آدابی که زائر حضرت سید الشّهدا باید آن‌ها را در راه زیارت و در آن حرم مطهر توجّه و مواظبت کند چند چیز است:
اوّل:
پیش از آنکه از خانه بیرون رود، «سه روز» روزه بدارد و روز سوم غسل کند، چنانکه امام صادق(علیه‌السلام) به صفوان دستورالعمل دادند و در ذکر «زیارت هفتم» خواهد آمد.
شیخ محمّد بن مشهدی در مقدمات زیارت «عید قربان و عید غدیر» ذکر فرموده که چون زیارت آن حضرت را اراده کنی، «سه روز» روزه بدار و روز سوم غسل کن و اهل و عیال خود را نزد خود جمع کن و بگو:
اللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْتَوْدِعُكَ الْيَوْمَ نَفْسِي وَأَهْلِي وَمالِي وَوَُلَْدِي وَكُلَّ مَنْ كانَ مِنِّي بِسَبِيلٍ، الشَّاهِدَ مِنْهُمْ وَالْغائِبَ . اللّٰهُمَّ احْفَظْنا بِحِفْظِكَ بِحِفْظِ الْإِيمَانِ وَاحْفَظْ عَلَيْنا . اللّٰهُمَّ اجْعَلْنا فِي حِرْزِكَ وَلَا تَسْلُبْنا نِعْمَتَكَ وَلَا تُغَيِّرْ مَا بِنا مِنْ نِعْمَةٍ وَعافِيَةٍ، وَزِدْنا مِنْ فَضْلِكَ إِنَّا إِلَيْكَ راغِبُونَ.
خدایا من امروز به تو می‌سپارم خودم و خاندانم و مال و فرزندانم و هرکه را به صورتی از من بوده، حاضرشان و غایبشان را. خدایا نگهدار ما را با نگهداری‌ات، به نگهداری ایمان و بر ما نگهدار باش. خدایا ما را در پناهت قرار ده و نعمتت را از ما مگیر و آنچه در اختیار ما است از نعمت و سلامت کامل تغییر مده و از احسانت بر ما بیفزا که ما مشتاق به سوی توایم.
آنگاه از خانه خود با حال خاکساری و فروتنی بیرون رو و بسیار بگو: «لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَ اللّٰهُ أَکْبَرُ وَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ» و ثنای خدا را بر زبان جاری کن و بر پیامبر و آلش صلوات فرست و به آرامی و وقار حرکت کن.
روایت شده است: که خداوند از عرق زائر قبر امام حسین(علیه‌السلام) از هر قطره‌ای هفتاد هزار فرشته خلق می‌کند که خدای تعالی را تسبیح می‌کنند و از خدا آمرزش می‌خواهند برای او و زائران آن حضرت تا آنکه روز قیامت برپا شود.
دوم:
از امام صادق(علیه‌السلام) روایت‌شده: که چون به زیارت امام حسین(علیه‌السلام) بروی، آن حضرت را محزون و غمناک و ژولیده مو و غبارآلوده و گرسنه و تشنه زیارت کن که آن جناب با این احوال شهید شد و حاجات خود را بخواه و از کربلا بازگرد و آن را وطن خود قرار مده.
سوم:
زائر در سفر زیارت آن حضرت توشه خود را از غذاهای لذیذ مانند بریانی و حلواجات قرار ندهد، بلکه خوراکش را نان با شیر یا ماست تهیه ببیند.
از امام صادق(علیه‌السلام) روایت شده است که فرمود: شنیدم جماعتی به زیارت امام حسین(علیه‌السلام) می‌روند و با خود سفره‌هایی برمی‌دارند که در آن‌ها بزغاله‌های بریان و حلواجات هست، اگر به زیارت قبر پدران یا دوستان خود بروند قطعاً این خوراکی‌ها را با خود برنمی‌دارند.
در روایت معتبر دیگری نقل‌شده است: که امام صادق(علیه‌السلام) به مفضل بن عمر فرمود: زیارت کنید امام حسین(علیه‌السلام) را بهتر از آن است که زیارت نکنید و زیارت نکنید بهتر از آن است که زیارت کنید، مفضّل عرضه داشت: پشتم را شکستی! فرمود: و الله اگر به زیارت قبر پدران خود بروید، اندوهگین و غمناک می‌روید و به زیارت آن حضرت که می‌روید سفره‌ها با خود برمی‌دارید، درحالی‌که باید ژولیده مو و گردآلود بروید.
نویسنده گوید: پس برای ثروتمندان و تاجران چه اندازه شایسته است که این مسئله را در این سفر توجّه کنند و هرگاه در شهرهایی که تا کربلا بین راه ایشان است، عدّه‌ای از دوستانشان ایشان را دعوت و میهمان می‌کنند و در زمان حرکت سفره‌های آنان را از پختنی‌های لذیذ و مرغ بریان و سایر غذاها پر می‌کنند، قبول نپذیرند و بگویند: ما مسافر کربلا هستیم و برای ما تغذیه به این غذاها شایسته نیست.
شیخ کلینی روایت کرده: بعد از شهادت حضرت سید الشّهدا همسر کلبیّه آن حضرت مجلس عزا برپا کرد، گریست و سایر زن‌ها و خدمتکاران گریستند تا حدی که اشک‌های آن‌ها خشک شد، از جایی برای آن مخدّره «جونی» هدیه فرستادند که معنی آن را مرغ قطا گفته‌اند، این هدیه برای این بود که از خوردن آن در گریستن بر امام حسین(علیه‌السلام) نیرو بگیرند، چون آن بانوی محترمه آن را دید پرسید چیست؟ گفتند: هدیه‌ای است که فلانی برای شما فرستاده تا در ماتم امام حسین(علیه‌السلام) از آن کمک بگیرید، فرمود: «ما که در جشن عروسی نیستیم، ما را چه به این خوراک؟» پس دستور داد تا آن را از خانه بیرون بردند.
چهارم:
از مسائلی که در سفر زیارت امام حسین(علیه‌السلام) مستحب است، تواضع و فروتنی و خشوع و راه رفتن همانند بنده ذلیل است، پس کسانی که در راه زیارت آن حضرت، بر این مرکب‌های جدید سوار می‌شوند، باید خیلی متوجه خود باشند که بر سایر زائران و بندگان خدا که به سختی و مشقّت به کربلا می‌روند، بزرگی ننمایند و تکبّر نورزند و آنان را به چشم حقارت نبینند.
علما در احوال اصحاب کهف نقل کرده‌اند: که آن‌ها از خاصان دقیانوس و به منزله وزرای او بودند، وقتی حق‌تعالی رحمت خود را شامل حال آن‌ها فرمود و به فکر خداپرستی و اصلاح کار خود برآمدند، مصلحت خویش را در این دیدند که از مردم کناره گیرند و در غاری پناه گرفته به عبادت حق مشغول شوند، به این خاطر سوار بر اسب‌ها شده، از شهر بیرون آمدند.
همین‌که سه میل راه رفتند، تملیخا که یکی از آنان بود گفت: «برادران این راه، راه آخرت است و باید به صورت نداری و مسکنت رفت و فرمانروایی و ریاست دنیا را کنار گذاشت، اکنون از اسب‌ها پیاده شوید و با پای پیاده به درگاه حق روید، شاید خداوند به شما رحم کند و در کار شما گشایشی نصیب شما فرماید؛ همگی از اسب‌های خود پیاده شدند و آن افراد محترم و معظّم در آن روز، هفت فرسخ با پای پیاده راه رفتند تا پاهایشان مجروح و خون‌چکان شد!
پس زائران قبر مطهر امام حسین(علیه‌السلام) این واقعیت را در نظر داشته باشند و بدانند شخص در این راه هرچه برای خدا فروتنی کند، باعث بالارفتن مقام او خواهد شد، بنابراین اساس در آداب زیارت آن جناب از امام صادق(علیه‌السلام) روایت شده: هرکه پیاده به زیارت قبر امام حسین(علیه‌السلام) برود، حق‌تعالی برای او به عدد هر گام هزار حسنه می‌نویسد و هزار گناه را از او محو می‌کند و برای او هزار درجه در بهشت بلند می‌فرماید، چون به شطّ فرات رسیدی غسل کن و پایت را برهنه نما و کفش‌های خود را در دست گیر و راه برو همانند راه رفتن بنده‌ای خوار.
پنجم:
اگر در بین راه زائر پیاده‌ای را دید که وامانده و خسته شده و از او کمک خواست، تا تواند در کار او بکوشد و او را به منزل رساند و مبادا که او را سبک شمارد و به او بی‌اعتنایی کند.
شیخ کلینی به سند معتبر از ابو هارون روایت کرده: من در خدمت امام صادق(علیه‌السلام) بودم، به جمعیتی که نزد ایشان بودند فرمود: شما را چه شده که ما را خوار می‌کنید؟ از میان آنان مردی از اهل خراسان برخاست و گفت: پناه می‌بریم به خدا از این که ما شما را یا چیزی از امر شما را خوار کنیم و آن را کوچک شماریم، فرمود: آری تو خودت یکی از آنانی هستی که سبک شمردی و خوار کردی مرا!
آن مرد گفت: به خدا پناه می‌برم که من شما را خوار کرده باشم. فرمود: وای بر تو، وقتی که نزدیک به جحفه بودیم، آیا نشنیدی که فلان کس به تو گفت: مرا به اندازه یک میل راه سوار کن، به خدا سوگند من از پیمودن راه خسته شدم، سوگند به خدا تو سر به سوی او بلند نکردی و او را سبک و خوار شمردی و هرکه مؤمنی را خوار نماید ما را خوار کرده و حرمت ما را به تباهی کشیده است!
نویسنده گوید: ما در بخش‌های گذشته در آداب زیارت، در «ادب نهم» کلامی با روایتی از علی بن یقطین که مناسب با این مقام است ذکر کردیم، به آنجا رجوع کن که در آن روایت موعظه نیکویی است و این ادب که در اینجا ذکر شد، اختصاص به زائران امام حسین(علیه‌السلام) ندارد، ولی چون این مطلب در راه زیارت آن حضرت بسیار اتفاق می‌افتد، به این خاطر آن را در اینجا ذکر کردیم.
ششم:
از ثقه جلیل‌القدر محمّد بن مسلم روایت شده: که به حضرت باقر(علیه‌السلام) عرض کرد: ما زمانی که به زیارت پدرتان حسین بن علی می‌رویم، آیا چنین است که در حج خانه خداییم؟ فرمود: آری، عرضه داشت: پس آنچه بر حاجیان لازم است بر ما لازم است؟
فرمود: بر تو لازم است با هرکه رفیق توست نیکو معاشرت کنی و بر تو لازم است که کم سخن بگویی، مگر سخن خیر و بر تو لازم است که بسیار یاد خدا کنی و لازم است که جامه‌هایت پاکیزه باشد و پیش از آنکه وارد حائر شوی غسل کنی و لازم است که با خشوع و نرم و خالص باشی و نماز بسیار بخوانی و بر محمّد و آل محمّد صلوات بسیار فرستی و باید خود را از چیزهایی که سزاوار تو نیست حفظ کنی و دیده‌ات را از حرام و شبهه بپوشانی و به برادران مؤمن پریشان خود احسان کنی و اگر کسی را ببینی که خرجی‌اش تمام شده از او دستگیری کرده و خرجی خود را بین او و خود به طور برابر قسمت کنی و تقیه بر تو لازم است که قوام دین تو به آن است و همچنین پرهیز از اموری که خداوند از آن‌ها نهی فرموده و دشمنی با دیگری و بسیار سوگند خوردن و گفتگوی بی‌منطق و ستیزی که در آن سوگند باشد ترک کنی؛
چون چنین رفتار کنی به اندازه ثواب حج و عمره برای تو تمام می‌شود و از سوی کسی‌که به هزینه کردن مال و دور افتادن از اهل بیتش درخواست ثواب برای او کرده‌ای، مستوجب می‌شوی به اینکه به آمرزش گناهان و رحمت و خشنودی خدا به وطن بازگردی.
هفتم:
در روایت ابوحمزه ثمالی(رضوان الله علیه)، از امام صادق(علیه‌السلام) در باب زیارت حضرت امام حسین(علیه‌السلام) آمده: چون به نینوا رسیدی بارهای خود را در آنجا بگذار و به خود روغن نزن و به چشم سرمه مکش و گوشت مخور، البته تا زمانی که در آنجا اقامت داری.
هشتم:
غسل نمودن با آب فرات است که روایات در مزیت و برتری آن بسیار وارد شده.
در حدیثی از امام صادق(علیه‌السلام) روایت‌شده: هرکه به آب فرات غسل کند و قبر امام حسین(علیه‌السلام) را زیارت کند، از گناهان تهی شود، همانند روزی که از مادر متولد شده اگرچه گناهانش از گناهان کبیره بوده باشد.
و روایت شده است: خدمت آن حضرت عرض شد که بسا شود که ما به زیارت قبر امام حسین(علیه‌السلام) برویم و غسل زیارت به سبب سردی هوا یا غیر آن بر ما دشوار باشد، فرمود: هرکه در فرات غسل کند و امام حسین(علیه‌السلام) را زیارت نماید، آن‌قدر از فضیلت برای او نوشته شود که به شماره درنیاید.
از بشیر دهّان روایت شده است: امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: هرکه به زیارت قبر حسین بن علی برود، پس وضو بگیرد و در فرات غسل کند، قدمی بر ندارد و قدمی نگذارد مگر آنکه حق‌تعالی برای او حجّ و عمره بنویسد؛
در بعضی از روایات آمده: غسل کن از فرات، از جایی که برابر قبر آن حضرت قرار گیرد.
از بعضی روایات استفاده می‌شود خوب است چون به فرات برسد «صد مرتبه» «اللّٰهُ أَکْبَرُ» و «صد مرتبه» «لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ» و «صد مرتبه» صلوات بر پیامبر و آل آن حضرت فرستد.
نهم:
چون خواستی وارد حائر مقدّس شوی، از دری که در جانب مشرق قرار دارد وارد شو، چنانکه امام صادق(علیه‌السلام) به یوسف کنّاسی فرمودند.
دهم:
در روایت ابن قولویه آمده: امام صادق(علیه‌السلام) به مفضل بن عمر فرمود: ای مفضّل چون به قبر امام حسین(علیه‌السلام) رسیدی، بر در روضه بایست و این کلمات را بخوان که تو را به هر کلمه نصیبی از رحمت الهی خواهد بود:
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ نُوحٍ نَبِيِّ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ إِبْراهِيمَ خَلِيلِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ مُوسىٰ كَلِيمِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ عِيسَىٰ رُوحِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِيبِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ عَلِيٍّ وَصِيِّ رَسُولِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وارِثَ الْحَسَنِ الرَّضِيِّ،
سلام بر تو ای وارث آدم برگزیده خدا، سلام بر تو ای وارث نوح پیامبر خدا، سلام بر تو ای وارث ابراهیم دوست خدا، سلام بر تو ای وارث موسی هم‌سخن خدا، سلام بر تو ای وارث عیسی روح خدا، سلام بر تو ای وارث محمّد محبوب خدا، سلام بر تو ای وارث علی، جانشین رسول خدا، سلام بر تو ای وارث حسن آن پیشوای پسندیده،
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ فاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الشَّهِيدُ الصِّدِّيقُ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْوَصِيُّ الْبارُّ التَّقِيُّ، السَّلامُ عَلَى الْأَرْواحِ الَّتِي حَلَّتْ بِفِنائِكَ وَأَناخَتْ بِرَحْلِكَ، السَّلامُ عَلَىٰ مَلائِكَةِ اللّٰهِ الْمُحْدِقِينَ بِكَ، أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَيْتَ الزَّكاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَنَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَعَبَدْتَ اللّٰهَ مُخْلِصاً حَتَّىٰ أَتَاكَ الْيَقِينُ، السَّلامُ عَلَيْكَ وَرَحْمَةُ اللّٰهِ وَبَرَكاتُهُ.
سلام بر تو ای وارث فاطمه دختر رسول خدا، سلام بر تو ای شهید بسیار درست‌کردار و راستگو، سلام بر تو ای جانشین نیکوکار پرهیزکار، سلام بر ارواحی که به آستانت فرود آمدند و به درگاهت بار انداختند، سلام بر فرشتگان خدا که گرداگرد تواند، گواهی می‌دهم که تو نماز را برپا داشتی و زکات پرداختی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و خدا را خالصانه عبادت کردی تا آنکه مرگ به سویت آمد، سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد.
سپس به سوی قبر روانه می‌شوی و به هرگامی که بر می‌داری یا می‌گذاری، همانند ثواب کسی را داری که در راه خدا در خون خود دست و پا زده باشد، چون نزدیک قبر رسیدی به قبر دست بمال و بگو:
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللّٰهِ فِي أَرْضِهِ وَسَمائِهِ.
سلام بر تو ای حجّت خدا در زمین و آسمانش.
پس از آن از قبر فاصله گرفته متوجه نماز می‌شوی و به هر رکعت که نزد آن حضرت می‌خوانی همانند ثواب کسی را داری که هزار مرتبه حج و عمره انجام داده و هزار بنده آزاد کرده و هزار مرتبه همراه پیامبر مرسل، برای خدا به جهاد برخاسته باشد.
یازدهم:
از ابو سعید مدائنی نقل‌شده: خدمت امام صادق(علیه‌السلام) مشرّف شده، پرسیدم: به زیارت قبر امام حسین(علیه‌السلام) بروم؟ فرمود: آری برو به زیارت قبر امام حسین(علیه‌السلام) فرزند رسول خدا، نیک‌ترین نیکان و پاکیزه‌ترین پاکیزگان و نیکوکارترین نیکوکاران و چون آن حضرت را زیارت کنی، نزد سر آن حضرت «هزار مرتبه» تسبیح امیرمؤمنان و نزد پای آن حضرت «هزار مرتبه» تسبیح حضرت فاطمه را بخوان، پس کنار آن حضرت دو رکعت نماز بخوان و در آن دو رکعت سوره‌های
«یس» و
«الرّحمن» را قرائت کن، چون این عمل را انجام دهی ثواب بزرگی برای تو خواهد بود. گفتم: فدایت شوم، تسبیح علی و فاطمه را به من بیاموز، فرمود: باشد ای ابو سعید، تسبیح علی این است:
سُبْحانَ الَّذِي لَاتَنْفَدُ خَزَائِنُهُ ! سُبْحانَ الَّذِي لَاتَبِيدُ مَعَالِمُهُ ! سُبْحَانَ الَّذِي لَا يَفْنىٰ مَا عِنْدَهُ ! سُبْحَانَ الَّذِي لَايُشْرِكُ أَحَداً فِي حُكْمِهِ ! سُبْحانَ الَّذِي لَا اضْمِحْلالَ لِفَخْرِهِ ! سُبْحانَ الَّذِي لَاانْقِطاعَ لِمُدَّتِهِ ! سُبْحانَ الَّذِي لَاإِلٰهَ غَيْرُهُ.
منزّه است آنکه خزانه‌هایش تمام نمی‌شود، منزّه است آنکه نشانه‌هایش نابود نمی‌گردد، منزّه است آنکه هرچه نزد اوست فنا نمی‌پذیرد، منزّه است آنکه هیچ‌کس را در حکومتش شریک قرار نمی‌دهد، منزّه است آنکه برای عزّت و سربلندی‌اش از هم‌پاشیدگی نیست، منزّه است آنکه برای دورانش از هم گسستنی وجود ندارد، منزّه است آنکه معبودی جز او نیست.
و تسبیح حضرت فاطمه(سلام الله علیها) چنین است:
سُبْحانَ ذِي الْجَلالِ الْبَاذِخِ الْعَظِيمِ ! سُبْحَانَ ذِي الْعِزِّ الشَّامِخِ الْمُنِيفِ ! سُبْحانَ ذِي الْمُلْكِ الْفَاخِرِ الْقَدِيمِ ! سُبْحَانَ ذِي الْبَهْجَةِ وَالْجَمَالِ ! سُبْحانَ مَنْ تَرَدَّىٰ بِالنُّورِ وَالْوَقارِ ! سُبْحانَ مَنْ يَرىٰ أَثَرَ النَّمْلِ فِي الصَّفَا وَوَقْعَ الطَّيْرِ فِي الْهَوَاءِ.
منزّه است صاحب شوکت و والایی و بزرگی، منزّه است صاحب عزّت بلند و مقام فرازمند، منزّه است صاحب فرمانروایی گران‌مایه ازلی، منزّه است صاحب حسن و جمال، منزّه است آنکه خود را با نور و وقار پوشانده، منزّه است آنکه جای پای مورچه را بر سنگ صاف و ردّ پای عبور پرنده را در هوا می‌بیند.
دوازدهم:
نماز واجب و مستحب را نزد قبر امام حسین(علیه‌السلام) بخواند، زیرا نماز نزد آن حضرت مورد قبول است.
سید ابن طاووس فرموده: با تمام وجود بکوش که نماز واجب و مستحب در حائر شریف از تو فوت نشود، همانا روایت شده است: نماز واجب نزد آن حضرت برابر است با حج و نماز مستحب مساوی است با عمره.
نویسنده گوید: ثواب بسیاری برای نماز در حائر شریف در «روایت مفضّل» گذشت؛
در روایت معتبری از امام صادق(علیه‌السلام) نقل‌شده: هرکه آن حضرت را زیارت کند و دو رکعت یا چهار رکعت نماز نزد آن حضرت بخواند ثواب حج و عمره برای او نوشته می‌شود.
آنچه از روایات ظاهر می‌شود این است که نماز زیارت و غیر آن را در پشت قبر و بالای سر بجا آوردن، هر دو خوب است و اگر بنای خواندن در بالای سر را دارد، عقب‌تر بایستد که برابر اصل قبر مقدّس نباشد.
در روایت ابو حمزه ثمالی از امام صادق(علیه‌السلام) آمده که: نزد سر آن حضرت دو رکعت نماز بخوان، در رکعت اول پس از سوره
«حَمد» سوره
«یس» و در رکعت دوم پس از سوره
«حَمد» سوره
«الرّحمن» و اگر خواهی پشت قبر این نماز را بخوان؛ و البته در بالای سر بهتر است، چون از این نماز فراغت یافتی، هرچه نماز می‌خواهی بخوان، ولی از این دو رکعت نماز زیارت، نزد هر قبری که زیارت کنند، نباید غفلت ورزید.
ابن قولویه از امام باقر(علیه‌السلام) روایت کرده که به شخصی فرمود: ای فلان تو را چه مانع است که هرگاه حاجتی برایت روی دهد، نزد قبر حسین(علیه‌السلام) بروی و چهار رکعت نماز نزد او بخوانی، آنگاه حاجت خود را از خدا بخواهی؟ به درستی که نماز واجب نزد آن حضرت برابر با حجّ و نماز مستحب مساوی با عمره است.
سیزدهم:
بدان که عمده اعمال در روضه مطهره امام حسین(علیه‌السلام) دعاست، زیرا اجابت دعا در زیر آن قبّه با رفعت، یکی از اموری است که خدا به جبران شهادت به آن حضرت ارزانی داشته و زائر باید آن را غنیمت دانسته، در التماس و انابه و توبه و عرض حاجات کوتاهی نکند و در طی زیارات آن حضرت دعاهای بسیار با مضامین عالیه وارد شده که اگر بنای اختصار نبود، چند دعایی در اینجا ذکر می‌کردم؛
و بهتر آن است که زائر آنچه بتواند از دعاهای «صحیفه کامله» بخواند که بهترین دعاها است و ما در پایان این باب بعد از «زیارات جامعه» نقل می‌کنیم «دعایی را که در همه حرم‌های شریفه خوانده می‌شود» [بدان که در ملحقات این کتاب دعایی ذکر می‌شود که جامع‌ترین دعاهاست و در روضه‌های ائمه خوانده می‌شود، از خواندن آن غفلت ننمایی] و برای اینکه این بخش را خالی نگذارم، این دعای مختصر را که در ضمن یکی از زیارات نقل‌شده است ذکر می‌کنم و آن دعا این است که در آن حرم شریف درحالی‌که دست‌ها را به جانب آسمان برداشته باشی بگو:
اللّٰهُمَّ قَدْ تَرىٰ مَكَانِي، وَتَسْمَعُ كَلامِي، وَتَرىٰ مَقَامِي وَتَضَرُّعِي وَمَلاذِي بِقَبْرِ حُجَّتِكَ وَابْنِ نَبِيِّكَ، وَقَدْ عَلِمْتَ يَا سَيِّدِي حَوَائِجِي وَلَا يَخْفىٰ عَلَيْكَ حالِي، وَقَدْ تَوَجَّهْتُ إِلَيْكَ بِابْنِ رَسُولِكَ وَحُجَّتِكَ وَأَمِينِكَ، وَقَدْ أَتَيْتُكَ مُتَقَرِّباً بِهِ إِلَيْكَ وَ إِلىٰ رَسُولِكَ فَاجْعَلْنِي بِهِ عِنْدَكَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ، وَأَعْطِنِي بِزِيارَتِي أَمَلِي، وَهَبْ لِي مُنَايَ، وَتَفَضَّلْ عَلَيَّ بِشَهْوَتِي وَرَغْبَتِي، وَقْضِ لِي حَوائِجِي، وَلَا تَرُدَّنِي خائِباً، وَلَا تَقْطَعْ رَجائِي، وَلَا تُخَيِّبْ دُعائِي، وَعَرِّفْنِي الْإِجابَةَ فِي جَمِيعِ مَا دَعَوْتُكَ مِنْ أَمْرِ الدِّينِ وَالدُّنْيا وَالْآخِرَةِ، وَاجْعَلْنِي مِنْ عِبادِكَ الَّذِينَ صَرَفْتَ عَنْهُمُ الْبَلايا وَالْأَمْراضَ وَالْفِتَنَ وَالْأَعْراضَ مِنَ الَّذِينَ تُحْيِيهِمْ فِي عافِيَةٍ، وَتُمِيتُهمْ فِي عافِيَةٍ، وَتُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ فِي عافِيَةٍ، وَتُجِيرُهُمْ مِنَ النَّارِ فِي عافِيَةٍ، وَوَفِّقْ لِي بِمَنٍّ مِنْكَ صَلاحَ مَا أُؤَمِّلُ فِي نَفْسِي وَأَهْلِي وَوَُلَْدِي وَ إِخْوانِي وَمالِي وَجَمِيعِ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
خدایا همانا جایم را می‌بینی و سخنم را می‌شنوی و موقعیتم و زاری‌ام و پناه آوردنم به قبر حجّتت و فرزند پیامبرت را می‌نگری، ای آقای من حاجت‌هایم را دانسته‌ای و حالم بر تو پوشیده نیست، اینک به وسیله فرزند پیامبر و حجّت و امینت به تو رو کرده‌ام و به واسطه او تقرّب‌جویان به درگاه تو و پیامبرت آمدم، به حق او مرا در پیشگاهت در دنیا و آخرت آبرومند و از نزدیکان خویش گردان و با زیارتم خواسته‌ام را به من عطا کن و آرمانم را به من ببخش و به خواسته و رغبتم بر من لطف و محبت کن و حاجاتم را برآور و مرا ناامید بازمگردان و رشته امیدم را قطع نکن و دعایم را از هدف اجابت محروم مفرما و در آنچه در کار دین و دنیا و آخرت، به درگاهت دعا کردم، اجابتش را به من بشناسان و مرا از آن بندگانی قرار ده که بلاها و بیماری‌ها و فتنه‌ها و عارضه‌ها را از آنان بازگرداندی، از آنان‌که در سلامت کامل زنده می‌داریشان و در سلامت کامل می‌میرانیشان و در سلامت کامل وارد بهشتشان می‌کنی و در سلامت کامل از آتش پناهشان می‌دهی و برایم به منّتی از سوی خود فراهم کن، صلاح آنچه آرزو می‌کنم درباره خودم و خاندانم و فرزندانم و برادرانم و مالم و آنچه نعمت به من عنایت کردی‌ای مهربان‌ترین مهربانان.
چهاردهم:
از جمله اعمال در حرم امام حسین(علیه‌السلام) صلوات فرستادن بر آن حضرت است.
روایت شده: پشت سر، نزد کتف شریف آن حضرت می‌ایستی و بر پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امام حسین(علیه‌السلام) صلوات می‌فرستی.
سید ابن طاووس در کتاب «مصباح الزائرین» در ضمن یکی از زیارات این صلوات را بر آن حضرت نقل کرده است:
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَصَلِّ عَلَى الْحُسَيْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ قَتِيلِ الْعَبَرَاتِ، وَأَسِيرِ الْكُرُبَاتِ، صَلاةً نَامِيَةً زَاكِيَةً مُبارَكَةً يَصْعَدُ أَوَّلُها وَلَا يَنْفَدُ آخِرُها أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَىٰ أَحَدٍ مِنْ أَوْلادِ الْأَنْبِياءِ وَالْمُرْسَلِينَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ .
خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و درود فرست بر حسین ستم دیده و شهید و کشته اشک‌ها و دچار ناراحتی‌ها و آشوب‌ها، درودی فزاینده، پاکیزه، با برکت، درحالی‌که آغازش بالا رود و انجامش سپری نشود، برترین درودی که بر یکی از فرزندان پیامبران و رسولان فرستادی، ای پروردگار جهانیان.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى الْإِمامِ الشَّهِيدِ الْمَقْتُولِ الْمَظْلُومِ الْمَخْذُولِ، وَالسَّيِّدِ الْقائِدِ، وَالْعابِدِ الزَّاهِدِ، الْوَصِيِّ الْخَلِيفَةِ الْإِمامِ الصِّدِّيقِ الطُّهْرِ الطَّاهِرِ الطَّيِّبِ الْمُبَارَكِ، وَالرَّضِيِّ الْمَرْضِيِّ، وَالتَّقِيِّ الْهادِي الْمَهْدِيِّ الزَّاهِدِ الذَّائِدِ الْمُجَاهِدِ الْعالِمِ، إِمامِ الْهُدَىٰ ، سِبْطِ الرَّسُولِ وَقُرَّةِ عَيْنِ الْبَتُولِ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ،
خدایا درود فرست بر امام، شهید، کشته و ستم دیده، بی‌یار، آقا، پیشوا، عابد، زاهد، جانشین، خلیفه، امام راست‌کردارِ راستگو، پاک، پاکیزه، طیب، با برکت، خدا از او خشنود، پسندیده حق، پرهیزگار، هدایت‌گر، راه‌یافته، زاهد، حمایت‌کنندۀ دین، جهادگر، عالم، پیشوای هدایت، فرزندزاده رسول، نور چشم بتول، درود و سلام خدا بر او و خاندانش.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ سَيِّدِي وَمَوْلايَ كَما عَمِلَ بِطاعَتِكَ، وَنَهَىٰ عَنْ مَعْصِيَتِكَ، وَبالَغَ فِي رِضْوانِكَ، وَأَقْبَلَ عَلَىٰ إِيمانِكَ غَيْرَ قابِلٍ فِيكَ عُذْراً سِرّاً وَعَلانِيَةً يَدْعُو الْعِبادَ إِلَيْكَ، وَيَدُلُّهُمْ عَلَيْكَ، وَقامَ بَيْنَ يَدَيْكَ يَهْدِمُ الْجَوْرَ بِالصَّوابِ، وَيُحْيِي السُّنَّةَ بِالْكِتابِ، فَعاشَ فِي رِضْوانِكَ مَكْدُوداً، وَمَضىٰ عَلَىٰ طاعَتِكَ وَفِي أَوْلِيائِكَ مَكْدُوحاً، وَقَضىٰ إِلَيْكَ مَفْقُوداً، لَمْ يَعْصِكَ فِي لَيْلٍ وَلَانَهارٍ، بَلْ جاهَدَ فِيكَ الْمُنافِقِينَ وَالْكُفَّارَ؛
خدایا بر آقا و مولای من درود فرست چنانکه به اطاعتت عمل کرد و از معصیتت نهی فرمود و در راه خشنودی‌ات کوشید و بر ایمانت روی آورد، بی‌آنکه درباره تو پذیرنده بهانه‌ای باشد، چه در پنهان و چه در آشکار، بندگان را به سوی تو می‌خواند و به سوی تو دلالت می‌کرد و پیش روی تو قیام کرد، ستم را ویران می‌کند با درستی و روش پیامبر را زنده می‌کند با قرآن، پس با مشقّت و سختی در خشنودی‌ات زندگی کرد و بر طاعتت و در زمره اولیایت، در حال رنج و ناراحتی از دنیا گذشت و چون عزیزی گم‌گشته به تو جان داد و تو را معصیت نکرد نه در شبی و نه در روزی، بلکه در راه تو با منافقان و کافران جنگید؛
اللّٰهُمَّ فَاجْزِهِ خَيْرَ جَزاءِ الصَّادِقِينَ الْأَبْرارِ، وَضاعِفْ عَلَيْهِمُ الْعَذابَ وَ لِقاتِلِيهِ الْعِقابَ، فَقَدْ قاتَلَ كَرِيماً، وَقُتِلَ مَظْلُوماً، وَمَضىٰ مَرْحُوماً، يَقُولُ: أَنَا ابْنُ رَسُولِ اللّٰهِ مُحَمَّدٍ وَابْنُ مَنْ زَكّىٰ وَعَبَدَ، فَقَتَلُوهُ بِالْعَمْدِ الْمُعْتَمَدِ، قَتَلُوهُ عَلَى الْإِيمَانِ، وَأَطَاعُوا فِي قَتْلِهِ الشَّيْطَانَ، وَلَمْ يُراقِبُوا فِيهِ الرَّحْمَانَ .
خدایا جزایش ده، بهترین جزای درست‌کردارانِ راستگوی نیکوکار و عذاب را بر منافقان و کافران و کشنده‌گان او دوچندان کن. به راستی جوانمردانه پیکار کرد و مظلومانه کشته شد و غرق در رحمت خدا درگذشت، درحالی‌که می‌گفت: منم فرزند رسول خدا محمّد و فرزند کسی که پاک زیست و بندگی کرد، پس او را دانسته و به عمد کشتند، آری بر حال ایمان او را کشتند و در کشتنش از شیطان اطاعت کردند و درباره او خدای رحمن را ملاحظه ننمودند.
اللّٰهُمَّ فَصَلِّ عَلَىٰ سَيِّدِي وَمَوْلايَ صَلاةً تَرْفَعُ بِهَا ذِكْرَهُ، وَتُظْهِرُ بِهَا أَمْرَهُ، وَتُعَجِّلُ بِهَا نَصْرَهُ، وَاخْصُصْهُ بِأَ فْضَلِ قِسَمِ الْفَضائِلِ يَوْمَ الْقِيامَةِ، وَزِدْهُ شَرَفاً فِي أَعْلَىٰ عِلِّيِّينَ، وَبَلِّغْهُ أَعْلَىٰ شَرَفِ الْمُكَرَّمِينَ، وَارْفَعْهُ مِنْ شَرَفِ رَحْمَتِكَ فِي شَرَفِ الْمُقَرَّبِينَ فِي الرَّفِيعِ الْأَعْلَىٰ، وَبَلِّغْهُ الْوَسِيلَةَ، وَالْمَنْزِلَةَ الْجَلِيلَةَ، وَالْفَضْلَ وَالْفَضِيلَةَ، وَالْكَرامَةَ الْجَزِيلَةَ؛ اللّٰهُمَّ فَاجْزِهِ عَنَّا أَفْضَلَ مَا جازَيْتَ إِماماً عَنْ رَعِيَّتِهِ وَصَلِّ عَلَىٰ سَيِّدِي وَمَوْلايَ كُلَّما ذُكِرَ وَكُلَّما لَمْ يُذْكَرْ،
خدایا پس بر آقا و مولایم درود فرست، درودی که یادش را با آن بلند گردانی و امرش را با آن آشکار نمایی و پیروزی‌اش را با آن شتاب ورزی و او را در روز قیامت به برترین اقسام ارزش‌ها ویژه گردان و در بلندترین درجات شرفش را بیفزا و او را به عالی‌ترین مقام ارجمندان برسان و او را بالابر از شرف رحمتت در شرف مقرّبان در مقام رفیع برتر و به او وسیله و جایگاه بزرگ و برتر و باارزش و کرامت برجسته برسان؛ خدایا او را از سوی ما پاداش ده، به برترین پاداشی که به پیشوایی از طرف رعیتش داده‌ای و بر آقا و مولای من درود فرست، هرگاه که یاد شود و هر زمان‌که یاد نشود،
يَا سَيِّدِي وَمَوْلايَ أَدْخِلْنِي فِي حِزْبِكَ وَزُمْرَتِكَ، وَ اسْتَوْهِبْنِي مِنْ رَبِّكَ وَرَبِّي فَإِنَّ لَكَ عِنْدَ اللّٰهِ جاهاً وَقَدْراً وَمَنْزِلَةً رَفِيعَةً، إِنْ سَأَلْتَ أُعْطِيتَ، وَ إِنْ شَفَعْتَ شُفِّعْتَ، اللّٰهَ اللّٰهَ فِي عَبْدِكَ وَمَوْلاكَ لَاتُخَلِّنِي عِنْدَ الشَّدَائِدِ وَالْأَهْوَالِ لِسُوءِ عَمَلِي، وَقَبِيحِ فِعْلِي، وَعَظِيمِ جُرْمِي، فَإِنَّكَ أَمَلِي وَرَجَائِي وَثِقَتِي وَمُعْتَمَدِي وَوَسِيلَتِي إِلَى اللّٰهِ رَبِّي وَرَبِّكَ
ای آقا و مولای من، مرا در حزب و گروهت وارد کن و بخششم را از پروردگارت و پروردگارم بخواه، زیرا تو را در پیشگاه خدا آبرو و قدر و جایگاه بلند است، اگر بخواهی عطا شوی و اگر شفاعت کنی شفاعتت پذیرفته شود، خدا را خدا را درباره بنده و دوستدارت، هنگام سختی‌ها و هراس‌ها رهایم مکن آن هم به خاطر بدی کارم و زشتی کردارم و بزرگی جرمم که تو آرزو و امید و تکیه‌گاه و محل اعتماد منی و وسیله من به درگاه خدا پروردگارم و پروردگار تو؛
لَمْ يَتَوَسَّلِ الْمُتَوَسِّلُونَ إِلَى اللّٰهِ بِوَسِيلَةٍ هِيَ أَعْظَمُ حَقّاً، وَلَا أَوْجَبُ حُرْمَةً، وَلَا أَجَلُّ قَدْراً عِنْدَهُ مِنْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ لَاخَلَّفَنِيَ اللّٰهُ عَنْكُمْ بِذُنوُبِي، وَجَمَعَنِي وَ إِيَّاكُمْ فِي جَنَّةِ عَدْنٍ الَّتِي أَعَدَّها لَكُمْ وَلِأَوْلِيائِكُمْ إِنَّهُ خَيْرُ الْغافِرِينَ وَأَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ . اللّٰهُمَّ أَبْلِغْ سَيِّدِي وَمَوْلايَ تَحِيَّةً كَثِيرَةً وَسَلاماً وَارْدُدْ عَلَيْنا مِنْهُ السَّلامَ إِنَّكَ جَوادٌ كَرِيمٌ، وَصَلِّ عَلَيْهِ كُلَّما ذُكِرَ السَّلامُ وَكُلَّما لَمْ يُذْكَرْ يَا رَبَّ الْعالَمِينَ.
توسّل‌کنندگان به درگاه خدا متوسّل نشدند نزد او، به وسیله‌ای از نظر حق بزرگ‌تر و از جهت حرمت لازم‌تر و از حیث مقام برجسته‌تر از شما اهل‌بیت، خدا به خاطر گناهانم مرا از شما محروم نکند و میان من و شما را در بهشت جاوید که برای شما و دوستانتان آماده نموده جمع کند، او بهترین آمرزندگان و مهربان‌ترین مهربانان است. خدایا به آقا و مولایم درود و سلام بسیار برسان و از سوی او سلام بسیار به ما بازگردان که تو بخشنده و مهمان‌نوازی و بر او درود فرست، هر زمان‌که سلام یاد شود و هر زمان‌که یاد نشود، ای پروردگار جهانیان.
نویسنده گوید: ما آن زیارت‌ها را در «اعمال روز عاشورا» نقل کرده‌ایم و در پایان این بخش «صلواتی بر حجج طاهره» نقل خواهیم کرد که «صلوات مختصری بر امام حسین» (علیه‌السلام) نیز در آن گنجانده شده است، خواندن آن را نیز ترک نکن.
پانزدهم:
ازجمله اعمال این روضه منوره، دعای مظلوم برضدّ ظالم است؛ یعنی سزاوار است برای کسی‌که از ستم ستمکاری مضطرّ شده، این دعا را در آن حرم نورانی بخواند و دعا چنان است که شیخ الطائفه در «مصباح المتهجّد» در «اعمال روز جمعه» ذکر کرده که مستحبّ است دعای مظلوم را نزد قبر ابی عبدالله الحسین(علیه‌السلام) بخوانند و آن دعا این است:
اللّٰهُمَّ إِنِّي أَعْتَزُّ بِدِينِكَ، وَأكْرُمُ بِهِدايَتِكَ، وَفُلانٌ يُذِلُّنِي بِشَرِّهِ، وَيُهِينُنِي بِأَذِيَّتِهِ، وَيُعِيبُنِي بِوَِلاءِ أَوْلِيَائِكَ، وَيَبْهَتُنِي بِدَعْواهُ، وَقَدْ جِئْتُ إِلىٰ مَوْضِعِ الدُّعَاءِ وَضَمَانِكَ الْإِجَابَةَ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَعْدِنِي عَلَيْهِ، السَّاعَةَ السَّاعَةَ.
خدایا من خود را به وسیلۀ دینت توانمند می‌شمارم و به هدایتت گرامی می‌دانم، فلانی مرا با شرّش خوار می‌دارد و به آزارش پستم می‌کند و به خاطر دوستی اولیایت، از من عیب می‌گیرد و با ادّعای پوچش مبهوتم می‌کند، من به جایگاه دعا و ضمانتت به اجابت آن آمدم، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا در همین ساعت بر او پیروز گردان.
پس خود را بر روی قبر انداخته و بگوید:
مَوْلايَ إِمامِي مَظْلُومٌ اسْتَعْدىٰ عَلَىٰ ظَالِمِهِ، النَّصْرَ النَّصْرَ.
مولایم، امامم، ستمدیده‌ای علیه ستمگرش یاری می‌طلبد، یاری ده، یاری ده.
آن‌قدر تکرار کند عبارت «النَّصْرَ» را تا نفس قطع شود.
شانزدهم:
از جمله اعمال در آن حرم دعایی است که ابن فهد (قدّس سرّه) در کتاب «عدّة الداعی» از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده است: که حضرت فرمودند: هرکه حاجتی به درگاه خدا برای او باشد، نزد سر امام حسین(علیه‌السلام) بایستد و بگوید:
يَا أَبا عَبْدِ اللّٰهِ، أَشْهَدُ أَنَّكَ تَشْهَدُ مَقَامِي، وَتَسْمَعُ كَلامِي، وَأَنَّكَ حَيٌّ عِنْدَ رَبِّكَ تُرْزَقُ، فَاسْأَلْ رَبَّكَ وَرَبِّي فِي قَضَاءِ حَوَائِجِي.
ای ابا عبدالله گواهی می‌دهم که جای مرا می‌نگری و سخنم را می‌شنوی و تو نزد پروردگارت زنده‌ای و روزی داده می‌شوی، از پروردگارت و پروردگارم، برآورده شدن حاجاتم را بخواه.
ان‌شاء‌الله تعالی حاجت او برآورده می‌شود.
هفدهم:
از جمله اعمال دو رکعت نماز، در آن حرم مطهّر نزد سر مقدّس با سوره
«الرّحمن» و سوره
«تبارک» است. سید ابن طاووس روایت کرده: هرکه این نماز را بخواند، خداوند عطابخش برای او «بیست‌وپنج» حجّ پذیرفته و نیکو که با رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) انجام داده باشد می‌نویسد.
هیجدهم:
از جمله اعمال در آن بارگاه بلند مرتبه، استخاره است؛ علاّمه مجلسی روش آن را ذکر کرده و اصل روایت به سند صحیح از امام صادق(علیه‌السلام) در کتاب «قرب الإسناد» حمیری است که هرکسی در امری از امور درحالی‌که نزد حضرت امام حسین(علیه‌السلام) بایستد و از خدای عالمیان «صد مرتبه» طلب خیر کند و بگوید: «الْحَمْدُ لِلّٰهِ وَ لَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَ سُبْحانَ اللّٰهِ» و خدا را به عظمت یاد کند و حمد و ثنای حضرتش را بگوید، چنانکه سزاوار شأن حق است، البته حق‌تعالی آنچه در آن امر خیر اوست به او می‌نمایاند و برای او پیش می‌آورد و موافق روایات دیگر، به این صورت طلب خیر کند که «صد مرتبه» بگوید: «أسْتَخیرُ اللّٰه بِرَحْمَتِهِ خِیَرَةً فِی عَافِیَةٍ؛ خیر می‌خواهم از خداوند به رحمتش خیرخواهی در عافیت».
نوزدهم:
شیخ اجل کامل ابوالقاسم جعفر بن قولویه قمی از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده: هرگاه حضرت ابوعبدالله را زیارت نمودید، پای‌بند سکوت باشید مگر از گفتن سخن خیر، به درستی که فرشتگان شب و روز، از گروه پاسداران نزد فرشتگانی که در حایرند حاضر می‌شوند و با ایشان مصافحه می‌کنند و فرشتگانی که در حایرند از شدّت گریستن پاسخ ایشان را نمی‌دهند و پیوسته مشغول گریه و زاری‌اند، مگر هنگام گذشتن خورشید از لحظۀ ظهر و وقت برآمدن سپیده که در این دو موقعیت ساکت می‌شوند؛ پس ملائکه پاسدار منتظر می‌مانند تا ظهر شود و سپیده آشکار گردد، در این دو وقت با ایشان سخن می‌گویند و ایشان از چیزهایی از امر آسمان از آن‌ها می‌پرسند، ولی در بین این دو وقت فرشتگان حائر سخن نمی‌گویند و از دعا و گریستن آرام نمی‌گیرند؛
و نیز از آن حضرت روایت کرده‌اند: که حق‌تعالی تنها برای قبر امام حسین(علیه‌السلام) چهار هزار فرشته را ژولیده مو و گردآلود گماشته و به شکل اصحاب مصیبت از طلوع صبح تا ظهر بر آن حضرت گریه می‌کنند و احادیث به این مضمون بسیار است و از این روایات ظاهر می‌شود که گریستن بر آن حضرت در آن حرم مطهّر محبوب و بلکه شایسته است که از اعمال آن بارگاه مبارک که «بیت الاحزان» شیعیان است شمرده شود؛
و از حدیثی که از امام صادق(علیه‌السلام) است و به وسیله صفوان روایت شده استفاده می‌شود که زاری فرشتگان در درگاه خدا، در لعنت کردن بر قاتلان امیرمؤمنان و بر قاتلان امام حسین(علیه‌السلام) و نوحه نمودن پریان بر آنان و گریه کردن ملائکه که گرداگرد ضریح امام حسین(علیه‌السلام) اند و بسیاری اندوه ایشان، به اندازه‌ای است که اگر کسی آن‌ها را بشنود، خوردن و آشامیدن و خواب بر او گوارا نخواهد بود.
در حدیث عبدالله بن حمّاد بصری است که امام صادق(علیه‌السلام) به او فرمود:
به من خبر رسیده که گروهی از اطراف کوفه و مردمانی غیر ایشان و زنانی که برای آن حضرت نوحه‌گری می‌کنند، کنار قبر امام حسین(علیه‌السلام) می‌آیند و این کار در نیمه ماه شعبان است، پس بعضی قرائت می‌نمایند و گروهی داستان می‌خوانند (یعنی کیفیت شهادت و سایر مصائب را ذکر می‌کنند) و عدّه‌ای نوحه‌گری دارند و بعضی مرثیه می‌خوانند؛
گفتم: آری فدایت شوم، بخشی از آنچه را بیان فرمودی، من مشاهده کرده‌ام.
امام فرمود: خدا را سپاس که در میان مردم کسانی را قرار داد که نزد ما می‌آیند و ما را ثنا و ستایش می‌کنند و برای ما مرثیه می‌خوانند و قرار داد دشمن ما را، کسانی که به شیعیان ما طعنه می‌زنند، از خویشان ما یا از غیر ایشان و آنان را تهدید می‌کنند و کارشان را زشت می‌شمارند؛
و در ابتدای همین حدیث آمده: هرکه به زیارت او می‌رود می‌گرید و هرکه نمی‌رود، بر مصیبت او اندوهناک می‌باشد و هرکه او را به یاد می‌آورد، دلش می‌سوزد و نیز هرکه نظر می‌اندازد ترحم می‌کند، به سوی قبر پسرش که در پایین پای او قرار دارد، در بیابانی که خویشی و دوستی نزد او نیست و حق او را غصب کردند و جمعی از کافران و مرتدان از دین اجتماع کردند و به یکدیگر کمک دادند تا او را کشتند و دفن نکرده در بیابان رها کردند و او را از آب فراتی که حیوانات می‌خوردند منع کردند و حق رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و سفارش موکّدی که درباره حسین و اهل‌بیتش کرده بود تباه نمودند!
و نیز ابن قولویه از حارث اَعور روایت کرده: امیرمؤمنان فرمود: پدر و مادرم فدای حسین، آن شهید در پشت کوفه، سوگند به خدا گویا می‌بینم جانوران وحشی را، از هر نوعی که گردن‌ها را به سوی قبر او کشیده‌اند و بر او شب تا به صبح می‌گریند، پس حالا که چنین بوده، مبادا شما جفا کنید؛ و اخبار در این باب بسیار است.
بیستم:
سید ابن طاووس فرموده: بر زائر مستحب است هروقت از زیارت آن حضرت فارغ شود و بخواهد از روضه مقدسه بیرون رود، خود را به ضریح بچسباند و آن را ببوسد و بگوید:
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا مَوْلايَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا صَِفْوَةَ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا خَالِصَةَ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا قَتِيلَ الظَّماءِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا غَرِيبَ الْغُرَباءِ، السَّلامُ عَلَيْكَ سَلامَ مُوَدِّعٍ لَاسَئِمٍ وَلَا قَالٍ، فَإِنْ أَمْضِ فَلا عَنْ مَلالَةٍ، وَ إِنْ أُقِمْ فَلا عَنْ سُوءِ ظَنٍّ بِما وَعَدَ اللّٰهُ الصَّابِرِينَ، لَاجَعَلَهُ اللّٰهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّي لِزِيارَتِكَ، وَرَزَقَنِيَ اللّٰهُ الْعَوْدَ إِلىٰ مَشْهَدِكَ، وَالْمَقامَ بِفِنائِكَ، وَالْقِيامَ فِي حَرَمِكَ، وَ إِيَّاهُ أَسْأَلُ أَنْ يُسْعِدَنِي بِكُمْ، وَيَجْعَلَنِي مَعَكُمْ فِي الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ.
سلام بر تو ای مولایم، سلام بر تو ای حجّت خدا، سلام بر تو ای برگزیده خدا، سلام بر تو ای خالص شده برای خدا، سلام بر تو ای کشته تشنگی، سلام بر تو ای غریب غریبان، سلام بر تو. سلام وداع‌کننده‌ای که نه خسته است و نه دلتنگ، پس اگر بروم نه از روی خستگی و دلتنگی است و اگر بمانم نه از روی بدگمانی به آنچه خدا به صابران وعده داده، خدا این زیارت را آخرین پای‌بندی من از زیارتت قرار ندهد و بازگشت به سوی زیارتگاهت و ماندن در آستانت و ایستادن در حرمت را روزی من کند و از او می‌خواهم که مرا به وسیله شما خوشبخت نماید و در دنیا و آخرت با شما قرار دهد.
فضیلت زیارت امام حسین(ع)
