این رنج ها، مشقّت ها، کسالت ها و گاهى زده شدن در مسیر سلوک یکى از پرهنگامه ترین امتحان هاى الهى از بنده اش است که گاهى در مسیر و در حال سلوک شدیدا تحت فشار قرار مى گیرد، حتى ممکن است دچار وسوسه و حالات منفى نفسانى شود، ولى اینها منزل به منزل قابل رد شدن، از بین رفتن و تمام شدن است. سالک اصلاً نباید گوشش به این حالات منفى باشد. وقتى این حالات منفى خودش را در وجود ظاهر مى کند، باید انسان رد بشود، نباید برگردد، اگر برگردد به دست آورده ها را هم از دست مى دهد، باید عبور کند، وقتى عبور کرد از این منزل بیرون مى رود ؛ یعنى دیگر کسالت و رنج و تلخى و مشقّت نمى ماند. اول برنامه این طور است. حرکت الى اللّه خلاف طبیعت و خواسته هاى نفس است. عینا عین عمل کردن به نسخه دکتر است که انسان نه از شربتش، نه از آمپولش، نه از قرصش، از هیچ چیز دیگرش خوشش نمى آید، اما وقتى عمل کرد و سلامتش را به دست آورد، تمام وجودش از طبیب تشکر مى کند و مى بیند که از مصرف این داروهاى تلخ که مطابق با میلش نبوده، چه لذتى برایش پدید آمد که لذت سلامتى و نشاط باشد.نقطه حرکت نفس با تمام اعضا و جوارح به سوى وجود مقدّس دوست، شروع سعادت و خیر است، شروع به دست آوردن منفعت ابدى و همیشگى است، اما اگر انسان اعراض کند ؛ یعنى دستورات را تحمّل نکند، چون رسیدن به مولا کار ساده اى نیست، چراکه ما در قرآن مجید مى خوانیم مولاى ما رفیع الدرجات است، فوق کلّ شى ء است، ذوالعرش است، على اعلاست، متعال است، کبیر و عظیم است:
«لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْ ءٌ»6 است، لذا اگر انسان بخواهد به چنین مقامى که عظمت و بلندى آن بى نهایت در بى نهایت است، برسد کار ساده اى نیست.
