ولایت مداری خصیصه مهم حزب الله در قرآن

قرآن کریم در دو آیه تعبیر حزب الله را به کار برده است. یکی از آن ها آیه 56 و سوره مائده است:
(الذین آمنوا فإن حزب الله هم الغالبون) هرکس خدا و پیامبر او و کسانی را که ایمان آورده اند ولی خود بداند که حزب خدا همان پیروزمندان اند. این آیه ی شریفه در مورد اتفاق معروف حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام)در نماز در حال رکوع است. مفسران و محدثان شیعه و سنی در مورد شأن نزول این آیه چنین گفته اند که سائلی به مسجد آمد و اظهار نیاز کرد، ولی کسی به او چیزی نداد. امیرالمؤمنین که مشغول نماز و در حال رکوع بود، به آن سائل اشاره فرمود و انگشتر خود را به او داد. پس از این واقع آیه ی مزبور در شأن و مقام حضرت علی(علیه السلام)نازل شد که این آیه می فرماید: کسانی که ولایت خدا، پیامبر و مؤمنانی را که او صافشان ذکر شد، بپذیرند آنان از حزب الله هستند بنابراین خداوند در این آیه اهل ولایت و حزب الله را یکی قرار داده است.
دومیّن آیه ای که تعبیر حزب الله در آن آمده آیه 22 سوره مجادله است(لا تجد قوماً یؤمنون بالله و الیوم الآخر یوادون من حاد الله و رسوله و لو کانوا آبائهم او ابناء هم آو اخوانهم او عشیرتهم اولئک کتب فی قلوبهم الأیمان و ایدهم بروح منه و یدخلهم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها رضی الله عنهم و رضوا عنه اولئک حزب الله الا ان حزب الله هم المفلحون) خداوند در این آیه نیز اوصاف اهل ولایت و حزب الله را ذکر نموده و می فرماید: مردمی را نخواهی یافت که ایمان به خدا و روز قیامت داشته باشند و در عین حال با دشمنان خدا و پیامبر دوستی کنند؛ حتی اگر آن دشمنان پدرانشان، فرزندانشان، با اهل فامیل و نزدیکانشان باشند. آری اگر کسی ایمان به خدا داشته باشد هرگز با دشمنان خدا رابطة دوستی برقرار نخواهد کرد. هیچ گاه ایمان به خدا با دوستی با دشمنان خدا جمع نمی شود.
از مطالعه و تطبیق این دو آیه (56 مائده و 22 مجادله) به خوبی به دست می آید که اهل البیت (عليهم السلام) مصداق تام و کامل حزب الله هستند. حزب الله کسانی هستند که خدا را به ولایت پذیرفته اند و او را ولی خویش قرار داده اند پس از پذیرش ولایت الهی نیز هنگامی که برای ایشان پیامبری معرفی گردد ولايت پیامبر را پذیرا می گردند.
آنان همچنین پس از ولایت پیامبر، ولایت جانشینان آن حضرت، یعنی ولایت ائمه را نیز می پذیرند.
در مقابل حزب الله، حزب الشیطان وجود دارد که ولایت هیچ کدام را قبول ندارند و خود را تحت ولایت شیطان قرار داده اند و از او فرمان می برند.

ولایت تکوینی و تشریعی خداوند
 انقسام ولایت، ولایت تشریعی و ولایت تکوینی به این معناست که ولایت بر تشریع و تکوین از آن ولی است، زیرا علت سایه افکن سرپرست معلول و معلول مولی علیه و تحت تربیت علت است، اگر علت کار حقیقی انجام دهد، مانند آن که درخت یا انسانی را بیافریند، در این صورت علت ولی آن امر تکوینی، یعنی ولی التکوین است و اگر کار اعتباری انجام دهد، مانند آن که به چیزی امر و یا از چیزی نهی کند، در این صورت ولی اعتبار و به عبارتی ولی التشریع خواهد بود.

ولایت تکوینی و تشریعی خداوند
 
با توجه به مقدمه مذكور روشن مي شود كه خداي سبحان هم داراي ولايت تكويني است و هم داراي ولايت تشريعي، زيرا بر اساس توحيد ربوبي تنها خداوند است كه با اعمال ولايت، جهان هستي را اداره كرده و اوست كه همواره به انحاي گوناگون ربوبيت خود را اعمال مي كند. همچنين بر اساس پذيرش نبوت و فراغت از اثبات وحي، تنها خداست كه حق وضع قانون دارد و قوانين وضع شده را توسط پيامبر(ص) به مردم ابلاغ مي كند.
در قرآن آياتي كه ولايت تكويني و تشريعي خداوند را بيان مي كند، دو دسته هستند؛ بعضي آيات هم ولايت تكويني را بيان مي كند و هم ولايت تشريعي را، و بعضي ولايت تشريعي را.
از جمله آياتي كه جامع ولايت تشريعي و تكويني است، آيه معروف به آيه الكرسي است كه مي فرمايد: «الله ولي الذين آمنوا يخرجهم من الظلمات الي النور» خداوند ولي مؤمنان است در تكوين و تشريع.
اما بيان ولايت تشريعي به اين صورت است كه خداوند با وضع قوانين نوراني انسان ها را از ظلمت به نور هدايت مي كند، چنان كه قرآن را نور ناميده و فرمود: «كتاب انزلنا إليك لتخرج الناس من الظلمات إلي النور» خداوند ولي مؤمنان است در تكوين و تشريع.
اما بيان ولايت تشريعي به اين صورت است كه خداوند با وضع قوانين نوراني انسان ها را از ظلمت به نور هدايت مي كند؛ چنان كه قرآن را نور ناميده و فرمود: «إليك لتخرج الناس من الظلمات إلي النور بإذن ربهم إلي صراط العزيز الحميد»قرآن بر پيامبر نازل شده تا مردم را به نور هدايت كند. بنابراين خداوند با وضع قوانين و احكام نوراني و ابلاغ آن ها، ولايت خود را نسبت به مؤمنان اعمال مي كند. اين احكام و قوانين، برخي تكليفي هستند، نظير وجوب و حرمت و استحباب و كراهت و برخي وضعي هستند، مانند صحت و بطلان و طهارت و نجاست.
با توجه به مباحثي كه گذشت و با استناد به آيه ي«انما وليكم الله و رسوله و الذين ءامنوا الذين يقيمون الصلاه و يؤتون الزكوه و هم راكعون و آيه يا أيها الذين آمنوا اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولي الامر منكم» تمام شئونات ولايت تكويني و تشريعي در مورد پيامبر(صلي الله عليه و آله) و معصومين(عليهم السلام)به اثبات مي رسد و كوتا سخن اينكه ولاء و ولايتي كه در قرآن و روايات به حضرات نسبت داده شده صرف رفاقت و محبّت نيست بلكه همان قدرت ولايت و حاكميت بر جميع اطوار و عوالم وجوده بوده و هست و زماني، مي توانيم خود را مطيع فرامين الهي و معتقد به ابعاد گوناگون توحيد و خداپرستي بدانيم كه به اين ولايت مطلقه ي تكويني و تشريعي معتقد و پايبند باشيم و لا غير.