قرآن مجيد در چهار بخش به مسئله نيّت اشاره كرده است ، در يك مرحله دعوت مى كند كه در تمام برنامه ها قصد و نيّت شما فقط براى خدا باشد و جز او منظورى نداشته باشيد و مواظبت كنيد كه كليه امور شما فى سبيل اللّه و قربةً الى اللّه باشد . در قسمت ديگر از نيّت پاك و منظور و مقصود الهى بندگان واقعى خبر مى دهد و محصول ذات قلب با عظمت آنان را كه جز نيّت خالصانه چيزى نبوده در آيينه آيات نشان مى دهد .
و در مسئله ديگر به اين نكته اشاره مى كند كه آنچه بر دل و سينه و قلب شما مى گذرد ، خدا نسبت به آن آگاه و حاضر و ناظر است ، اين شماييد كه بايد توجه كنيد در محضر خدا نيّت غيرخدايى نداشته باشيد . و در قسمت ديگر به نيّت هاى غيرخدايى و مقاصد ناپاك و آلوده اشاره كرده ، صاحبان آن نيّت ها را ظالم و گمراه دانسته و براى آنان عاقبتى جز جهنم معرفى نمى نمايد . اما آيات قرآن كه به طور تقريب به مسائل چهارگانه اشاره كرده است : نيّت ، فقط براى خدا وَجَاهِدُوا فِى اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ ... .
و در راه خدا چنان كه شايسته جهاد است ، جهاد كنيد ؛ او شما را برگزيد .
وَمَا لِأَحَدٍ عِندَهُ مِن نِعْمَةٍ تُجْزَى * إِلاَّ ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِ الأَعْلَى * وَلَسَوْفَ يَرْضَى .
و هيچ كس را از سوى خود بر عهده خدا نعمتى نيست كه اين مالى كه انفاق كرده به عنوان پاداش آن نعمت به حساب او گذارد . * بلكه [ انفاق كننده با تقوا مال خود را در راه خدا انفاق مى كند ] تا خشنودى پروردگار والايش را به دست آورد . * و [ بى ترديد ] به زودى [ در قيامت با دريافت لطف ، رحمت حق و پاداش بى پايان او ]خشنود خواهد شد . وَقَاتِلُوا فِى سَبِيلِ اللّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُوا إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ .
و در راه خدا با كسانى كه با شما مى جنگند بجنگيد ، و [ هنگام جنگ از حدود الهى ] تجاوز نكنيد كه خدا تجاوزكاران را دوست ندارد . فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا . پس [ با اين وصف كه قيامتى سنگين در پى داريد بياييد ] خدا را سجده كنيد و بپرستيد .
منبع : برگرفته از کتاب عرفان اسلامی استاد حسین انصاریان
