اقتدا و توسل به حضرت زهرا (سلام علیها )

منقبتى که وجود مقدس حضرت زهرا سلام اللَّه علیها با پدر و همسر و فرزندانش مشترک است، در اهتدا و اقتدا و تمسک است، یعنى هدایت یافتن و پیروى کردن مردم از آنان و در موقع نیاز، متوسل شدن به آنان.
انس بن مالک روایت مى کند:
«صلى بنا رسول اللَّه صلى اللَّه علیه و آله و سلم صلوه الفجر، فلماانفتل من الصلوه اقبل علینا بوجهه الکریم، فقال: معاشر المسلمین، من افتقد الشمس فلیستمسک بالقمر، و من افتقد القمر فلیستمسک بالزهره، و من افتقد الزهره، فلیستمسک بالفرقدین. فقیل: یا رسول اللَّه، ما الشمس و القمر، و ما الزهره و ما الفرقدین؟ فقال: انا الشمس و على القمر و فاطمه الزهره و الحسن و الحسین الفرقدان، و کتاب اللَّه لا یفترقان حتى یردا على الحوض». (1)
«روزى پیامبر اکرم با ما نماز صبح بجاى آورد، و پس از فراغت از نماز روى مبارکش را به سوى ما گردانید: و فرمود: اى جماعت مسلمانان، هر کس که آفتاب را از دست بدهد، پس باید به ماه تمسک جوید، و در فقدان ماه دست به دامان زهره شود، و اگر زهره را نیابد به دو ستاره ى فرقدان پناه آورد. از پیامبر اکرم سوال شد که یا رسول اللَّه مقصود از آفتاب و ماه و زهره و فرقدان ( دو ستاره نورافشان چیست؟ فرمود: من آفتابم، على ماه، و فاطمه زهره است و دو ستاره حسنین هستند. آنان با کتاب خدا دو دستاویز بشرند و همواره بهم پیوسته اند و هرگز از یکدیگر جدا نمى شوند تا در کنار حوض کوثر به من ملحق شوند».
روایت فوق را ابو اسحاق ثعلبى در عرائس نقل کرده است.
نطنزى نیز در الخصائص العلویه این روایت را بدینگونه نقل مى نماید که حضرت رسول فرمود:
«اطلبوا الشمس، فاذا غابت، فاطلبوا القمر، و اذا غاب القمر فاطلبوا الزهره، و اذا غابت الزهره، فاطلبوا الفرقدین. قلنا: یا رسول اللَّه، من الشمس؟ قال: انا. و من القمر؟ قال: على. فمن الزهره؟ قال فاطمه. قلنا: فمن الفرقدان؟ قال: الحسن والحسین». (2)
«آفتاب را بیابید، و اگر آفتاب غروب کرد، ماه را طلب کنید. در صورتیکه ماه از نظرها پنهان شد، زهره را بطلبید، و اگر زهره ناپدید شد دو ستاره ى فرقدین رابجویید.سوال شد یا رسول اللَّه مقصود از شمس و قمر و زهره فرقدین چه کسانى هستند؟ فرمود: من آفتابم، على ماه، و فاطمه زهره است، و حسن و حسین دو ستاره فرقدان».
این روایت را صاحب «روضه الصفاء» (3) و «حبیب السیر» (4)
با عبارات دیگر از جابربن عبداللَّه نقل کرده اند که حضرت رسول فرمود:
«اهتدوا بالشمس، فاذا غابت الشمس فاهتدوا بالقمر، و اذا غاب القمر فاهتدوا بالزهره، و اذا غابت فاهتدوا بالفرقدین. فقیل: یا رسول اللَّه من الشمس؟ قال: انا. من القمر؟ على بن ابى طالب، من الزهره؟ الزهراء سلام اللَّه علیها. و الفرقدان؟ هما الحسنان». (5)
روایت مورد بحث را جمعى از دانشمندان شیعه نیز از جابر بن عبداللَّه نقل کرده اند. (6)
شیخ صدوق رحمه اللَّه علیه نیز در معانى الاخبار این حدیث را ذکرنموده است با این تفاوت که بجاى کلمه ى «اهتدوا» کلمه ى «اقتدوا» آورده است. در اکثر این روایات که از شیعه و سنى منقول است گفتار پیامبر با این جمله خاتمه مى یابد: «کتاب خدا و عترت من بهم پیوسته است و هرگز از یکدیگر جدا نمى شوند تا در کنار حوض کوثر به من ملحق شوند» (7)و خود این مطلب موضوع بسیار فوق العاده و مهمى است. (8)
از روایات مذکور کاملا روشن است که حضرت صدیقه سلام اللَّه علیها در مراتب و مناقب گفته شده، هم ردیف رسول اکرم، امیرالمومنین و حسنین علیهم السلام است و در مقام تمسک،اهتدا و اقتدا همانند آنان مى باشد، و اگر در ولایت عصمت نظیر پیامبر اکرم، على، و حسنین نبود، امر هدایت یافتن، و پیروى مردم از او، و توسل هر بشرى در مشکلات به او، کارى بیهوده و گزاف مى بود. حضرت زهرا علیهاالسلام یکى از ذخائرى است که حضرت رسول اکرم صلى اللَّه علیه و آله و سلم بعد از خود باقى گذاشته است و در این باره مى فرماید:
«انى مخلف فیکم الثقلین کتاب اللَّه و عترتى». (9)
«من در میان شما دو وزنه ى سنگین باقى مى گذارم، کتاب خدا و خاندان من».
و حضرت صدیقه سلام اللَّه علیها یک تن از عترت پیامبر، و زهره اى است که در مدار عصمت و ولایت، با شمس و قمر و فرقدین هم رتبه و هم درجه است، اگر چه نور شمس و قمر بر نور زهره غلبه دارد و با وجود خورشید و ماه نمى توان نور زهره را مشاهده کرد، و گوئى پیامبر اکرم با تقدم و تاخر اسامى پنج تن در همه ى روایات و با ترتیب مشخص و معین مى خواهد بیان فرماید که امیرالمومنین علیه السلام از زهرا علیهاالسلام افضل است، و مقام زهرا تالى و بلافاصله بعد از امیرالمومنین است و اگر چنین نبود، شایسته بود که اول نام حضرت زهرا ذکر شود.
ترتیب اسماء پنج تن، در آسمانها، در عرش، در کرسى، در جنت و در سایر مواقف که نوشته شده و یا مورد خطاب خدایى بوده اند به همین سبک و نسق بوده است. رسول خدا در هر جا که سخن از پنج تن است، ابتدا نام خودش را ذکر مى کند، بعد امیرالمومنین و سپس حضرت صدیقه را، و در تمام اخبار و احادیث این ترتیب اسماء مراعات شده است، لذا معلوم مى شود که مقام حضرت زهراء علیهاالسلام تالى و بلافاصله بعد از امیرالمومنین است، اگر چه، پنج تن در مناقب و فضائل و مطالبى که گفته شد، هم ردیف، هم درجه و یکسانند، با وجود این مقام آنان در مراتب و مدراج دیگر ممکن است با هم اختلاف داشته باشد، ولى آنچه محققا از ترتیب اسامى آنها در کلام پیامبر مى توان استفاده کرد، این است که رسول اکرم داراى عالیترین مقام، و امیرالمومنین پس از پیامبر، و حضرت زهرا سلام اللَّه علیها بعد از او، حسنین پس از فاطمه، صاحب والاترین مقام در جهان آفرینش هستند.
و ما این مطلب را نیز ثابت خواهیم کرد که حضرت زهرا علیهاالسلام از یازده امام دیگرافضل تر و برتر مى باشد، و اگر جز این یک منقبت، فضیلت دیگرى در شان او نبود، همین براى اثبات مقام ولایت آن حضرت کافى بود. پیامبر اکرم براى امت خود، نمونه ها و یادگاریهاى پاینده اى بعد از خودش بر جاى نهاده است: یادگاریهاى پاینده اى بعد از خودش بر جاى نهاده است: یادگاریهایى که در هر زمان و مکان، در زمینه هاى علمى، عملى، تمسکى، اقتدایى، و اهتدایى و... جوابگوى جمیع نیازهاى بشرى باشند.
حضرت صدیقه سلام اللَّه علیها در تمام شئون مذکور سهیم و مشترک است، به عبارت دیگر چنان که على بن ابى طالب مقتداى ما، هادى ما، رهنماى ما، و ولى ماست، عینا حضرت زهرا سلام اللَّه علیها نیز همانگونه است، نه تنها براى ما مسلمانان، بلکه براى جمیع بشر از اولین و آخرین.

 

 

منبع : پایگاه اهل بیت (ع)