسه تمام شد. آن شخص در گوش خواجه دو كلمه حرف زد و رفت. خواجه نيز تا جلوى درب بدرقه اش كرد. گفتند: اى خواجه! او چه كسى بود كه تا به حال به ما اين گونه احترام نكرده اى كه به او كردى؟ گفت: همه شما مانند تيشه به ريشه من هستيد، چون متملّق هستيد و هميشه از خوبى هاى من حرف مى زنيد، اما او عالم، عارف و آگاهى است كه فقط عيب هاى مرا به من مى گويد. او مرا مى سازد و اصلاح مى كند. چنين كسى موجود ارزشمندى است.
من بايد در مقابل چنين رفيقى اهل قبول و پذيرش باشم. عيبى كه خودم نمى بينم و كسى ديگر مى بيند و به من مى گويد، بايد دست او را ببوسم و از او تشكر نيز بكنم و بگويم: خدا رحمتت كند. اگر به من نمى گفتى، زخم اين عيب بزرگ و بزرگتر مى شد و ما را از نظر رحمت خاص خدا دور مى كرد.
 حكايتى از مؤلف
روزى آراسته و خوش چهره، قبل از منبر آمد و كنار من نشست، گفت: چند دقيقه به حرف من گوش مى دهيد؟ گفتم: بله. گفت: من چند سال است كه به تمام روحانيّت فحش مى دهم. گفتم: تو مرا كجا ديده اى؟ گفت: در تلويزيون شما را ديده ام. آن زمان مى خواستم تلويزيون را روى سرم بشكنم، چون شما را نمى شناختم. اما الان آمده ام تا به شما بگويم كه مرا ببخشيد، من اشتباه مى كردم.
آن مايه اى كه پروردگار در آنها گذاشته است، با محرم و صفر و تشكيل اين جلسات با ارزش، آنها را برمى گرداند. اين شعر را براى آنها مى خوانم. خيلى شعر پرقيمتى است. براى جوان ها مى خوانم، چون فطرت آنها پاك است. گاهى موج آنها را مى برد، اما خدا از درون آنان، تلنگرى به آنها مى زند تا برگردند:
اى غزالى گريزم از يارى             كه اگر بد كنم نكو گويد
مخلص آن شوم كه عيبم را             همچو آينه رو به رو گويد
نه كه چو شانه به پشت سر             رفته و مو به مو گويد
از دوستى كه كارهاى بد مرا دست بزند و بارك الله بگويد، فرار مى كنم، چون چنين شخصى خائن است.
يكى از دعاهاى حضرت رسول صلى الله عليه و آله اين بود:
الهى! كسى را كه در ميان بندگان خود دوست دارى به من بنمايان، تا من تنهاى از اين خوبان نميرم. اما دومين نفر، اسمش صديق است. لفظ صديق در قرآن نيز آمده است. صديق كيست؟ كسى كه پيوسته مواظب شماست كه پاى شما در گناه نلغزد. چنين شخصى براى تو حالت هشدار دهنده دارد، چون نمى خواهد تو را آلوده به گناه ببيند. اما سومين نفر، «اخوك» برادر تو است؛ كسى كه تو را به خدا مى رساند و دست تو را در دست خدا مى گذارد. والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته

 


منبع : مرکز علمی تحقیقاتی دارالعرفان الشیعی
0
100% (نفر 1)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

ارزشها و لغزشهای نفس - جلسه پانزدهم
کلام ارزشمند حضرت زهرا(س) در بیان دین
دهه دوم محرم 94 خوی آرامگاه شیخ نوایی سخنرانی هفتم
خودشناسی - جلسه اول
ارزش عمر و راه هزينه آن-جلسه بیست وچهارم (متن ...
شیطان و اهل تقوا - جلسه پانزدهم – (متن کامل + ...
رفع حجاب‏ها با ايمان و تقواى مستمر
صله با قاطع رحم
اهميت واجبات از ديدگاه اسلام
ردّ ادعاى كهنگى دين اسلام‏

بیشترین بازدید این مجموعه

خودشناسی - جلسه اول
نفس - جلسه دوازدهم
ارزشها و لغزشهای نفس - جلسه پانزدهم
ردّ ادعاى كهنگى دين اسلام‏
سِرِّ نديدن مرده خود در خواب‏
جفاى برخى از زنان ايرانى به پيامبر اكرم صلّى الله ...
شیطان و اهل تقوا - جلسه پانزدهم – (متن کامل + ...
تخلیه، تحلیه و تجلیه
شهر ری مصلی آستان مقدس حضرت عبد العظیم دهه سوم ...
دهه دوم محرم 94 خوی آرامگاه شیخ نوایی سخنرانی هفتم

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^