فارسی
سه شنبه 04 ارديبهشت 1403 - الثلاثاء 13 شوال 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

شيعه و اخلاق فردي

در اين بخش به برخي از ويژگي هاي فردي شيعيان اشاره مي شود كه اين اوصاف، ضمن داشتن وجه تشريعي و ترغيب بدان ويژگي ها، بازنماي علائم شيعيان واقعي است، هر شخص مدعي تشيع، مي بايست خودش را با اين شاخص ها، محك بزند.
1. زيركي و تيزفهمي
عَن نَوْفِ بنِ عبدِاللّهِ البَكاليّ قال: قال لي عليّ عليه السلام : يا نَوْفُ خُلِقْنا مِن طِينَةٍ طَيّبةٍ و خُلِقَ شِيعتُنا مِن طِينَتِنا ... فقُلتُ: صِفْ لي شِيعَتَك يا أميرَالمؤمنين، فَبَكي لِذِكْرِي شِيعَتَه و قال: ... فَهُمُ الكاسَةُ الأَلِبّاء... .(1)
از نوف بكالي روايت شده كه: علي عليه السلام به من فرمود ما (اهل بيت) از سرشتي پاكيزه آفريده شده ايم و شيعيان ما از سرشت ما آفريده شده اند ... گفتم: اي اميرمؤمنان، شيعه را برايم توصيف كن. امام با ياد شدن نام شيعه گريست و فرمود: ... آنان زيرك و خردمندند... . 2. دانش طلبي
1ـ2. عَن ابن أبي يَعْفُور، عَنْ أبي عبدِاللّه عليه السلام قال: إنّ شِيعةَ عَليٍّ عليه السلام كانُوا ... أهلَ رَأْفَةٍ وَ عِلم... .(2)
ابن يعفور از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: شيعيان علي عليه السلام اهل رأفت و علم اند... .
2ـ2. و قوله عليه السلام : لِنَوْفِ البَكاليّ: أَتَدْري يا نَوْفُ مَنْ شِيعَتي؟ قال: لا واللّهِ، قال: شِيعَتي ... عُلَماء... .(3)
علي عليه السلام به نوف بكالي فرمود: اي نوف، آيا مي داني كه شيعه من كيست؟ گفت: نه، به خدا سوگند، فرمود: شيعيان من ... عالمانند... .
3ـ2. قال نَوْف: عَرَضَتْ لي حاجَةٌ إلي أميرِالمؤمنين عليِّ بن أبي طالب عليه السلام ... فأَقْبَلَ عليه جُنْدَبٌ و الرَّبِيعُ، فقالا له: ماِسمَةُ شِيعَتِك يا أميرَالمؤمنين؟ ... و قال: ... يُري لاِءَحَدِهِمْ ... حِرْصًا علي عِلْم... .(4)
نوف گويد: براي من نيازي پيش آمد كه به محضر علي عليه السلام شرفياب شوم ... پس جندب و ربيع بر آن حضرت وارد شدند و گفتند: اي اميرمؤمنان، نشانه شيعيان تو چيست؟ ... فرمود: هر يك از آنان چنين به نظر مي آيند كه ... نسبت به آموختن دانش علاقه فراوان دارند... .
3. كوشايي و تلاش بسيار
1ـ3. عَنِ المُفَضَّلِ قال: قال أبوعَبْدِاللّه عليه السلام : إِيّاكَ و السَّفَلَةَ؛ فَإِنَّما شِيعَةُ عليٍّ عليه السلام مَن ... اشْتَدَّ جِهادُه... .(5)
مفضل گويد: امام صادق عليه السلام فرمود: از فرومايگان بپرهيز، همانا شيعه علي عليه السلام كسي است كه ... تلاشش بسيار باشد... . 2ـ3. وَصِيَّتُهُ عليه السلام لِعَبْدِاللّهِ بنِ جُنْدَب ... يا ابنَ جُنْدَب بَلِّغْ شِيعَتَنا و قُلْ لَهُمْ: لاتَذْهَبَنَّ بِكُمُ المَذاهِبُ، فَوَاللّهِ لاتُنالُ وِلايَتَنا إلاّ بالوَرْع وَ الإجْتِهادِ فِي الدُّنْيا... .(6)
از توصيه هاي امام صادق به عبداللّه بن جندب اين است كه فرمود: ... اي جندب، به شيعيان ما ابلاغ كن و بگو: مذاهب و گرايشهاي گوناگون شما را [به راه انحرافي [نبرد؛ به خدا سوگند ولايت ما جز با ورع و كوشش در دنيا دست يافتني نيست... .
4. تواضع و فروتني
1ـ4. و بِالإِسْنادِ إلي أبيِ محمّدٍ العسكريّ أَنَّهُ قال: ... مَنْ تَواضَعَ فِي الدُّنْيا لِإِخْوانِه فَهُوَ عِنْدَاللّهِ مِنَ الصِّدِّيقينَ و مِنْ شِيعَةِ عليِّ بنِ أَبيِ طالِبِ عليه السلام حَقًّا... .(7)
ازامام عسكري عليه السلام روايت شده كه فرمود: ... هر كس در دنيا در برابر برادر ديني خود فروتني نمايد، او در پيشگاه خداوند از «صديقين» و از شيعيان علي عليه السلام است... .
2ـ4. عَنْ بُكَيْر عَنْ أَبيِ عَبْدِاللّهِ جَعْفَرِ بنِ محمّد ـ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِما ـ أَنّه قالَ: لَنُحِبُّ مِنْ شِيعَتِنا مَن كانَ عاقِلاً ... ثُمَّ قال: إِنَّ اللّهَ تَبارَكَ وَ تَعالي خَصَّ الأنبياءَ عليه السلام بِمَكارِمِ الأَخْلاقِ فَمَنْ كانَتْ فيهِ فَلْيَحْمَدِ اللّهَ عَلي ذلِكَ و مَنْ لَمْ يَكُنْ فيه فَلْيَتَضَرَّعْ إلَي اللّهِ وَلْيَسْأَلْهُ، قال: قُلْتُ: جُعِلْتُ فِداك و ما هِيَ؟ قال: ... القُنُوعُ... .(8)
بكير از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: از شيعيان ما هر كس كه عاقل باشد، دوستش مي داريم ... آنگاه فرمود: خداوند بزرگ پيامبران را به مكارم اخلاق اختصاص داده است؛ پس هر كس آنها را دارا است، بايد بر آن به درگاه الهي شكر گزارد و هر كس آنها را ندارد، بايد به درگاه الهي زاري نمايد و از او درخواست كند. بكير گفت: فدايت گردم، آنها كدامند؟ فرمود: ... تواضع و فروتني... .
5. راستگويي
1ـ5. عَن زَيْدِ الشَحّامِ عَنْ أَبِي عبدِ اللّهِ عليه السلام عَن أَبيه عليه السلام قال: إِنَّ الرَّجُلَ كانَ فِي القَبِيلَةِ مِنْ شِيعَةِ عليّ عليه السلام فَيَكُونُ زَينَها ... أَصْدَقُهُمْ ... تُسْأَلُ العَشِيرَةُ عَنْهُ فَتَقُولُ: مَنْ مِثْلُ فُلانٍ! إِنَّهُ لَأَدّانا لِلأَمانَةِ وَ أَصْدَقُنا لِلْحَدِيثِ.(9)
زيد شحام گويد: امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش (امام باقر عليه السلام ) نقل كرده كه فرمود: مردي از شيعيان علي عليه السلام در قبيله اي بود كه مايه زينت آن قبيله به شمار مي رفت ... [زيرا [راستگوترين آنان بود ... و چون از اهل قبيله درباره او پرسش مي شد، مي گفتند: كيست مثل فلان كس؟ او در اداي امانت و راستگويي از همه ما بهتر است.
2ـ5. عَن بُكَيرْ، عَن أبيِ عبدِاللّهِ جعفرِ بنِ محمّدٍ ـ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِما ـ أنّه قال: لَنُحِبُّ مِن شِيعَتِنا مَنْ كانَ ... صَدُوقًا وَفِيًّا، ثُمَّ قال: إنّ اللّهَ تَبارَكَ وَ تَعالي خَصَّ الأَنْبِياءَ عليه السلام بِمَكارِمِ الأَخْلاقِ ... قال: قُلْتُ: جُعِلْتُ فِداك وَ ما هِيَ؟ قال: ... صِدْقُ الحَديثِ... .(10)
بكير از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: همانا ما دوست مي داريم از شيعيان خود كسي را كه ... راستگو و وفادار باشد ... آنگاه فرمود: خداي بزرگ پيامبران را به مكارم اخلاق اختصاص داده است ... بكير گفت: فدايت گردم، آنها كدامند؟ فرمود: ... راستگويي است... .
3ـ5. و قالَ عليه السلام لِشِيعَتِهِ: أُوصِيكُمْ بِتَقْوَي اللّهِ ... و صِدْقِ الحَدِيثِ... .(11)
امام عسكري عليه السلام به شيعيان خود فرمود: شما را به تقواي الهي ... و راستگويي توصيه مي كنم... .
6. اهل عمل
1ـ6. بِإِسْنادِ أَخي دعبل، عن أبي جعفر عليه السلام أَنَّهُ لايُنالُ ما عِنْدَاللّهِ إلاّ بِالْعَمَلِ، و أبْلِغْ شِيعَتَنا أَنَّ أعظمَ الناسِ حسرةً يَوْمَ القِيامَةِ مَن وَصَفَ عَدْلاً ثُمَّ خالَفَهُ إِلي غَيْرِه، وَ أبْلِغْ شِيعَتَنا أَنَّهُمْ إِذا قامُوا بما أُمِرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الفائِزُون يومَ القِيامَة.(12)
دعبل از امام باقر عليه السلام روايت كرده است كه فرمود: به آنچه نزد خدا است، جز با عمل دست نمي توان يافت، و به شيعيان ما ابلاغ كن كه بيشترين حسرتها در روز قيامت براي كسي است كه عدالت و درستي را وصف كند ولي غير آن را به كار بندد، و به شيعيان اين حقيقت را برسان كه هرگاه براي انجام آنچه مأمور شده اند به پا خاستند، تحقيقاً در روز قيامت رستگارند.
2ـ6. عَنْ جابِر، عَنْ أَبي جَعْفر عليه السلام في قَوْلِهِ تَعالي: «و بشّر الذين آمنوا و عملوا الصالحات» فَالَّذين آمَنُوا و عَمِلُوا الصّالِحاتِ عَلِيُّ بْنُ أَبيِ طالبِ عليه السلام و الأَوْصِياءُ مِنْ بَعْدِه و شِيعَتُهُمْ، قالَ اللّهُ تَعالي: «أنّ لهم جنّات تجري من تحتها الأنهار».(13)
از جابر نقل شده است كه امام باقر عليه السلام درباره سخن خداي تعالي: «و بشّر الذين آمنوا و عملوا الصالحات» [بقره/25] (و كساني را كه ايمان آورده و كارهاي شايسته كرده اند مژده ده) فرمود: «الذين آمنوا و...» درباره علي بن أبي طالب عليه السلام و اوصياي بعد از او و شيعيان آنان است. خداوند متعال [درباره آنان] فرمود: «أنّ لهم جنّات تجري من تحتها الأنهار» (كه آنان را بوستانهايي است كه از زير [درختان [آنها جويها روان است.)
3ـ6. عَنْ جابِر عن أبي جعفر عليه السلام و عَنْ تميمِ بنِ حذيَم عن ابن عبّاس قال: لمّا نَزَلَ هـذِهِ الآيَة: «إنّ الذين آمنوا و عملوا الصّالحات أولـئك هم خير البريّة»قال النبيُّ صلي الله عليه و آله لِعَلِيٍّ عليه السلام : «هُوَ أَنْتَ وَ شِيعَتُك، تَأْتي أَنْتَ وَ شِيعَتُك يومَ القِيامَةِ راضِيينَ مَرْضِيّين...».(14)
جابر از امام باقر عليه السلام از تميم از ابن عباس نقل كرده است: هنگامي كه اين آيه نازل شد: «إنّ الذين آمنوا و عملوا الصالحات أُولـئِك هم خير البريّة»؛ [بيّنه/7 [(همانا كساني كه ايمان آورده و كارهاي شايسته كرده اند، ايشانند كه بهترين آفريدگانند) پيامبر صلي الله عليه و آله به علي عليه السلام فرمود: اين آيه درباره تو و شيعيان توست؛ تو و شيعيانت در حالي كه خشنوديد و مورد رضاي الهي هستيد، حضور خواهيد يافت... .
7. يكدلي و يكزباني
1ـ7. عن مِهْزَم قال: دَخَلْتُ عَلي أبي عبداللّه عليه السلام فَذَكَرْتُ الشِيعَةَ فقال: يا مِهْزَمُ إِنَّمَا الشِيعَةُ مَنْ ... لَمْ يَخْتَلِفُ قَوْلُهُمْ وَ إِن اخْتَلَفَ بِهِمُ البُلْدان... .(15)
مهزم گفت: بر امام صادق عليه السلام وارد شدم و از شيعه ياد كردم. فرمود: اي مهزم، تحقيقاً شيعيان كساني اند كه ... اختلاف در سخنانشان نيست، هر چند شهرهايشان از هم دور باشد... .
2ـ7. عن مِهْزَمِ الأَسَدِيّ قال: قال أَبُوعَبْدِاللّهِ عليه السلام : يا مِهْزَمُ شِيعَتُنا ... لَنْ تَخْتَلِفَ قُلُوبُهم، وَ إِنِ اخْتَلَفَ بِهِمُ الدّار... .(16)
از مهزم روايت شده كه امام صادق عليه السلام فرمود: اي مهزم، شيعيان ما كساني اند كه... دلهايشان هرگز از هم جدا نمي شود، اگرچه خانه هايشان از هم دور باشد... .
3ـ7. قال عليٌّ عليه السلام لِمَوْلاهُ نَوْفِ الشامِيّ: ... هَلْ تَدْري مَنْ شِيعَتي؟ قال: لا وَاللّهِ، قال: ... شِيعَتِي الّذين ... إِخْتَلَفَ بِهُمُ الأَبْدانُ، وَ لَمْ تَخْتَلِفْ قُلُوبُهم... .(17)
علي عليه السلام به دوستدارش نوف شامي فرمود: ... آيا مي داني شيعه من كيست؟ نوف گفت: نه، به خدا سوگند. فرمود: ... شيعيان من كساني اند كه ... پيكرهايشان از هم جدا است ولي دلهايشان از هم جدا نيست... .
8. يكساني ظاهر و باطن
قال أبوعبدِاللّهِ عليه السلام : يَنْبَغي لِمَنِ ادَّعي هـذَا الأمرَ فيِ السّـِرِّ أَنْ يَأْتِيَ عَلَيْهِ بِبُرْهانٍ فِي العَلانِيَةِ، قُلْتُ: وَ ما هَذَا البُرْهانِ الّذي يَأْتي بِهِ فِي العَلانِيَةِ؟ قال: يُحِلُّ حَلالَ اللّهِ و يُحَرِّمُ حَرامَ اللّهِ وَ يَكُونُ لَهُ ظاهِرٌ يُصَدِّقُ باطِنَه.(18)
امام صادق عليه السلام فرمود: سزاوار است كسي كه در پنهاني مدّعي اين امر (شيعه بودن) است، آشكارا برهان و دليلي ارائه دهد. [راوي گفت: [عرض كردم: اين چه برهاني است كه بايد آشكارا بياورد؟ فرمود: حلال خدا را حلال شمارد و حرام خدا را حرام بداند و داراي ظاهري باشد كه باطنش را تصديق و تأييد نمايد.
9. گذشت از بدي كننده
عَنْ أَبيِ إِسماعِيلِ قال: قُلْتُ لِأَبيِ جَعْفَرِ: جُعِلْتُ فِداكَ، إِنَّ الشِيعَةَ عِنْدَنا كَثِيرٌ فقال: ... هَلْ يَتَجاوَزُ المُحْسِنُ عَلَي المُسي ء و يَتَواسَوْنَ؟ فَقُلْتُ: لا، فقال: لَيْسَ هـؤُلاءِ شيعةٌ، الشيعةُ مَنْ يَفْعَلُ هـذا.(19)
ابواسماعيل گويد: به امام باقر عليه السلام عرض كردم: فدايت شوم، شيعه نزد ما بسيار است. فرمود: ... آيا نيكوكاران از بدي كنندگان مي گذرند و مساوات و برابري را رعايت مي كنند؟ گفتم: خير، فرمود: پس آنان شيعه نيستند. شيعه كسي است كه چنين كند.
10. ساده زيستي
1ـ10. عَنْ جابِر عَنْ أبي جَعْفَر عليه السلام قال: قال: يا جابِرُ إِنَّما شِيعَةُ عليٍّ عليه السلام مَنْ ... أولـئك الخَفِيفَةُ عَيْشُهُمْ... .(20)
از جابر نقل شده كه امام باقر عليه السلام فرمود: اي جابر، جز اين نيست كه شيعيان علي عليه السلام كساني هستند كه ... سطح زندگي شان پايين است... .
2ـ10. عَنْ أَبيبَصِير، عَنْ أَبيعَبْدِاللّه عليه السلام قلتُ: جُعِلْتُ فِداك، صِفْ لي شِيعَتَك، قال: ... شِيعَتُنا الخَفِيفَةُ عَيْشُهُمْ... .(21)
ابوبصير مي گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم: قربانت شوم، شيعه خود را برايم توصيف فرما. فرمود: ... شيعيان ما در زندگي سبكبارند... .
11. محافظت بر نماز
1ـ11. عَنِ ابن عُمَيْر قال: قلتُ لِأَبيِ الحسن موسي عليه السلام : أخبرني عَنْ تَخَتُمِّ أميرالمؤمنين عليه السلام بِيَمِينِهِ ... فقال: ... وَ هُوَ عَلامَةٌ لِشِيعَتِنا، يُعْرَفُونَ بِه و بالمُحافَظَةِ عَلي أَوْقاتِ الصَّلاة... .(22)
ابن عمير گويد: به امام كاظم عليه السلام عرض كردم: مرا از علت اينكه علي عليه السلام انگشتر به دست راست مي كرد آگاه فرما ... فرمود: ... اين كار نشانه شيعيان ما است كه به آن و به مراقبت از وقتهاي نماز...شناخته مي شوند... .
2ـ11. عَن اللَّيْثيي، عَنْ جَعْفَر بنِ محمّد عليه السلام قال: امتَحَنُوا شِيعَتَنا عِنْدَ ثَلاث: عِنْدَ مَواقيتِ الصَّلَواتِ كَيْفَ مُحافَظَتُهُمْ عَلَيْها... .(23)
ليثي از امام صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود: شيعيان ما را در سه جا آزمايش كنيد: هنگام فرارسيدن اوقات نماز كه مراقبت آنان نسبت به آن چگونه است... .
شيعه در عرصه روابط اجتماعي
گرچه تفكيك ويژگي هاي فردي و اجتماعي انسان و تعيين قلمروهاي اين اوصاف مشكل و گاهي نشدني است زيرا ابعاد انسان منفك نيست ليكن ويژگي هايي را كه بيش تر به روابط اجتماعي مربوط بوده و معطوف به ديگران مي باشد در فصلي جداگانه ذكر مي شود تا چراغ راهنماي جوامع شيعي و رهپويان ائمه اطهار باشد.
1. پرهيز از تحقير ديگران
إِنّي سَمِعْتُ أَباعَبْدِاللّه عليه السلام يَقُولُ: ... لاتُحَقِّرُوا وَ لاتَجْفُوا فُقَراءَ شِيعَةِ آلِ محمّد صلي الله عليه و آله ... .(24)
[مفضل بن عمر گويد]: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مي فرمود: ... فقيران شيعه آل محمّد صلي الله عليه و آله را تحقير و جفا نكنيد... .
2. پذيرش سخن حقّ
إِنّي سَمِعْتُ أَباعَبْدِاللّهِ عليه السلام يَقُولُ: ... لاتَغْضَبُوا مِنَ الحَقِّ إذا قيلَ لَكُمْ. وَ لاتَبْغُضُوا أَهْلَ الحقِّ إِذا صَدَعُوكُمْ بِهِ، فإنّ المُؤْمِنَ لايَغْضَبُ مِنَ الحَقِّ إذا صُدعَ به.(25)
[از توصيه هاي مفضل بن عمر به جماعت شيعه اين بود كه گفت:] از امام صادق شنيدم كه مي فرمود: ... از سخن حقي كه به شما گفته مي شود، خشمگين نشويد و به اهل حق آنگاه كه شما را آشكارا به آن فرامي خوانند، كينه نورزيد؛ زيرا مؤمن از حق ـ هرگاه به آن فراخوانده شود ـ برآشفته نمي شود.
3. رفتار پسنديده با اهل سنّت
1ـ3. و قال عليه السلام لِشِيعَتِهِ: أُوصِيْكُم بِتَقْوَي اللّهِ وَ ... صَلُّوا في عَشائِرِهِمْ وَاشْهَدُوا جَنائِزَهُمْ وَ عُودُوا مَرْضاهُمْ وَ أَدُّوا حُقُوقَهُمْ فَإِنَّ الرَّجُلَ مِنْكُمْ إِذا وَرَعَ في دِينِه وَ صَدَقَ في حَدِيثِهِ وَ أَدَّي الأَمانَةَ و حَسُنَ خُلْقُه مَعَ الناسِ قيلَ: هذا شِيعِيٌّ فَيَسُرُّني ذلِكَ. اتَّقُوا اللّهَ وَ كُونُوا زَيْناً وَ لاتَكُونُوا شَيْناً. جُرُّوا إِلَيْنا كُلَّ مَوَدَّةٍ وَادْفَعُوا عَنّا كُلَّ قَبِيحٍ فَإِنَّهُ ما قِيلَ فِينا مِنْ حُسْنٍ فَنَحْنُ أَهْلُه و ما قِيل فِينا مِنْ سُوءٍ فَما نَحنُ كَذلِك... .(26)
امام عسكري عليه السلام به شيعيان خود فرمود: شما را به تقواي الهي سفارش مي كنم ... و اين كه ... در ميان قبايل آنان (در مساجد غير شيعه) نماز بخوانيد و در تشييع جنازه هاي آنان شركت كنيد و بيمارانشان را عيادت و حقوق آنان را ادا كنيد. زيرا اگر مردي از شما در دينش ورع داشته و در گفتارش راستگو باشد و نيز امانت را برگرداند و اخلاقش با مردم خوب باشد، گفته خواهد شد كه او شيعه است و اين مرا خوشحال مي سازد. تقواي الهي را رعايت كنيد و مايه زينت ما باشيد نه سبب ننگ و عار. هر نوع دوستي را به سوي ما جلب كنيد و هر نوع زشتي را از ما دور سازيد؛ زيرا آنچه از خوبيها درباره ما گفته شود، ما سزاوار آنيم و آنچه از بديها درباره ما گفته شود، ما چنين نيستيم... .
2ـ3. عَنْ عُمَرَ بنِ أَبانِ قال: سَمِعْتُ أَباعَبْدِاللّهِ عليه السلام يقول: يا مَعْشَرَ الشِيعَة ... عُودُوا مَرْضاهُمْ، وَاشْهَدُوا جَنائِزَهُمْ و صَلُّوا في مَساجِدِهِم وَ لايَسْبِقُوكُمْ إلي خيرٍ فَأَنْتُمْ وَاللّهِ أَحَقُّ مِنْهُمْ بِه.(27)
عمر بن ابان گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مي فرمود: اي جماعت شيعه ... از بيماران آنان (غير شيعه) عيادت نماييد و در تشييع جنازه هاي آنها شركت كنيد و در مساجدشان نماز گزاريد. مبادا آنان در انجام كار خير از شما پيشي بگيرند؛ زيرا به خدا سوگند شما به اين كار از آنان سزاوارتريد.
4. پسندد آنچه براي ديگران مي پسندد
و قال عليه السلام لِلْمُفَضَّلِ: أُوصِيْكَ بِسِتِّ خِصالٍ تُبَلِّغُهُنَّ شِيعَتي، قُلْتُ: وَ ما هُنَّ يا سَيِّدي؟ قال عليه السلام : ... و أَنْ تَرْضي لِأَخِيكَ ما تَرْضي لِنَفْسِك... .(28)
امام صادق عليه السلام به مفضل فرمود: تو را به شش خصلت سفارش مي كنم كه آنان را به شيعيان من برساني. گفتم: آنها كدامند اي سرور من؟ فرمود: ... اين كه آنچه براي خود مي پسندي براي برادر ديني خود نيز بپسندي... .
5. ضعيف نوازي
دَخَلَ سَدِيرُ الصَيْرَفي عَلي أبي عبدِاللّه عليه السلام و عِنْدَهُ جماعةٌ مِنْ أَصْحابِهِ فقال: يا سَديرُ لاتَزالُ شِيعَتُنا مَرْعِيّينَ مَحْفُوظينَ مَسْتُورينَ مَعْصُومِينَ ما أَحْسَنُوا النَظَرَ لِأَنْفُسِهِمْ فيما بَيْنَهم و بَيْنَ خالِقِهِم وَ صَحَّتْ نِيّاتُهم لِأَئِمّتِهِمْ وَ بَرُّوا إِخْوانَهُم فَعَطَفُوا عَلي ضَعيفِهِمْ وَ تَصَدَّقُوا عَلي ذَوِي الفاقِةِ مِنْهُمْ... .(29)
سدير صيرفي بر امام صادق عليه السلام وارد شد در حالي كه گروهي از اصحاب نزد آن حضرت حضور داشتند. امام فرمود: اي سدير، شيعيان ما پيوسته مورد رعايت و حفاظت الهي و پوشيده از گزند و ديد دشمن و مصون از گناه هستند، تا زماني كه نسبت به خود در آنچه مربوط به آنان و آفريدگارشان است، خوشبين باشند و نيّت هايشان در رابطه با امامانشان درست باشد و به برادران ديني خود نيكي كنند و براي برآوردن خواسته هاي ضعيفانشان به آنان مراجعه نمايند و به نيازمندانشان صدقه دهند... .
6. بي آزاري
1ـ6. عَنْ نَوْفِ بنِ عَبْداللّه البِكالي قال: قالَ لي عليٌّ عليه السلام : ... يا نَوْفُ شِيعَتي واللّهِ ... شُرُورُهُمْ مَكْنُونَةٌ ... أَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ في عِناءٍ، و النّاسُ مِنْهُمْ في راحَة... .(30)
نوف بكالي گويد: علي عليه السلام به من فرمود: ... سوگند به خدا، شيعيان ما ... شرّشان پوشيده است و به كسي نمي رسد ... خود از ناحيه ديگران در سختي اند [ولي] مردم از ناحيه آنان در راحتي به سر مي برند... .
2ـ6. و قال عليه السلام : شِيعَتُنا ... شُرُورُهُمْ مَأْمُونَة... .(31)
علي عليه السلام فرمود: شيعيان ما ... شرّشان به كسي نمي رسد... .
7. وفا به عهد و پيمان
1ـ7. عَنْ أَبيِ بَصِير قالَ: قالَ الصّادِقُ عليه السلام : شِيعَتُنا ... أَهْلُ الوَفاء... .(32)
از ابوبصير نقل شده كه گفت: امام صادق عليه السلام فرمود: شيعيان ما ... اهل وفا هستند... .
2ـ7. عَنْ بُكَيْر، عَنْ أَبيِ عَبْدِاللّهِ جَعْفَرِ بن محمّد ـ صَلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِما ـ أَنَّهُ قالَ: لَنُحِبُّ مِنْ شِيعَتِنا مَنْ كان ... وفيّاً... .(33)
بكير از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: قطعاً، از ميان شيعيان خود كسي را كه ... به عهد و پيمان خود بسيار وفادار باشد، دوست مي داريم... .
8. رفتار آشتي جويانه با معاشران
1ـ8. عَنْ أَبيِ جَعْفَرٍ عليه السلام قال: أَمِيرُالمُؤْمنين عليه السلام : شِيعَتُنا ... سِلْمٌ لِمَنْ خالَطُوا.(34)
از امام باقر عليه السلام روايت شده كه علي عليه السلام فرمود: شيعيان ما ... با همنشينان خود رفتاري آشتي جويانه دارند.
2ـ8. و قال عليه السلام : يا شِيعَةَ آلِ محمّدٍ صلي الله عليه و آله إِنَّهُ لَيْسَ مِنّا مَنْ ... لَمْ يُحْسِنْ صُحْبَةَ مَنْ صَحِبَهُ ... وَ مُصالِحَةَ مَنْ صالَحَهُ... .(35)
امام صادق عليه السلام فرمود: اي شيعه آل محمّد صلي الله عليه و آله از ما نيست كسي كه ... همنشيني او با معاشران خود ... و صلح و آشتي او با مردم نيكو نباشد... .
9. پرهيز از جدال بيجا
بِالإِسنادِ عَنْ أبيِ محمّدٍ العسكري عليه السلام قال: ذُكِرَ عِنْدَ الصادقُ عليه السلام الجِدالُ فِي الدّين، وَ إنَّ رسولَ اللّه صلي الله عليه و آله و الأَئِمَّةَ المَعْصُومِين عليهم السلام قَدْ نَهَوا عَنْه فقال الصادقُ عليه السلام : لَمْ يُنْهَ عَنْه مُطْلقًا لـكِنَّه نُهِيَ عَنِ الجِدال بغَير الّتي هِيَ أَحْسَن، أما تَسْمَعُونَ اللّهَ يَقُولُ؟: «و لاتجادلوا أهل الكتاب إلاّ بالّتي هي أحسن»و قولَه تعالي: «أدع إلي سبيل ربّك بالحكمة و الموعظة الحسنة و جادلهم بالّتي هي أحسن»فالجِدالُ بِالَّتي هِيَ أَحْسَن قَدْ قَرَنَهُ العُلَماءُ بِالدِّينِ، و الجِدالُ بغيرِ الّتيِ هِي أَحْسَن مُحَرَّمٌ و حَرَّمَهُ اللّهُ تعالي عَلي شِيعَتِنا... .(36)
از امام عسكري عليه السلام روايت شده كه فرمود: نزد امام صادق عليه السلام از جدال در دين ياد شد و اين كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام از اين كار نهي كرده اند. حضرت فرمود: از آن به طور مطلق نهي نشده بلكه از جدال ناپسند نهي شده است. آيا سخن خدا را نشنيده اي كه فرمود: «وَ لاتُجادِلُوا أهلَ الكتابِ إلاّ بِالَّتي هِيَ أَحْسَن»[عنكبوت/46 [(و با اهل كتاب جز به شيوه اي كه نيكوتر است مجادله مكنيد) و نيز اين سخن خداوند متعال را: «أدع إلي سبيل ربّك بالحكمة و الموعظة الحسنة و جادِلُهم بالّتي هي أحسن»[نحل/125 [(مردم را با حكمت و پند نيكو به راه پروردگارت بخوان و با آنان به شيوه اي كه نيكوتر است مجادله و گفت و گو كن). جدالي كه نيكوست، جدالي است كه عالمان ديني با آن پيوند دارند و رعايت مي كنند و جدال ناپسند، حرام است و خداوند متعال آن را بر شيعيان ما تحريم كرده است... .
10. پرهيز از كمك به حاكمان ستمگر
عَنْ مَسْعَدَةِ بنِ صَدَقَة قال: سَأَلْتُهُ، عَنْ قَوْمٍ مِنَ الشِّيعَةِ يَدْخُلُونَ فِي أَعْمالِ السُّلْطان و يَعْمَلُونَ لَهُمْ وَ يَجْبُونَ لَهُمْ و يُوالُونَهُمْ، قال: لَيْسَ هُمْ مِنَ الشِيعَةِ... .(37)
مسعدة بن صدقه گويد: از امام صادق عليه السلام درباره گروهي از شيعه پرسيدم كه در كارهاي سلاطين (پادشاهان ستمگر) وارد مي شوند و براي آنان كار كرده و ماليات جمع مي كنند و به آنان ياري مي رسانند. فرمود: آنان شيعه نيستند... .
11. پرهيز از درخواست مالي
1ـ11. وَصِيَّتُهُ عليه السلام لِعَبْدِ اللّهِ بنِ جُنْدَب ... يَا ابْنَ جُنْدَب إِنَّما شِيعَتُنا يُعْرَفُونَ بِخِصالٍ شَتّي: ... لايَسْأَلُونَ لَنا مُبْغِضًا، وَ لَوْ ماتُوا جُوعًا... .(38)
از توصيه هاي امام صادق عليه السلام به عبدالله بن جندب اين بود ... اي فرزند جندب، همانا شيعيان ما به خصلتهايي چند شناخته مي شوند: ... از دشمنان ما چيزي درخواست نمي كنند هر چند از گرسنگي بميرند... .
2ـ11. قال الصّادقُ عليه السلام : شِيعَتُنا مَنْ لايَسْأَلُ الناسَ(39) شَيْئًا وَ لَوْ ماتَ جُوعًا.(40)
امام صادق عليه السلام فرمود: شيعيان ما كساني هستند كه از مردم (مخالفان و غير خوديها) چيزي درخواست نمي كنند هر چند از گرسنگي بميرند.
12. اعتدال و ميانه روي
عَنْ عَمرو بنِ سَعِيدِ بنِ بَلال، قال: دَخَلْتُ عَلي أبيِ جعفر عليه السلام وَ نَحْنُ جَماعَةٌ فقال: كُونُوا النُمْرُقَةُ الوُسْطي يَرْجِعُ إِلَيْكُمْ الغالي وَ يَلْحَقُ بِكُمُ التالي... .(41)
عمرو بن سعيد گويد: بر امام باقر عليه السلام وارد شدم در حالي كه ما يك گروه بوديم. فرمود: شما [مانند] آن تكيه گاه ميانه باشيد كه تندروها به ناگزير به سوي شما باز آيند و كندروها به شما به پيوندند... .
13. پرهيز از غلوّ
عن عُمَر بن خالد، عَنْ أبي جعفر عليه السلام قال: يا مَعْشَرَ الشِيعَةِ شِيعَةِ آلِ محمّدٍ، كُونُوا النُمْرُقَةُ الوُسْطي: يَرْجِعُ إِلَيْكُمُ الغالي، وَ يَلْحَقُ بِكُمُ التالي، فقال لَهُ رجلٌ مِنَ الأَنْصار، يقال له سَعْد: جُعِلْتُ فِداك مَا الْغالي؟ قال قومٌ يقولون فِينا ما لانَقُولُه فِي أَنْفُسِنا فَلَيْسَ أُولـئِكَ مِنّا وَ لَسْنا مِنْهُمْ قال: فَمَا التّالي؟ قال: الْمُرْتادُ يُرِيدُ الخَيْرَ يَبْلُغُهُ الخَيْرُ يُوجَرُ عَلَيْه.(42)
عمر بن خالد از امام باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود: اي جماعت شيعه، اي شيعيان آل محمّد صلي الله عليه و آله ، مانند پشتي در ميانه باشيد (كه از دو جانب به آن تكيه دهند؛ يعني، راه راست را بپيماييد و بر حدّ اعتدال باشيد كه مردم در زندگيشان از شما بياموزند) و آن كه غلو كرده و پيشي گرفته به جانب شما باز گردد و آن كه وامانده خود را به شما برساند. مردي از انصار به نام سعد عرض كرد: جانم فداي تو باد، غالي كيست؟ فرمود: گروهي كه درباره ما چيزهايي گويند كه ما آن را درباره خود نمي گوييم؛ آنان از ما نيستند و ما هم از آنان نيستيم. گفت تالي و عقب مانده كيست؟ فرمود: كسي كه طالب خير (دين حق و عمل صالح) است؛ خير به او مي رسد و به ميزان نيتش پاداش داده مي شود.
14. جلب محبّت براي اهل بيت
«وَ لاَتَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لاَ الْسَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ»(فصلت (41) 34)
و نيكي و بدي برابر نيست، [بدي ديگران را] به شيوه اي كه نيكوتر است دور كن كه [اگر چنين كني] آنگاه آن كه ميان تو و او دشمني است همچون دوستي نزديك و مهربان گردد.
1ـ14. عَنْ عَبْدِالأَعْلي، قال: قال لي أبوعبداللّه جعفر بن محمّد عليه السلام : يا عَبْدَالأَعْلي ... فَاقْرَأْهُمُ السَّلامَ وَ رَحْمَةَ اللّهِ ـ يعني الشِيعة ـ وَ قُلْ: قالَ لَكُمْ: رَحِمَ اللّهُ عَبْدًا اسْتَجَرَّ مَوَدَّةَ الناسِ إِلي نَفْسِهِ وَ إِلَيْنا، بِأَنْ يُظْهِرَ ما يَعْرِفُونَ وَ يَكُفَّ عَنْهُمْ ما يُنْكِرُون.(43)
از عبدالأعلي روايت شده كه امام صادق عليه السلام به من فرمود: اي عبدالأعلي ... به آنان (شيعيان) سلام و رحمت خدا را ابلاغ كن و بگو: امام به شما فرمود: خدا رحمت كند بنده اي را كه مودّت و دوستي مردم را به سوي خود و به سوي ما جلب مي كند؛ بدين ترتيب كه آنچه را آنان مي شناسند و خوب مي دانند، اظهار مي دارد و آنچه را آنان خوش نمي دارند و بد مي شمرند، در برابر آنان انجام نمي دهد.
2ـ14. و قال عليه السلام لِشِيعَتِهِ: ... اتّقوا اللّهَ و كونوا زَينًا و لاتكونوا شَيْناً، جرّوا إلينا كُلَّ مودّةٍ، وادفعوا عَنّا كُلَّ قبيح فإنّه ما قيل فينا مِن حُسُن فنحن أهلُه و ما قيل فينا مِن سوءٍ فما نحن كذلك... .(44)
امام عسكري عليه السلام به شيعيانش فرمود: ... تقواي الهي را رعايت كنيد و مايه زينت و افتخار ما باشيد نه سبب ننگ و شرم. هر مودّت و دوستي را به سوي ما جلب كنيد و از ما در برابر هر زشتي دفاع كنيد، زيرا هر چه از زيباييها و خوبيها درباره ما گفته شود، ما اهل آن هستيم و هر چه از بديها و زشتيها درباره ما گفته شود، ما چنين نيستيم... .
15. پرهيز از دشمن تراشي
عَنْ أَبي عَبْداللّهِ عليه السلام : ... أَنّي يَكُونُونَ لَنا شِيعَةً وَ إِنَّهُمْ لَيُخاصِمُونَ عَدُوَّنا فِينا حَتّي يَزِيدُوهُمْ عَداوَةً... .(45)
مفضّل از امام صادق روايت كرده كه فرمود: ... چگونه آنان از شيعيان ما به شمار مي روند در حالي كه درباره ما با دشمنانمان به نزاع و ستيزه گري برمي خيزند، تا جايي كه دشمني آنان را بيشتر مي سازند... .
16. كتمان و حفظ اسرار
1ـ16. عَنِ الثُّمالي، عَنْ عَليِّ بن الحسين عليه السلام قال: وَدَدْتُ أَنّيِ افْتَدَيْتُ خَصْلَتَيْنِ فيِ الشِيعَةِ لَنا بِبَعْضِ ساعِدِي: النَّزَقَ وَ قِلَّةَ الكِتْمان.(46)
از ثُمالي روايت شده كه امام سجّاد عليه السلام فرمود: دوست دارم كه در برابر وجود دو خصلت در ميان شيعه، قسمتي از دستم را فدا كنم [تا آن دو از بين برود]: 1. سبكي و شتاب در كارها بر اثر جهل و حماقت 2. كمي كتمان.
2ـ16. عَنِ اللَّيْثي، عَنْ جَعْفَر بن محمّد عليه السلام قال: امتَحِنُوا شِيعَتَنا عِنْدَ ثَلاثٍ: ... عِنْدَ أَسْرارِهِمْ كَيْفَ حِفْظُهُمْ لَها عَنْ عَدُوِّنا... .(47)
ليثي گويد: امام صادق عليه السلام فرمود: شيعيان ما را در سه وقت بيازماييد: ... به وقت اسرارشان كه چگونه آنها را از دشمنان ما نگه مي دارند... .
3ـ16. عَنْ مُيَسِّر قال: قال أبوجعفر عليه السلام : يا مُيَسِّرُ أَلا أُخْبِرُكَ بِشِيعَتِنا؟ قُلْتُ: بَلي جُعِلْتُ فِداك قال: إِنَّهُمْ حُصُونٌ حَصِينَةٌ ... لَيْسُوا بالمَذايِيِعِ(48) البُذُر... .(49)
از ميسّر روايت شده كه امام باقر عليه السلام فرمود: اي ميسّر، آيا تو را از شيعيانم آگاه سازم؟ گفتم: آري فدايت شوم. فرمود: آنان دژهاي محكم اند ... نه افشاگر رازها و ناتوان از نگهداري اسرار... .
پاورقيها:
* عضو هيأت علمي مركز فرهنگ و معارف قرآن.
1. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج 2، بيروت، مؤسسه وفا، ج 65، ص 177، ح 34.
2.همان، ج 65، ص 188، ح 43.
3.همان، ج 75، ص 28، ح 95.
4.همان، ج 75، ص 29، ح 96.
5.همان، ج 65، ص 187، ح 42.
6.همان، ج 75، ص 281، ح 1.
7.همان، ج 41، ص 55، ح 5؛ ج 72، ص 117، ح 1.
8.همان، ج 66، ص 397، ح 86.
9.همان، ج 34، ص 306، ح 1071.
10.همان، ج 66، ص 397، ح 86.
11.همان، ج 75، ص 372، ح 12.
12.همان، ج 2، ص 29، ح 12.
13.همان، ج 36، ص 129، ح 78.
14.همان، ج 35، ص 346، ح 22.
15.همان، ج 65، ص 179، ح 37.
16.همان، ج 65، ص 180، ح 39.
17.همان، ج 65، ص 191، ح 47.
18.همان، ج 65، ص 164، ح 15.
19.همان، ج 71، ص 254، ح 49.
20.همان، ج 65 ، ص 168، ح 28.
21.همان، ج 66 ، ص 401، ح 99.
22.همان، ج 42، ص 69 ، ح 18.
23.همان، ج 80 ، ص 22، ح 40؛ ج 65 ، ص149،ح1.
24.همان، ج 75، ص 382، ح 1.
25.همان، ج 75، ص 382، ح 1.
26.همان، ج 75، ص 372، ح 12.
27.همان، ج 85 ، ص 119، ح 83 .
28.همان، ج 75، ص 250، ح 94.
29.همان، ج 65، ص 153، ح 10.
30.همان، ج 65، ص 177، ح 34.
31.همان، ج 75، ص 26، ح 91؛ ج65،ص191،ح47.
32.همان، ج 65، ص 167، ح 23.
33.همان، ج 66، ص 397، ح 86 .
34.همان، ج 65، ص 190، ح 46؛ج75،ص26،ح91.
35.همان، ج 75، ص 266، ح 178.
36.همان، ج 2، ص 125، ح 2.
37.همان، ج 14، ص 63، ح 15.
38.همان، ج 75، ص 281، ح 1.
39. مقصود از «الناس» (مردم) در كلام امام صادق عليه السلام ، غير خوديها و كساني است كه در برابر آن امام و پيروان ايشان ايستاده و به ستيزه برخاسته بودند نه مردم عادي.
40.همان، ج 93، ص 158، ح 37.
41.همان، ج 65 ، ص 178، ح 36.
42.همان، ج 67 ، ص 101، ح 6 .
43.همان، ج 2، ص 77، ح 62 .
44.همان، ج 75، ص 372، ح 12.
45.همان، ج 75، ص 383، ح 1.
46.همان، ج 68 ، ص 416، ح 40.
47.همان، ج 80 ، ص 22، ح 40.
48. «مِذْياع» مفرد «مَذاييع» به كسي گويند كه اسرار را حفظ نمي كند. «بَذير» مفرد «بُذُر» به معناي نمّام و كسي است كه بر نگهداري سرّش توانايي ندارد (قاموس المحيط).
49.همان، ج 65 ، ص 180، ح 38.


منبع : پایگاه شیعه سرچ
0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

تواضع و فروتنی امام حسن مجتبی (ع)
در مقابل توهین والدینم چکار کنم؟
کمترين مرتبه و بالاترين درجه اخلاص
جوان در کلام امام صادق(ع)
مکتب علمی امام جواد (ع)
آثار فرهنگى، اجتماعى و تربيتى نماز جماعت
عاشورا ، دليل وجود تشيع
بررسی عنصر رهبری در نهضت عاشورا و ويژگی های اساسی ...
قيام عاشورا و گستره ي معناي امر به معروف و نهي از ...
منازل سلوک عرفانی در آیینه حج

بیشترین بازدید این مجموعه

حرص و طمع
مهمانداری دراسلام
ولادت امام حسین (ع) از دیدگاه مورخین و محدثین
تواضع و فروتنی امام حسن مجتبی (ع)
مولود رمضان
سنخ احکام جدید در عصر ظهور امام زمان(عج)
افزایش رزق و روزی با نسخه‌ امام جواد (ع)
آفرينش آدم در كلام ملاهادى سبزوارى‏
اقسام کفر در قرآن کریم وروایات
متن دعای معراج + ترجمه

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^