حجّاج بن مسروق بن مالك بن كثيف بن عتبة الكداع الجعفى، از شيعيان و اصحاب اميرالمؤمنين عليه السلام در كوفه بود. چون با خبر شد كه امام حسين عليه السلام از مدينه به سوى مكّه حركت كرده است، رهسپار مكّه شد و به آن حضرت پيوست. هنگام حركت امام عليه السلام از مكّه به سوى عراق در كنار و همراه امام عليه السلام، و در تمام اوقات نماز مؤذّن آن حضرت بود. در جريان ملاقات حرّ با امام حسين عليه السلام چون ظهر شد، امام عليه السلام به حجّاج فرمود كه اذان بگويد و او نيز گفت. در قصر بنى مقاتل وى و يزيد بن مغفّل از طرف سيّدالشّهدا به خيمه عبيداللَّه حرّ جعفى رفتند؛ و پيام آن بزرگوار را به او رساندند و از او براى يارى آن حضرت دعوت به عمل آوردند.
حجاج در روز عاشورا وارد ميدان شد و چنين رجز خواند:
أَقْدِمْ حُسَيْناً هادِياً مَهْدِيّا الْيَوْمَ تَلْقى جَدَّكَ النَبِيّا
ثُمَّ أَباكَ ذَا الْعَلا عَلِيّا وَالْحَسَنَ الْخَيْرَ الرِّضَى الّوَلِيّا
وَذَا الْجَناحَيْنِ الْفَتَى الكَمِيّا وَاسَدَ اللَّه الشَّهيدَ الْحَيّا
اى حسين، اى رهبر هدايت يافته پيش آى، امروز جدّت پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم و
پدرت على عليه السلام، امام حسن، جعفر طيّار و حمزه سيّدالشّهدا را ملاقات خواهى نمود.
پس از آن جنگيد و به قولى بيست و پنج تن را به هلاكت رساند. سرانجام خودش نيز به افتخار شهادت نايل شد. در زيارت ناحيه از وى چنين ياد شده است: السَّلامُ عَلى حَجَّاجِ بْنِ مَسْرُوقِ الْجُعْفِى.
منبع : منبع: پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
