قرآن کریم هر چند بسیاری از امور اعتقادی را خرافی و نادرست و باطل می شمارد ولی با این همه برخی از اقسام و انواع امور شگفت انگیز را تایید کرده و حتی به آن ها به صورت های مختلف پرداخته است. یکی از مسایل مطرح شده در قرآن چشم زخم و شور چشمی است. مقاله حاضر در صدد تبیین این موضوع و راه کارهای رهایی از این معضل است که با هم آن را می خوانیم.
● واقعیت چشم زخم
بسیاری از مردم چشم زخم و شور چشمی را جزو امور خرافی دسته بندی می کنند و هیچ گونه اعتقاد و باوری به آن ندارند. با این همه به نظر می رسد که قرآن بر خلاف این باور نه تنها آن را جزو امور خرافی دسته بندی نمی کند بلکه به نمونه هایی از آن نیز اشاره می کند و گزارش های تاریخی قرآنی از گذشتگان و پیشینیان نیز آن را تایید می کند. بررسی های علمی اثبات کرده است که آدمی دارای نیروی شگفتی است که می تواند آثار مثبت و یا منفی به جای گذارد. دانشمندان امروز بر این باورند که در برخی از افراد، روح و توان منحصر به فردی است که می تواند اشیا را نه تنها جا به جا کند بلکه مانند اشعه لیزر آن را منفجر و متلاشی نماید. این انرژی گاه از راه چشم، بیرون و ساطع می شود.
قدرت تخریبی چشم بستگی به نیروی باطنی هر شخص مختلف است. انسان ها به طور طبیعی از چنین توان و انرژی برخوردار می باشند. البته در برخی از اشخاص به سبب علل طبیعی و یا آموزش های خاص و تحولات درونی و بیرونی تقویت می شود و ناخودآگاه آثار خود را به جا می گذارد ولی این گونه نیست که این نیرو اختصاص به برخی داشته باشد و دیگران از آن محروم باشند بلکه همگان دارای نیرو و توانی از این دست هستند. مفسران تفسیر نمونه بر این باورند که این نیرو در برخی از چشم ها تقویت شده و شخص از راه امواج ویژه ای می تواند در دیگری تأثیر بگذارد. بسیاری می گویند که افرادی را دیده اند و یا می شناسند که می توانند از راه چشم، حیوانی را بکشند و یا اشیایی را جابه جا کرده و یا وسیله ای را تخریب کنند. به نظر آنان نه تنها نباید در انکار این امور لجاجت کرد بلکه باید امکان وجودی و وقوعی آن را از نظر عقل و علم دور نداشت و آن را پذیرفت. (تفسیر نمونه، ج۲۴ ص۴۲۷)
از حضرت امیرمؤمنان علی(ع) نقل شده که فرمودند: العین حق و الرقی حق؛ چشم زخم حق است و توسل به دعا و خداوند برای دفع آن نیز حق است. (نهج البلاغه؛ کلمات قصار جمله ۴۰۰ مفسران تفسیر نمونه بر این اعتقادند که دعا و توسل به خدا می تواند نیروی مرموز چشم ها را بی اثر سازد و از آثار مخرب آن جلوگیری کرده و یا بکاهد. (نگاه کنید تفسیر نمونه ج۲۴ ص۴۲۸) از رسول گرامی نقل شده که فرمود: چشم زخم واقعیت دارد و مرد را در قبر و شتر را در دیگ قرار می دهد. (بحارالانوار؛ ج۶۳) و نیز آن حضرت روزی از گورستان بقیع می گذشت به همراهان خویش فرمود: به خدا سوگند! بیش تر اهل این گورستان به سبب چشم زخم در این جا آرمیده اند. (تفسیر منهج الصادقین ج۹ ص۳۹۱)
● چشم زخم در قرآن
البته این تفکر در آیات قرآنی مشهود است از جمله مشهورترین آیات در این مسئله آیه ۵۱سوره قلم است که خداوند می فرماید: و ان یکادالذین کفر والیزلقونک بابصارهم لما سمعوا الذکر و یقولون انه لمجنون؛ کافران هنگامی که کتاب الهی را می شنوند نزدیک است با چشم زخم خود، تو را از میان بردارند و می گویند که او دیوانه است. علامه طباطبایی(ره) می فرماید همه مفسران، این آیه را به چشم زخم زدن معنا کرده اند که خود نوعی از تأثیرات نفسانی است و دلیل عقلی بر نفی آن نداریم؛ بلکه حوادثی دیده شده که با چشم زدن منطبق است و روایاتی هم براساس آن وارد شده است. از دیگر آیاتی که در این باره وجود دارد می توان به آیه ۶۷ سوره یوسف اشاره کرد که حضرت یعقوب(ع) به فرزندان خویش فرمان می دهد که هنگام ورود به شهر مصر از دروازه های مختلف آن وارد شوند و همگان از یک در و همزمان وارد نشوند. «سپس می افزاید که من نمی توانم با این دستور شما را از رخدادی که بر شما حتم شده و قضای الهی به آن تعلق گرفته است برهانم و دورسازم. مفسران بر این باورند که علت این حکم یعقوب آن بود که ورود دسته جمعی برادران که همگی در جمال و کمال بی مانند و همانند حضرت یوسف(ع) بودند و قامت های رشید و جمال و زیبایی داشتند، می توانست توجه برخی را به ایشان جلب کند و موجبات چشم زخم شود. (تفسیر نمونه ج۶ ص۲۹و ۳۰)
به هر حال از نظر عقلی و علمی و تجربی ثابت شده که آدمی دارای نیروهای شگفت نفسانی و روحی است که می تواند به شکل های مختلف خیر و یا شر عمل کند و آثار مثبت و منفی بر جا گذارد.
● ضرورت استفاده از استاد در کلاس
استاد علامه حسن زاده آملی (مدظله العالی) در درس های خویش همواره از دانشجویان و طلاب علوم دینی می خواست که در سر درس حاضر شوند؛ زیرا حضور در درس موجب می شود تا تحت تأثیر نیروی شگفت روحی استاد قرارگیرند و متأثر از روح قوی و انرژی ساطع از استاد درک بهتری از درس یافته و متأثر از روح و روان استاد شوند.از نظر ایشان نوار و ابزارهائی از این دست نمی تواند تأثیری که استاد در هنگام حضور بر جا می گذارد داشته باشد.
برخی از افراد به سبب دارا بودن یک نیرو و کنترل و مدیریت آن به سوی شر و بدی می توانند از راه چشم و ساطع کردن و متمرکز کردن نیرو و توان باطنی بر شخصی و یا چیزی آن را به نابودی بکشانند. به هر حال چشم زخم و شور چشمی امری است که نمی توان منکر آن شد. در غرب و شرق عالم می توان افراد خاصی را یافت که از این نیرو و توان به خوبی استفاده می کنند.
● راه درمان و پیش گیری
حضرت امام جعفر صادق(ع) می فرمایند اگر کسی از چشم زخم کسی می ترسد سه مرتبه بگوید: ماشاءالله لاحول و لاقوه الا بالله العلی العظیم و سوره فلق و ناس را بخواند، تا چشم بد در او اثر نکند. هم چنین گفته شده که آیه و ان یکاد را بنویسید و با خود همراه داشته باشید.
در حدیثی دیگر آمده است که رسول اکرم(ص) برای امام حسن(ع) و امام حسین(ع) به منظور پیش گیری از چشم زخم دعایی خواندند که مضمونش چنین بود: (اعیذکما بکلمات الله التامه و اسماءالله الحسنی کلها عامه من شر السامه و الهامه و من شر کل عین لامه و من شر حاسد اذا حسد؛ شما را به تمام کلمات و اسمای حسنای خداوند از شر مرگ و حیوانات موذی و هر چشم بد و حسود آن گاه که حسد ورزد، می سپارم). سپس پیامبر(ص) فرمود: این چنین حضرت ابراهیم برای دو فرزندش اسحاق و اسماعیل تعویذ کرد (بحارالانوار، ج۶۰، ص۶۰) امام صادق(ع) می فرماید: اگر قبور را بشکافید، خواهید دید که بیش تر مردگان بر اثر چشم زخم از دنیا رفته اند، زیرا چشم زخم حق است. (همان، ص۲۵۰)البته قبول تأثیر چشم زخم به معنای پناه بردن به کارهای خرافی و اعمال عوامانه نیست. اسلام برای پیش گیری از تأثیر سوء چشم زخم، استعاذه و یاد خدا را مطرح کرده، همچنین صدقه دادن نیز توصیه شده است. امام صادق(ع) می فرماید: هرگاه بخواهید با هیئتی آراسته و چشم گیر از خانه بیرون روید، معوذتین (سوره های فلق و ناس) بخوانید تا چشمی در شما اثر نکند. (همان، ج۹۲، ص۱۳۳۰) و در روایت دیگری از حضرت می فرماید: هر گاه از چشم زخم ترسیدی بگو: ما شاءالله لاقوه الا بالله العلی العظیم.(همان، ج۶۰، ص۰۲۶)
منبع : پایگاه آفتاب
