مساله اى که در جنب نفس، با توجه به آیات کتاب خدا و روایات و اخبار مطرح است، مسئله تجلیه یا طهارت ظاهر وجود است.اگر انسان طالب خیر دنیا و آخرت باشد، براى تحقّق آن باید این منزل را طى کند. قواعد این منزل در اختیار علم فقه و علم حلال و حرام است.در علم فقه اکثر مسائل بر محور وظایف و مسئولیت هاى عبادى آنان دور مى زند. در علم حلال و حرام هم اکثر مسائل بر امور اقتصادى و مخصوصا مسئله خوراک، پوشاک و مسکن انسان دور مى زند.نفس که کارگردان تمام اعضا و جوارح و فرمانده تمام عناصر وجودى انسان است باید با علم فقه و علم حلال و حرام حالت انقیاد پیدا کند، به این معنا که تمام خواسته ها، شهوات، غرایض و امیالى که بر این تابلو نقش بسته باید مقیّد به حدود خدا شود، نفس وقتى حالت انقیاد و تسلیم در برابر امر پیدا کرد، وارد منطقه نورانى نماز مى شود، وارد محیط پربرکت صیام مى شود، وارد دنیاى باعظمت جهاد و شهادت مى شود، وارد دنیاى انفاق و صدقات و حجّ و امر به معروف و نهى از منکر و سایر مسائل عبادى حق مى شود.وقتى وارد این میدان ها شد، تنها که وارد نمى شود، هر جا برود تمام تبعاتش را با خودش مى برد، چون همه اعضا و جوارح انسان براى نفس به منزله ابزار هستند. وقتى کارفرما براى کارى مى رود، تمام ابزارش را هم دنبال خودش مى برد. اگر نفس شیطانى باشد و بخواهد در مجلس گناه شرکت کند، ابزارش را هم با خودش مى برد، چشم، گوش، زبان، دست، پا و شکم را مى برد و اگر نخواهد برود هیچ کدامشان نمى روند. نفس که نرود تبعاتش هم نمى روند، البته تبعات از خودشان اختیارى ندارند، بلکه همه تسلیم نفس هستند. باید دید نفس تسلیم چه ناحیه اى است، اگر تسلیم ناحیه الهى است، وقتى به طرف وجود مقدّس دوست حرکت مى کند، همه اعضا و جوارح را هم با خودش مى برد، وقتى در حالت انقیاد و تسلیم نسبت به مولا به سر مى برد، اعضا و جوارح هم به تبع او در حال انقیاد و تسلیم عملى نسبت به حق برمى آیند. البته تسلیم او تسلیم حالى است و تسلیم سایر اعضا و جوارح تسلیم عملى، حرکتى و فعلى است.
