Azəri
Friday 29th of March 2024
0
نفر 0

Əsirlərin səfər sovqatı

 

Peyğəmbər ailəsinin ziddinə yayılmış bu geniş təbliğatı nəzərə aldıqda, Kərbəla əsirlərinin Şama səfərinin mahiyyəti çox yaxşı şəkildə aydın olur. Çünki onlar bu səfərdə qırx illik əks təbliğatı aradan apararaq Əməvilər sülaləsinin əsl mahiyyətini aşkar etdilər. Həmçinin, Şam camaatının yatmış fikirlərini oyadıb məsələyə diqqətlə baxmalarına səbəb oldular. Bu əsirlər barədə qətiyyətlə demək  onlar Mədinəyə qayıdanda öz borcunu lazımıncasına yerinə yetirmiş fateh,olar ki bir ordu rolunu oynayırdılar.

İndi Kərbəla inqilabının təbliğinin göstərdiyi fəaliyyət və risalətin nə dərəcədə böyük olduğunu tam şəkildə başa düşmək üçün iki tarixi nümunəyə işarə edək.

1. İmamət ailəsinin «Hirrə» faciəsində qorunması

İmam Hüseyn əleyhissəlamın şəhadətindən sonra İslam ölkəsinin digər şəhərləri ilə həmzaman olaraq Peyğəmbərin qohum-əqrəbasının əsas yaşayış yeri olan Mədinə şəhəri də yavaş-yavaş həyəcana gəldi. Mədinənin hakimi öz fikrinə görə belə bir tədbir töküb gənc xəlifəni (Yezidi) yaxından görmək və onun mərhəmətindən  onlar Mədinəyə,bəhrələnmək üçün şəhərin böyüklərini Şama göndərdi ki qayıtdıqdan sonra camaatı Yezidə itaət etməyə cəlb etsinlər. Lakin nə düzgün  nə tədbir və uzaq görənliyi olan və nə də İslamın zahirinə əməl edən,tərbiyəsi  it oynatmağa və,Yezid Mədinə şəhərinin nümayəndələri qarşısında da şərab içməyə şəriətdən kənar olan işlər görməyə başladı. Nümayəndələr Şamdan qayıdan kimi  it oynadan fasiq bir adamdır. Belə bir,fəryad çəkib dedilər: «Yezid şərab içən şəxs müsəlmanların rəhbəri ola bilməz!» Nəhayət şəhərin hər tərəfində qiyam qalxdı və qiyamçılar Mədinə hakimini və Əməvi sülaləsini şəhərdən qovdular. Bu xəbər Şama çatdıqda, Yezid Mədinə camaatını cəzalandırmaq üçün bir ordu toplayıb qoca bir kişi olan Müslim ibn Üqbəni orduya başçı təyin etdi. Müslim Mədinəni mühasirəyə aldı. Bir müddətdən sonra şəhər əhalisi orduya müqavimət göstərə bilməyib təslim oldu. Şam ordusu üç gün Mədinədə kütləvi qırğın törətdi və heç , təqvalı və mömin kişilər qırıldı,bir çirkinlikdən çəkinmədi. Nə qədər dindar  nə qədər qadın və qızlar bu vəhşi ordunun,nə qədər hörmətsizliklər oldu təcavüzünə məruz qaldılar.  Bu hadisə tarixdə «Hirrə» faciəsi adı ilə məşhur oldu.

Lakin bu böyük faciədə İmam Zeynül-abidin (əleyhissəlam) və Bəni–Haşimdən olanların evi hər hansı bir zorrakılıqdan toxunulmaz qalmışdı. Məhz buna görə də, Mədinə şəhəri mühasirədə olan zaman onlarla müsəlman ailəsi o Həzrətin evinə gəlməklə təcavüzdən qorunmuşdu. Təbəri yazır:

Yezid Müslim ibn Üqbəni Mədinəyə göndərəndə, ona dedi: «Əli ibn Hüseynin (İmam Zeynül-abidin əleyhissəlamın) qiyamçılara heç bir qarışacağı yoxdur. Ona toxunma və onunla yaxşı rəftar et!» 

Şeyx Müfid yazır: «Müslim ibn Üqbə Mədinəyə daxil olduqda İmam Zeynül-abidin əleyhissəlamı yanına dəvət etdi. İmam Zeynül-abidin (əleyhissəlam) gəldikdə, Müslim ona çox hörmət edib yanında əyləşdirdi və dedi: «Əmirəl-möminin (Yezid)  sənə yaxşılıq edəm və səni başqalarından fərqləndirəm.» İmam,mənə tapşırıb ki Zeynül-abidin (əleyhissəlam) ona öz təşəkkürünü bildirdi. Sonra Müslim ətrafında olanlara dedi: «Mənim qatırımı onun üçün yəhərləyin.» Sonra isə İmam Zeynül-Abidin əleyhissəlama dedi: «Ailənin yanına qayıt. Bəlkə də, biz onları qorxutduq və səni bura gəlməyinlə zəhmətə saldıq. Əgər bizim ixtiyarımızda bir şey olsaydı, sənə əta edərdik. Həqiqətən sən buna layiqsən.» 

Dördüncü ,İmamın həyatından bəhs edərkən deyəcəyimiz səbəblərə görə şübhə yoxdur ki  İmam,Müslimin İmamla yaxşı rəftar etməsinin əsas səbəblərindən biri bu idi ki Zeynül-abidin (əleyhissəlam) qiyamın əvvəlindən kənara çəkildi və qiyamçılarla  İmam Hüseyn əleyhissəlamın şəhadəti,əlbir olmadı. Ancaq bu da məlumdur ki  törətdiyi bu böyük cinayətə görə ümumi,Yezidə baha başa gəlmişdi və hələ o camaatın fikir təzyiqinə məruz qalmışdı. Buna görə də, Yezid İmamət ailəsinə yenidən əziyyət verməklə öz adını daha da pisləşdirmək istəmirdi.

2. Əbdülməlik ibn Mərvanın Həccaca əmri

Yəqubi yazır:

«Əbdülməlik ibn Mərvan Hicaza vali təyin etdiyi Həccaca yazır: «Məni Əbu Talibin balalarının  Əbu Süfyanın ailəsi onlarla,qanına bulaşdırma. Çünki mən özüm gördüm ki  axırda özləri məhv oldu.»,mübarizə apardı  

Əbdülməlik ibn Mərvanın Bəni–Üməyyənin siyasətçi və fərasətli  bir xəlifəsi olduğunu bildiyimiz halda və onun Kərbəla hadisəsindən beş il sonra hakimiyyət başına gəldiyini nəzərə aldıqda, bu etirafın hansı dəyərə malik  Əbu Süfyanın ailəsi Əbu Talibin,olduğunu hiss edirik. Bu əmr göstərir ki ailəsinə qarşı göstərdikləri bu qədər təcavüz və zorakılıqlara baxmayaraq, onlar yenə də öz çirkin məqsədlərinə nail ola bilmədilər. Onlara qalan isə təkcə üzüqaralıq və lənət oldu.

Əməvilərin ideoloji təbliğatı

Bəşəriyyət aləmində zalım və mürtəce hökumətlər nə qədər güclü olsalar da, yenə onlara  onların yaratdıqları ideologiya,dayaq olan ideologiyaya ehtiyac duyurlar. Yəni  zalım hökumətlər,iqtisadi–siyasi durumlarına arxa olur. Başqa sözlə desək nizami qüvvədən əlavə camaatı asanlıqla özlərinə tabe etmək üçün güclü ideologiyaya da malik olmalıdırlar. Əgər xalq sağlam fikirli olub hökuməti qeyri-qanuni hökumət bilərsə, heç vaxt onun hakimiyyətini qəbul etməz. Bu baxımdan belə hökumətlərin ideologiyaya olan ehtiyacı daha aydın şəkildə büruzə çıxır. Əlbəttə, ideologiya cəmiyyətlərin fərqli olmasına görə müxtəlif şəkillərdə ola bilər. Zalım və İslama zidd olan Bəni–Üməyyə hökumətinin də təbii  belə bir ideologiyaya ehtiyacı var idi. Ölkədə İslam cəmiyyəti hakim,ki olduğundan onlar da öz cinayətlərinin üstünü şəri bəhanələrlə ört-basdır etməyə və xalqın fikrini məzhəbi təbliğatla qarışdırmağa məcbur idilər. Belə deyildi  Bəni-Üməyyə xalqın hökm və rəyinə qarşı etinasızlıq etsin və özlərinin,ki  onlar,cinayətlərinə qarşı xalqda oyanan fikirlərə məhəl qoymasınlar. Xeyr camaatın fikrini qəflətdə saxlamaq üçün insanların hazırkı vəziyyətini ən yaxşı vəziyyət bilib bu vəziyyətin qorunub saxlanmasına görə bir sıra ideoloji təbliğatlara ehtiyac duyurdular.

Cəbriyyə məzhəbinə meyl

İnsanların fikrini yayındırıb onları ram etməyin yollarından biri də insanlar arasında iradə məcburiyyəti əqidəsini yaymaqdır. Ümumiyyətlə, zalım hökumətlər öz cinayətlərinə bəhanə gətirəndə iradə məcburiyyəti əqidəsinə meylli olurlar.  “bu Allahın işidir” –deyə öz cinayətlərini, hər şeyi Allahın adına yozaraq,Yəni boyunlarından atırlar. Onlar “Allah məsləhət bilməsəydi, belə olmazdı və heç Allahın Özü işin bu cür olmasına şərait yaratmazdı” kimi ifadələrdən məharətlə  elə o da, nə ki var,istifadə edirlər. Məcburiyyətə meylliliyin məntiqi budur ki  o da olmamalıdır., yoxdur,olmalıdır və nə də ki

Bəni–Üməyyə hakimiyyətinin ideoloji dayaqlarından biri iradə məcburiyyəti əqidəsi idi. Onlar camaat arasında cəbriyyə əqidəsini yayıb hər şeyi Allahın işi kimi qələmə verməklə camaatın ehtimal verilən hər hansı bir etirazını dəf etmək istəyirdilər. Əməvilər öz hakimiyyətlərini qoruyub saxlamaq və eləcə də xalqın qiyamının qarşısını almaq üçün Cəbriyyə firqəsini genişləndirir və onu himayə edirdilər. Bunun müqabilində isə onlar Qədəriyyə məzhəbinin yayılması təhlükəsi ilə üz-üzə gəlirdilər. Bu məzhəb insanı öz əməli qarşısında azad bilir və belə  insan hər hansı bir işi görürsə, öz iradəsi və istəyi,bir məntiq irəli sürür ki ilə görür. Əməllərində azad olduğu üçün də məsuliyyət daşıyır. Çünki hər bir azadlıq məsuliyyət tələb edir.

Bu məzhəb müsəlmanların müxalifətçiliyindən qorxan Əməvilər üçün böyük təhlükə hesab olunurdu. Buna görə də, onlar Qədəriyyə məzhəbinin başçılarını təzyiqlərə  bu məzhəbin qarşısında duran Cəbriyyə məzhəbini isə himayə,məruz qoyur  Cəbriyyə məzhəbi siyasi mübarizə meydanında,edirdilər. Səbəbi də bu idi ki Əməvilərin məqsədi ilə tam uyğun gəlirdi. Bu məzhəb camaata deyirdi: «Əməvilər və onların əməlləri nə qədər pis və haqdan uzaq olsa da, Allahın təqdiridir və heç cür bunu dəyişmək olmaz. Buna görə də, onlara qarşı müxalifətçiliyin heç bir  qəza-qədəri,əhəmiyyəti yoxdur.» Müaviyə öz çirkin əməllərini Allahın təqdiri kimi adlandırmaq və bunların dəyişilməsinin heç cür mümkün olmadığını bildirmək üçün zahirdə özünü Cəbriyyə məzhəbinə mənsub edirdi. Bundan əlavə, Müaviyə İslam xəlifəsi olduğu üçün onun elədiyi günahlar onun məqamına heç bir zərər yetirmir və bu günahlar onunla müxalifət etməyə əsas vermirdi.

Aydındır  Müaviyə kimi mühüm mənfəətləri güdən bir şəxs onun bu istəklərini ehtiva,ki edən Cəbriyyə məzhəbindən qəflətdə qala bilməzdi. Müaviyə və Əməvilərin digər  onların hökuməti müsəlmanlar üçün,nümayəndələri yaxşı bilirdilər ki  bir sıra müsəlmanların gözündə onlar,dözülməzdir. Onlar yaxşı bilirdilər ki  günahsız və təqvalı insanların, Peyğəmbər ailəsinin düşməni, yalançı,hiyləgər  camaatı onların əleyhinə,qatili kimi tanınmışlar. Bunu da yaxşı bilirdilər ki  o da Cəbriyyə məzhəbidir. Bu elə bir,qiyamdan saxlaya bilən yeganə məzhəb varsa  bu sülalə hakimiyyətə, camaata deyir: «Allah ilk gündən yazıb ki,məzhəbdir ki gəlsin. Buna görə də, onların bütün əməlləri Allahın qəza-qədəridir.» Bu baxımdan bu cür fikirləri müsəlmanların zehnində yaymaq tamamilə Əməvilərin xeyrinə idi.

Məstedici ədəbiyyat

Bu fikirləri təsdiq etməkdən ötəri yuxarıda dediyimiz dini bəhanələrdən əlavə, şer variantından da istifadə olunurdu. Müaviyə müasirləri olan şairlərin fövqəladə nüfuzundan camaatın ümumi fikrində öz məqsədlərini həyata keçirmək üçün istifadə edirdi. Müaviyə və eləcə də ondan sonrakı digər Əməvi xəlifələri onların hökumətini tərifləyib Allahın istədiyi hökumət olduğunu bildirən şairlərin şerlərini şən əhval-ruhiyyə və son dərəcə Rizayətlə dinləyir və hətta onları heç bir imanlı şəxsin qiyam etmək fikrinə düşməməsi üçün şer deməyə məcbur  Müaviyənin xüsusi,edirdilər. Müaviyənin adamları belə göstəriş almışdılar ki fikirlərini qəliblərə salıb avam camaatın arasında asanlıqla yaysınlar. İstər  istərsə də şer deməklə.,peyğəmbərin dilindən rəvayətlər söyləməklə

Xanım Zeynəb İbn Ziyadın sarayında

Aşura hadisəsindən sonra Yezidin adamları yuxarıda dediyimiz variantdan istifadə edərək təbliğə başlayıb Yezidin qələbəsini Allahın istəyi kimi qələmə verirdilər.

Übeydullah ibn Ziyad İmam Hüseyn əleyhissəlamın şəhadətindən sonra camaatı Kufənin Cami məscidinə yığıb öz işlərinə məzhəbi don geydirdirərək dedi: «Həmd olsun o Allaha  Əmirəl-mömininə (Yezidə) və onun tərəfdarlarına, haqqa qələbə qazandırdı,ki kömək etdi və yalançı oğlu yalançını (İmam Hüseyn əleyhissəlamı) öldürdü.»  Buna cavab olaraq düşmənin təbliğ vasitəsindən xəbərdar olan İmam Zeynül-abidin (əleyhissəlam) və xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) Bəni-Üməyyənin bu fikir dayağını hədəfə olaraq öz əsaslı və mətanətli sözləri ilə ona cavab verərək Yezid və onun davamçılarının öz əməlləri qarşısında məsuliyyət daşımalarını bildirdilər. Bir-birinin ziddinə olan iki təfəkkür tərzinin toqquşmasının nümunələrindən biri Əhli-beyt qadın və uşaqlarının Übeydullah ibn Ziyadın sarayına daxil olduğu zaman olmuşdur.

Həmən  İmam Hüseyn,gün ibn Ziyad sarayda ümumi görüş elan etmiş və əmr etmişdi ki əleyhissəlamın kəsilmiş başını onun qarşısında qoysunlar. Sonra əsirləri saraya daxil etdilər. Xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) ən dəyərsiz paltarlarını geymiş və onun dövrəsini əhatə etmiş qadınlar və kənizlər arasında naməlum şəkildə içəriyə daxil oldu və heç kəsə etina etmədən bir güncdə əyləşdi. Übeydullahın gözü ona sataşdıqda, soruşdu: «Özünü kənara çəkmiş və digər qadınlar onun dövrəsinə toplaşmış bu qadın kimdir?» Xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) cavab ,vermədi. Übeydullah sualını bir daha təkrar etdi. Kənizlərdən biri dedi: «O Peyğəmbər qızı Fatimənin (səlamullahi əleyha) qızı Zeynəbdir.» Übeydullah üzünü  sizin ailənizi,Zeynəbə (səlamullahi əleyha) tutub dedi: «Həmd olsun o Allaha ki  sizin dediyiniz, yalandan başqa bir şey,rüsvay edib qırdı və göstərdi ki deyil.»

Xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) cavab verdi:  bizi (bizim,«Həmd olsun o Allaha ki ailədən çıxmış) Peyğəmbərin vasitəsilə əzizlədi və çirkinliklərdən uzaq etdi.  pis adamdan başqa heç kəs yalan deməz.,Fasiqdən başqa heç kəs rüsvay olmaz  siz və, başqalarıdır. (Yəni, pis adam biz deyilik,Şükürlər olsun ki dəstənizdir.)»  

İbn Ziyad: “Gördün, Allah ailənizin başına nə gətirdi?”

Xanım Zeynəb: “Yaxşılıqdan başqa heç bir şey görmədim. Allah onların şəhadətini qabaqcadan müəyyənləşdirmişdi. Onlar da itaət edib öz Axirət mənzillərinə yollandılar. Tezliklə Allah səni və onları (Qiyamət günü) bir-birinizlə  onlar səndən Allaha şikayət edib ədalət tələb edəcəklər. İndi,üzləşdirəcək fikirləş, gör o gün kim qalib gələcək? Anan sənin matəmində otursun, ey Mərcanənin oğlu!”

İbn Ziyad (Xanım Zeynəbin açıq-aşkar və mətanətlə dediyi sözlərdən və onu pozğun nənəsi Mərcanənin adı ilə çağırmasından) bərk qəzəbləndi və pis qərar çıxarmaq  ey,istədi. Məclisdə olanlardan biri Əmr ibn Həris adlı bir şəxs dedi ki  bu bir qadındır və heç kim qadını sözlərinə görə cəzalandırmaz.,hökmdar

İbn Ziyad yenə xanım Zeynəbə (səlamullahi əleyha) üz tutaraq dedi: “Allah boyunəyməyən qardaşının və qiyamçı ailənizin öldürülməsi ilə qəlbimə şəfa verdi”.

Xanım , mənim (əzizimi,Zeynəb (səlamullahi əleyha) buyurdu: «Canıma and olsun  əgər sən bu işinlə, belimi qırdın və kökümü kəsdin, ağamı) öldürdün,qardaşımı  onda şəfa tapmısan.»,şəfa tapırsansa

Xanım Zeynəbin (səlamullahi əleyha) sözlərinin gözəlliyinin təsirindən qəzəblənən ibn Ziyad qəzəb və rişxəndlə dedi: «Bu da atası kimi sözdüzəldəndir. Canıma and  atan da şair idi və qafiyə ilə (yerli-yerində) söz deyirdi.»,olsun

Xanım Zeynəb (səlamullahi əleyha) buyurdu: Qadının qafiyə ilə nə işi var? (İndi qafiyə vaxtı deyil ki?) 

İbn  döyüş meydanında hansı tərəf zahirdə məğlub,Ziyad sübut eləmək istəyirdi ki  qalib, o da rüsvay olmuşdur. Məğlub olan tərəf haqq olsaydı,olubsa gələrdi.

İbn Ziyadın haradan danışdığını çox yaxşı bilən xanım Zeynəb onun fikir dayağını  şərəf və fəzilətin ölçüsü və, bu sözləri ilə sübut etdi ki,söküb dağıtdı. O  həqiqət axtarmaq və haqtələblikdədir. Xanım Zeynəb,əsası qüdrətdə yox  Allah yolunda şəhid olan şəxs rüsvay olmaz.,(səlamullahi əleyha) bildirdi ki  haqsızlıq etsin və haqq yolundan çıxsın., zülm,Rüsvay o şəxs olar ki

Übeydullah  əzizini itirmiş Zeynəb, başı müsibətlər çəkmiş,ibn Ziyad belə güman edirdi ki ,(səlamullahi əleyha) kiçik bir tənə ilə təslim olub göz yaşı tökəcək ağlayıb-sıtqıyacaq. Lakin şirürəkli Zeynəb (səlamullahi əleyha) onun sözlərini ağzındaca dondurub onun qürurunu sındırdı.

,Doğrudan  onun yeddi (bu barədə,bəşəriyyət tarixində hansı bir qadını tapmaq olar ki  oğlunu,tarixçilər müxtəlif versiyalar irəli sürmüşlər) qardaşını öldürsünlər  sonra, on qardaşoğlu və əmioğlusunu qılıncdan keçirsinlər,şəhadətə yetirsinlər  belə bir,da özünü bütün bacıları və qardaşı uşaqları ilə birlikdə əsir alsınlar  əsir ola-ola öz haqqını və eləcə də şəhid olanların haqqını müdafiə,vaxtda o  atasının hakimiyyət mərkəzi, elə bir binada ki,etsin? Özü də elə bir şəhərdə olmuş və atası təqribən hakimiyyətinin dörd ilini həmən binada keçirmişdi. Belə bir vəziyyətdə və bu cür narahatçılıqlarla nə təkcə başına gələnlərdən narazı  biz öz meylimizə zidd olan heç bir iş, hətta qətiyyətlə bildirir ki,deyil  elə gəlişlərindən,görməmişik. Əgər bizim kişilərimiz şəhadətə yetişiblərsə  onda narahat olmağa,məqsədləri də bu olmuşdur. Əgər bundan başqa bir iş olsaydı  biz öz istəyimizə çatmışıq.) İndi ki onlar Allah qarşısındakı öz,dəyərdi. (Yəni ,vəzifələrini çox yüksək səviyyədə yerinə yetirib şəhadət zirvəsinə nail olublar biz bu işin müqabilində Allah qarşısında şükürdən başqa hansı layiqli bir iş görə bilərik?

0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

latest article

İslamofobiya fenomeninin təhlili
SEKULYARİZM
SÜFYANININ XƏBƏRI
Rəbiüs-sani ayının 8-i İmam Həsən Əskərinin (ə) təvəllüd günüdür. ...
Mübahilə` duası
QÜREYŞİN PEYĞƏMBƏRƏ (S) QARŞI MÜCADİLƏ VƏ ÇƏKİŞMƏLƏRİ
“Xəlqi-aləm səbəbi Zəhrada (s.ə) imiş” şeri
İman
Əlidir! (Şeir)
Nəfsani xəstəlikləri müalicə etmək üçün, onları tanımaq lazımdır

 
user comment