ما در اینجا به بیان آنچه که در «زادالمعاد» آمده است، اکتفا می‌کنیم:
سید جلیل علی بن طاووس (ره) روایت کرده: روزی جمعی از اصحاب نشسته بودند، رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) وارد شد و به ایشان سلام کرد و اصحاب پاسخ سلام ایشان را گفتند؛ حضرت فرمود: آیا می‌خواهید دوایی را که جبرییل به من آموخته که نیازمند دوای پزشکان نباشم به شما بیاموزم؟
امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) و سلمان و دیگران پرسیدند: آن دوا چیست؟ حضرت به امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) خطاب فرمود که:
در ماه نیسان رومی [شمسی] آب باران را می‌گیری و هر کدام از سوره‌های
«فاتحه‌الکتاب» و
«آیت‌الکرسی» و
«توحید» و
«فلق» و
«ناس» و
«کافرون» را «هفتاد مرتبه» می‌خوانی و در روایت دیگر سوره
«قدر» را نیز «هفتاد مرتبه» و «هفتاد مرتبه» «اللّٰهُ أکبر» و «هفتاد مرتبه» «لا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ» گفته و «هفتاد مرتبه» صلوات می‌فرستی، آنگاه «هفت روز» در بامداد و شامگاه از آن آب می‌آشامی، به‌حق خدایی که مرا به‌راستی به رسالت بر مردم برانگیخت سوگند یاد می‌کنم که جبرییل گفت:
خدا از کسی که این آب را می‌آشامد، هر دردی را که در بدنش باشد برمی‌دارد و به او تندرستی بخشد و دردها را از تن و استخوان‌های او بیرون کند و اگر در لوح دردی برای او مقدر شده باشد محو می‌کند و به‌حق پروردگاری که مرا به‌حق فرستاده، اگر فرزند نداشته باشد و فرزند بخواهد، آب نیسان را به آن نیت بیاشامد به او فرزند روزی شود و اگر زن عقیم باشد، با نیت از این آب بیاشامد، از او فرزند پدید آید و اگر مرد و زن، پسر یا دختر خواهند، از آن آب بیاشامند مقصود ایشان حاصل گردد، چنان که حق‌تعالی می‌فرماید:
﴿يَهَبُ لِمَنْ يَشٰاءُ إِنٰاثاً وَ يَهَبُ لِمَنْ يَشٰاءُ الذُّكُورَ أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرٰاناً وَ إِنٰاثاً وَ يَجْعَلُ مَنْ يَشٰاءُ عَقِيماً﴾
به هرکس بخواهد دختر عطا می‌کند و به هرکه بخواهد پسر می‌بخشد یا پسران و دخترانی با هم به آنان عنایت می‌کند و هرکه را بخواهد نازا قرار می‌هد.
سپس فرمود:
اگر کسی درد سر داشته باشد، از این آب بیاشامد، به قدرت حق درد سر او آرام شود و اگر درد چشم داشته باشد و در چشم‌های خود قطره‌ای از این آب بریزد و چشم‌های خود را با آن بشوید و از آن بیاشامد، به اذن خدا شفا یابد و آشامیدن از این آب بُن دندان‌ها را محکم کند و دهان را خوشبو نماید و لعاب بُن دندان‌ها و بلغم را کم کند و به سبب خوردن و آشامیدن تُخَمه و امتلاء نگیرد [یعنی دو نوع بیماری از بیماری‌های معده] و از بادهای قولنج و غیر آن آزار نبیند و به درد پشت و درد شکم مبتلا نگردد و از زکام رنج نکشد و دچار درد دندان نشود و درد معده و انگل معده را زایل کند و نیازمند به حجامت نشود و از بیماری بواسیر و خارش بدن و آبله و دیوانگی و پیسی و خون‌دماغ و استفراغ نجات یابد و کور و لال و کر و زمین‌گیر نشود و آب سیاه در دیده‌اش نیاید و دردی که موجب خوردن روزه و کاستی نمازش گردد به او نرسد و از وسوسه‌های جنّیان و شیاطین گزندی نبیند.
آنگاه رسول خدا فرمود: جبرییل گفت: هرکه از این آب بیاشامد و به همه دردهایی که در مردم است مبتلا باشد، موجب شفای او از همۀ آن‌ها گردد.
و نیز گفت: به‌حق خدایی که ای پیامبر تو را به راستی فرستاده، هرکه این آیات را بر این آب بخواند و بیاشامد، حق‌تعالی دلش را از نور پر کند و روشنی و الهام خود را در دل او وارد سازد و حکمت بر زبان او جاری کند و دلش را از فهم و بصیرت پر نماید و از کرامت‌هایش، آنچه به احدی از عالمیان عطا نکرده عطا کند و هزار آمرزش و هزار رحمت بر او فرستد و غشّ و خیانت و غیبت و حسد و ستم و کبر و بُخل و حرص و غضب را از دل او برکند و از عداوت و دشمنی مردم و بدگویی ایشان نجات یابد و موجب شفای همه بیماری‌های او شود.
نویسنده گوید: این روایت مشهور درباره آثار آب نیسان به عبدالله بن عمر منتهی می‌شود و به این خاطر سندش ضعیف است و فقیر به خط شیخ شهید دیدم که این روایت را از حضرت صادق(علیه‌السلام) با همین خواص و سوره روایت کرده، ولی آیات و اذکار به این طریق نقل‌شده است که بر آب نیسان می‌خوانی:
«فاتحة الکتاب» و
«آیت‌الکرسی» و
«قُلْ یٰا أَیُّهَا الْکٰافِرُونَ»،
«سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى»،
«قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ»،
«قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النّٰاسِ» و
«قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌ» هر یک را «هفتاد مرتبه» و می‌گویی «هفتاد مرتبه» «لا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ» و «هفتاد مرتبه» «اللّٰهُ أَکْبَرُ» و «هفتاد مرتبه» «اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ» و «هفتاد مرتبه» «سُبْحانَ للّٰهِ وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ وَلَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ واللّٰهُ أَکْبَرُ»؛
و در آثار آن آمده که اگر در زندان باشد و از آن بیاشامد، از حبس نجات یابد و سردی بر طبع او چیره نشود و اکثر آن آثار که بیان شد، در این روایت نیز آمده.
آب باران مطلقاً مبارک است و منفعت دارد، خواه در نیسان و خواه در غیر آن، چنان‌که در حدیث معتبر از امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) آمده: بیاشامید آب آسمان را که پاک کننده بدن شماست و دردها را دفع می‌کند، چنان‌که حق‌تعالی می‌فرماید:
﴿وَ يُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّمٰاءِ مٰاءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَ يُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطٰانِ وَ لِيَرْبِطَ عَلىٰ قُلُوبِكُمْ وَ يُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدٰامَ﴾
و آبی از آسمان برایتان فرستاد تا شما را به‌وسیلۀ آن [از آلودگی‌ها] پاک کند و وسوسۀ شیطان را [که از بدترین ناپاکی‌هاست] از شما برطرف و دل‌هایتان را به آن نیرو بخشد و گام‌هایتان را از برکت آن استوار سازد.
و در انجام برنامه نیسان بهتر آن است که اگر جمعی بخوانند، هرکدام مجموع آن سوره‌ها و اذکار را «هفتاد مرتبه» بخوانند و برای آن‌ها که می‌خوانند فایده‌اش عظیم‌تر و ثوابش بیشتر است و در این سال‌ها پس از بیست‌وسه روز که از نوروز بگذرد، تقریباً داخل نیسان ماه شمسی می‌شوند و ماه نیسان سی روز است؛
از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت است: که در هفتم حَزیران، حتماً حجامت کن و اگر میسّر نشود در چهاردهم و اول حزیران تقریباً هشتاد و چهارم نوروز است و آن نیز سی روز است و حزیران ماه نحسی است، چنان‌که در حدیث معتبر نقل‌شده: خدمت امام صادق(علیه‌السلام) ماه حزیران ذکر شد، حضرت فرمودند: این ماه ماهی است که در آن حضرت موسی بر بنی اسراییل نفرین کرد و در یک شبانه روز سیصد هزار نفر از ایشان از بین رفتند.
باز به سند معتبر از آن حضرت نقل است: که خدای تعالی اَجَل‌ها را در ماه حزیران نزدیک می‌کند، یعنی مرگ در آن بسیار است.
آگاه باش ماههای شمسی بنایش بر حرکت زمین به دور خورشید است و عدد آن‌ها دوازده ماه است به این ترتیب:
تشرین اول ـ تشرین آخر، کانون اول ـ کانون آخر، شباط، آذار، نیسان، ایار، حزیران، تموز، آب، ایلول.
چهار ماه را سی روز می‌گیرند که تشرین آخر و نیسان و حزیران و ایلولند و هفت ماه دیگر غیر شباط را سی‌ویک روز می‌گیرند و شباط را در سه سال متوالی بیست‌وهشت می‌گیرند، در سال چهارم که سال کبیسه ایشان است بیست‌ونه روز می‌گیرند.
سال ایشان سیصد و شصت‌وپنج روز و یک چهارم روز است و تشرین اول که اول سال ایشان است در این سال‌ها موافق نوزده درجه میزان است و تفصیلش در کتاب «بحارالانوار» بیان شده است و چون این ماه‌ها در احادیث آمده است در اینجا کوتاه و مختصر ایراد کردم، پایان [مسائل مربوط به ماههای شمسی].
اعمال عید نوروز
