امام عصر و ظهور

علائم ظهور
وقت ظهور امام مهدی(عج) برای هیچکس جز خداوند متعال معلوم نیست، و کسانی که وقت ظهور را تعیین می‌کنند، دروغگو شمرده شده‌اند. ولی علایم و نشانه‌های بسیاری برای ظهور آنحضرت در کتابهای حدیث ثبت شده است که ذکر تمام آنها مجال مفصل لازم دارد. علائم ظهور به دو دسته کلّی تقسیم می‌شوند: علائم حتمی و علائم غیرحتمی. چنانکه فضیل‌بن یسار از امام باقر(ع) روایت کرده که فرمود: نشانه‌های ظهور دو دسته‌اند: یکی نشانه‌ای غیرحتمی و دیگر نشانه‌های حتمی، خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی است که راهی جز آن نیست؟ منظور از علائم حتمی آن است که به هیچ قید و شرطی مشروط نیست و قبل از ظهور باید واقع شود،‌ و مقصود از علایم غیرحتمی آن است که حوادثی به طور مطلق و حتم از نشانه‌های ظهور نیست. بلکه مشروط به شرطی است که اگر آن شرط تحقق یابد مشروط نیز محقّق است. علائم غیرحتمی بسیارند که در بیان آنها به یک روایت، از امام صادق(ع) اکتفا می‌کنیم. امام صادق(ع) برای یکی از یاران خود علائم آخر الزمان را چنین بر میشمرند: 1) حق بمیرد و طرفدارانش نابود شوند. 2) ظلم و ستم فراگیر شده است. 3) کارهای بد آشکار شده و از آن نهی نمی‌شود. 4) بچه‌ها به بزرگان احترام نمی‌گذارند. 5) قطع پیوند خویشاوندی شود. 6) انسانها اموال خود را در غیر اطاعت خدا مصرف می‌کنند و کسی مانع نمی‌شود. 7) کسی که امر به معروف می‌کند خوار و ذلیل است. 8) همسایه، همسایه خود را اذیت می‌کند. 9) سوگندهای دروغ به خدا بسیار گردد. 10) ستم و تجاوز شایع شده است. 11) نماز را سبک شمارند. 12) همّ و هدف مردم شکم و شهوتشان است. و امّا علایم حتمی‌الوقوع: امام صادق(ع) فرمود: پیش از ظهور قائم(عج) پنج نشانه حتمی است: یمانی، سفیانی،‌ صیحه آسمانی، قتل نفس زکیّه،‌ و فرو رفتن در بیابان. اینها اجمالی از علائم ظهور امام زمان(عج) است که بیان شد. از پیامبراکرم(ص) نیز روایت شده است که فرمود: ده چیز است که پیش از قیامت حتماً به وقوع خواهد پیوست: سفیانی، دجال، دخان، دابّه، خروج قائم، طلوع خورشید از مغرب، نزول عیسی، خسوف در مشرق، خسوف در جزیره العرب، و آتشی که از مرکز عدن شعله می‌کشد و مردم را به سوی بیابان محشر هدایت می‌کند... این بود مختصری از علائم و نشانه‌های ظهور. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به کتابهای کمال‌الدّین و تمام النعمه و کتاب غیبت نعمانی و بحارالانوار، جلد 52 و کتاب غیبت شیخ طوسی مراجعه نمائید.

نام امام زمان(عج) در قرآن
عده ای می گویند چرا نام امام زمان (ع) صریحاَ درقران برده نشده است. پاسخ این است که گویا معرفی اولیاء الهی که امت باید از آنها پیروی کند فقط یک راه دارد و آن این است که نام آنان در کتاب آسمانی برده شود ، در صورتی که اگر به خود قرآن مراجعه کنیم خواهیم دید ، که قرآن به سه طریق شخصیتهای الهی را معرفی نموده است . 1 ـ معرفی با اسم پیامبر گرامی در انجیل از طریق اسم برای آیندگان معرفی شده است. الف : و مبشراَ برسول یاتی من بعدی اسمه احمد (صف / 6) ب : یا داوود انا جعلناک خلیفه فی الارض ( صف / 26 ) ج : و ما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل (آل عمران / 144) 2 ـ معرفی با عدد الف : ولقد اخذ الله بنی اسراییل و بعثنا منهم اثنی عشر نقیباً (مائده / 12) ب : و اختار موسی قومه سبعین رجلاَ لمیقاتنا (اعراف/ 155) 3 ـ معرفی با صفت که یکی از طرق معرفی شخصیتهای الهی است و وجود مبارک امامان (ع) از این طریق نیز معرفی شده اند. الف:الذین یتبعون الرسول النبی الذی یجدونه مکنوناَ عندهم فی التوراه و الانجیل یامرهم بالمعروف و ینههم عن المنکر . . . (اعراف / 157) که در این آیه حضرت محمد (ص) با صفات دهگانه معرفی شده است. ب : اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم (نساء / 59) نتیجه اینکه اگرنام حضرت مهدی (ع) در قرآن نیست ولی صفات و خصوصیات حکومت او در قرآن وارد شده است، اصولاَ قرآن در معرفی افراد ، مصالح عالی را درنظر می گیرد گاهی ایجاب می کند که افراد را با نام معرفی نماید و گاهی مصالح ایجاب می کند که تنها به صفات افراد بپردازد چنان که درباره حضرت مهدی (ع) است. آیاتی که در سوره صف و توبه ـ از انتشار و گسترش اسلام در سطح جهانی نوید می دهد ، مانند ـ لیظهره علی الدین کله ـ اشاره به تشکیل حکومت است زیرا به تصریح مفسران این آیه که پیشگویی ازگسترش فراگیروهمه جانبه اسلام درسطح جهان است ، هنوز تحقق نپذیرفته است. و آیه: و لقد کتبنا فی الذبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون ـ این آیه نوید می دهد که صالحان ، وارثان زمین خواهند بود و حکومت جهان را به دست خواهند گرفت و به اتفاق تاریخ بشر ، هنوز این وعده الهی تحقق نیافته است. و آیه ـ قل ارایتم ان اصبح ماوکم غوراَ فمن یاتیکم بماء معین (ملک،30) در روایاتی که از ائمه اهل بیت (ع) به ما رسیده این آیه به ظهور حضرت مهدی (ع) و عدل جهان گستر او تفسیر شده است . از جمله در حدیثی از امام باقر (ع) در تفسیر این آیه می خوانیم : نزلت فی الامام القائم (ع) یقول ان اصبح امامکم غائباَ منکم،... و الله ما جاء تاویل هذه الایه و لابد ان بحین تا ویلها . فرمود: این آیه درباره امامی نازل شده است که قیام به عدل الهی می کند . . . به خدا سوگند تاویل این آیه نیامد و سرانجام خواهد آمد بنابراین مسئله مهم ، بیان خصوصیات دیگر آن حضرت است که افراد دل آگاه با شناخت آنها ، مهدی واقعی را از مدعیان قلابی مهدویت باز شناسند ، بخشی از این خصوصیات در قرآن آمده که اشاره شد به آن آیات و بخشی دیگر در اخبار و روایات آمده است.

ازدواج امام زمان(عج)
اگرچه از ظاهر بعضی روایات و ادعیه معصومین، چنین استنباط شده که آن حضرت دارای همسر و اولاد می‌باشد، امّا برخی روایات که دارای درجه اعتبار نیز هستند به فرزند نداشتن آن حضرت تصریح دارند.
به هر تقدیر، اگر چه همسر و فرزند داشتن آن حضرت محتمل است، امّا به روایت معتبری که موجب اطمینان باشد دست نیافتیم، و دنبال نمودن این موضوع لزومی ندارد، زیرا آنچه مسلّم است اینکه امام زمان(عج) در حال حیات و در غیبت کبری بسر می‌برند و هر موقع که خداوند متعال اراده نماید آن حضرت ظهور می‌کنند و وظیفه ما در عصر غیبت، عمل به وظایف دینی و دعا جهت تسریع در امر فرج آن حضرت می‌باشد.

تعیین زمان ظهور
احدی از زمان ظهور حضرت مهدی(ع) اطلاعی ندارد جز ذات اقدس پروردگار و خود حضرت مهدی(ع) وهر کس در این زمینه مدت و زمانی را معین کند یقینا کذب محض و نسبت ناروا دادن به خداوند خواهد بود و در روایات متعدده‌ای ائمه ما وقـّاتون( کسانی که برای ظهور، زمان تعیین می کنند) را تکذیب و آنها را لعن فرموده‌ و به شیعیان نیز دستور تکذیب و لعن آنها را داده اند.

 
پایگاه استاد حسین انصاریان

منبع: مرکز علمی تحقیقاتی دارالعرفان