عقل: محرم راز ملکوت

انصاریان، حسین، قم، مرکزتحقیقاتی دارالعرفان، چاپ اول، 1387، 527 صفحه، وزيري.
(مجموعه آثار61 ؛ سيري در معارف اسلامي (2) مجموعه سخنراني هاي استاد حسين انصاريان)

مجموعه سخنرانی های استاد حسین انصاریان در مورد عقل و کارکردهای مختلف دنیوی، معنوی و اخروی آن است. در این نوشتار ابتدا عقل به عنوان سودمند ترين ثروت انسان  و نيز نقش آن درسعادت و شقاوت انسان اشاره شده و سپس نمونه هایی از خدامحوری در رفتار عقلای عالم مانند حضرت علی(ع) و حضرت زینب کبری(س) بیان گردیده است. در ادامه به فریب های رنگارنگ دنیا و رسم و رسوم عاقلان در برخورد با آن پرداخته شده و حکایاتی در مورد فریفته نشدن عقلا در قبال چرب و شیرین دنیا نقل گردیده است. هماهنگی قرآن کریم با عقل انسان و نمونه هایی از نظم عقلی در عالم عنوان مبحث بعدی کتاب است که در آن نگارنده به سیمای عاقلان و جاهلان در قرآن پرداخته و مطابقت قرآن با عقل را در ضمن بیان چند آیه از قرآن کریم بررسی می نماید. وی علل روی گردانی از حق و حقیقت منکران و معاندان را عدم تعقل و تفکر آنان و همچنین تعصب جاهلانه آنان ارزیابی کرده و عقل و پیروی از حق و عقل را زمینه رسیدن به سعادت اخروی دانسته و دنیا و استفاده صحیح از مواهب دنیوی را پلی برای رسیدن به سعادت دانسته و سخنان و حکایاتی از ائمه و برخی از صالحان در این زمینه نقل می نماید. در ادامه نگارنده به نیاز انسان به خدا، حقانیت قرآن از منظر عقل، آداب بهره گیری از قرآن از دیدگاه عقل و زندگی خداپسندانه در سایه پیروی از عقل پرداخته و حکایات و روایاتی در این زمینه بیان می دارد. در بخش های بعدی کتاب رابطه بین علم و ایمان، عقل وبخل، عقل و اعتدال در محبت های مادی و معنوی، رابطه بین عقل و بصیرت و اوصاف بصیر واقعی بیان شده و گوشه ای از سیره اهل بیت(ع) به ویژه امام علی(ع) در زندگی زاهدانه و همراه با بصیرت و عقل و ایمان و همچنین سخنان ایشان در این باره منعکس گردیده است. نگارنده به نمونه هایی از عقل عقیله بنی هاشم و فضایل حضرت زینب(س) اشاره کرده و پدر و مادر او را نیز از عقلایی توصیف کرده که در شکل گیری شخصیت بی نظیر زینب(س) تأثیر به سزایی داشته اند. رابطه بین عقل و توکل به خدا و سیره پیامبران و سخنان ائمه(ع)، رابطه بین علم خداوند و سرنوشت انسان و بنیان الهی نهاد انسان و نقل حکایات در این زمینه از مباحث پایانی این نوشتار می باشد.