در آن چند عمل مستحب است:
اوّل:
غسل کردن در آب جاری و بر سر ریختن سی کف دست آب که در تمام طول سال باعث ایمنی از همه دردها و بیماری‌هاست.
دوم:
کفی از گلاب به روی خویش بزند تا از خواری و پریشانی نجات یابد و مقداری هم به سر خود بمالد تا در آن سال از سرسام [در برخی نسخه‌ها: بَرسام به معنی بیماری سینه] ایمن گردد.
سوّم:
دو رکعت «نماز اول ماه» را بخواند و صدقه بدهد.
چهارم:
دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول سوره‌های
«حَمد» و
«اِنّا فَتَحنا» را و در رکعت دوم سوره
«حمد» و هر سوره دیگری را که بخواهد بخواند تا حق‌تعالی در آن سال بدی‌ها را از او دور سازد و تا سال آینده در پناه خدا باشد.
پنجم:
پس از طلوع سپیده‌دم این دعا را بخواند:
اللّٰهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَيْنا صِيامَهُ، وَأَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ هُدىً لِلنّاسِ وَبَيِّناتٍ مِنَ الْهُدىٰ وَالْفُرْقانِ . اللّٰهُمَّ أَعِنَّا عَلَىٰ صِيامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْهُ لَنا فِى يُسْرٍ مِنْكَ وَعافِيَةٍ، إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ.
خدایا، ماه رمضان وارد شد، تو روزه‌اش را بر ما واجب کرده‌ای و قرآن را در آن برای هدایت مردم و دلایل روشنی از هدایت و تشخیص حق از باطل فرستادی. خدایا ما را بر روزه‌اش یاری کن و آن را از ما بپذیر و این ماه را از ما به سلامت دریافت کن و آن را برای ما از سوی خویش در آسانی و عافیت سالم بدار، همانا تو بر هر کاری توانایی.
ششم:
«دعای چهل‌وچهارم صحیفه کامله» را اگر در شب پیش نخوانده بخواند.
هفتم:
علاّمه مجلسی در «زاد المعاد» فرموده: که شیخ کلینی و شیخ طوسی و دیگران به سند صحیح روایت کرده‌اند: که حضرت موسی بن جعفر(علیه‌السلام) فرمود:
در ماه مبارک رمضان در آغاز آن، یعنی روز اول این ماه ـ چنان‌که علما فهمیده‌اند ـ این دعا را بخوان و فرمود: هرکه این دعا را برای رضای خدا و بدون آمیختگی با اغراض ناپسند و ریا بخواند، در آن سال فتنه و گمراهی و آفتی که به دین یا بدنش زیان برساند به او نرسد و حق‌تعالی او را از شرّ آنچه از بلاها در آن سال واقع می‌شود حفظ می‌کند؛
و دعا این است:
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِى دانَ لَهُ كُلُّ شَىْءٍ، وَبِرَحْمَتِكَ الَّتِى وَسِعَتْ كُلَّ شَىْءٍ، وَبِعَظَمَتِكَ الَّتِى تَواضَعَ لَها كُلُّ شَىْءٍ، وَبِعِزَّتِكَ الَّتِى قَهَرَتْ كُلَّ شَىْءٍ، وَبِقُوَّتِكَ الَّتِى خَضَعَ لَها كُلُّ شَىْءٍ، وَبِجَبَرُوتِكَ الَّتِى غَلَبَتْ كُلَّ شَىْءٍ، وَبِعِلْمِكَ الَّذِى أَحاطَ بِكُلِّ شَىْءٍ، يَا نُورُ يَا قُدُّوسُ، يَا أَوَّلُ قَبْلَ كُلِّ شَىْءٍ، وَيَا باقِياً بَعْدَ كُلِّ شَىْءٍ،
خدایا، از تو می‌خواهم به آن نامت که همه‌چیز در برابرش فروتن شده و به رحمتت که همه‌چیز را فرا گرفته و به عظمتت که همه‌چیز در آستانش تواضع کرده و به توانمندی‌ات که بر همه‌چیز چیره گشته و به نیرویت که همه‌چیز در برابرش خضوع یافته و به قدرت مطلق‌ات که بر همه‌چیز غالب گشته و به علمت که همه‌چیز را فرا گرفته، ای نور، ای قدوس، ای اول پیش از هر چیز، ای باقی پس از هر چیز،
يَا اللّٰهُ يَا رَحْمٰنُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُغَيِّرُ النِّعَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ النِّقَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَقْطَعُ الرَّجاءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُدِيلُ الْأَعْداءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَرُدُّ الدُّعاءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى يُسْتَحَقُّ بِها نُزُولُ الْبَلاءِ؛
ای خدا، ای مهربان، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و از من بیامرز گناهانی را که نعمت‌ها را دگرگون می‌سازد و بیامرز گناهانی را که کینه‌ها و دشمنی‌ها را فرو می‌فرستد و بیامرز گناهانی را که امید به تو را قطع می‌کند و بیامرز گناهانی را که دشمنان را چیره می‌سازد و بیامرز گناهانی را که دعا را برمی‌گرداند و بیامرز گناهانی را که مردم به سبب آن سزاوار نزول بلا می‌شوند؛
وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَحْبِسُ غَيْثَ السَّماءِ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَكْشِفُ الْغِطاءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُعَجِّلُ الْفَناءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُورِثُ النَّدَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَهْتِكُ الْعِصَمَ، وَأَلْبِسْنِى دِرْعَكَ الْحَصِينَةَ الَّتِى لَا تُرامُ، وَعافِنِى مِنْ شَرِّ مَا أُحاذِرُ بِاللَّيْلِ وَالنَّهارِ فِى مُسْتَقْبَِلِ سَنَتِى هٰذِهِ .
و بیامرز گناهانی را که بارش آسمان را باز می‌دارد و بیامرز گناهانی را که پرده‌ها را کنار می‌زند و بیامرز گناهانی را که در نابودی شتاب می‌افکند و بیامرز گناهانی را که سبب پشیمانی می‌گردد و بیامرز گناهانی که حرمت را پاره می‌کند و زره محکمت را بر من بپوشان زرهی که نفوذناپذیر است و مرا از شرّ آنچه در شب و روز و آینده این سال از آن پرهیز می‌کنم تندرستی بخش.
اللّٰهُمَّ رَبَّ السَّمَاواتِ السَّبْعِ، وَرَبَّ الْأَرَضِينَ السَّبْعِ وَمَا فِيهِنَّ وَمَا بَيْنَهُنَّ وَرَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ، وَرَبَّ السَّبْعِ الْمَثانِى وَالْقُرْآنِ الْعَظِيمِ، وَرَبَّ إِسْرافِيلَ وَمِيكائِيلَ وَجَبْرَئِيلَ، وَرَبَّ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ سَيِّدِ الْمُرْسَلِينَ وَخاتَِمِ النَّبِيِّينَ، أَسْأَلُكَ بِكَ وَبِما سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ يَا عَظِيمُ أَنْتَ الَّذِى تَمُنُّ بِالْعَظِيمِ؛ وَتَدْفَعُ كُلَّ مَحْذُورٍ، وَتُعْطِى كُلَّ جَزِيلٍ، وَتُضاعِفُ الْحَسَناتِ بِالْقَلِيلِ وَبِالْكَثِيرِ وَتَفْعَلُ مَا تَشاءُ،
خدایا؛ پروردگار آسمان‌های هفتگانه و پروردگار زمین‌های هفتگانه و آنچه در آن‌هاست و آنچه میان آن‌هاست و پروردگار عرش بزرگ و پروردگار سوره «حمد» و قرآن عظیم و پروردگار اسرافیل و میکاییل و جبرییل و پروردگار محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) آقای رسولان و پایان‌بخش پیامبران، از تو می‌خواهم به حق ذات پاکت و به حق آنچه خود را به آن نام نهادی، ای بزرگ تویی که به نعمت بزرگ احسان می‌کنی؛ و هر خطر و سختی را برطرف می‌کنی و هر نعمت برجسته‌ای را عطا می‌نمایی و نیکی‌ها را به کم و زیاد دوچندان می‌سازی و هرکاری که بخواهی انجام می‌دهی،
يَا قَدِيرُ يَا اللّٰهُ يَا رَحْمٰنُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ، وَأَلْبِسْنِى فِى مُسْتَقْبَِلِ سَنَتِى هٰذِهِ سِتْرَكَ وَنَضِّرْ وَجْهِى بِنُورِكَ، وَأَحِبَّنِى بِمَحَبَّتِكَ، وَبَلِّغْنِى رِضْوانَكَ، وَشَرِيفَ كَرامَتِكَ، وَجَسِيمَ عَطِيَّتِكَ، وَأَعْطِنِى مِنْ خَيْرِ مَا عِنْدَكَ وَمِنْ خَيْرِ مَا أَنْتَ مُعْطِيهِ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ، وَأَلْبِسْنِى مَعَ ذٰلِكَ عافِيَتَكَ،
ای توانا، ای خدا، ای مهربان، بر محمّد و اهل‌بیتش درود فرست و در آینده‌ی این سال لباس پوشاننده عیوبم را بر من بپوشان و چهره‌ام را به نورت شاداب ساز و به دوستی‌ات دوستم بدار و مرا به خشنودی‌ات و برجستگی و برتری بخشندگی‌ات و بزرگ عطایت برسان و به من عطا کن از بهترین چیزی که نزد توست و بهترین چیزی که به بنده‌ای از بندگانت عطا می‌فرمایی و افزون بر این لباس عافیت و تندرستی بر من بپوشان،
يَا مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوىٰ، وَيَا شاهِدَ كُلِّ نَجْوىٰ، وَيَا عالِمَ كُلِّ خَفِيَّةٍ، وَيَا دافِعَ مَا تَشاءُ مِنْ بَلِيَّةٍ، يَا كَرِيمَ الْعَفْوِ، يَا حَسَنَ التَّجاوُزِ، تَوَفَّنِى عَلَىٰ مِلَّةِ إِبْراهِيمَ وَفِطْرَتِهِ وَ عَلَى دِينِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سُنَّتِهِ وَ عَلَى خَيْرِ الْوَفَاةِ فَتَوَفَّنِي مُوَالِياً لِأَوْلِيَائِكَ وَ مُعَادِياً لِأَعْدَائِكَ؛
ای جایگاه هر شکایت، ای حاضر در هر گفتگوی پنهان، ای دانای هر نهان، ای دفع کننده بلاها آن‌گونه که خواهی، ای بزرگوار در عفو و گذشت، ای نیکو درگذر، مرا بر آیین ابراهیم و بر فطرت او و بر دین محمّد (درود خدا بر او و خاندانش باد) و روش او و بر بهترین مرگ‌ها بمیران، بمیران درحالی‌که دوستدار اولیایت و دشمن دشمنانت باشم؛
اللّٰهُمَّ وَجَنِّبْنِى فِى هٰذِهِ السَّنَةِ كُلَّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ يُباعِدُنِى مِنْكَ، وَاجْلِبْنِى إِلىٰ كُلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ يُقَرِّبُنِى مِنْكَ فِى هٰذِهِ السَّنَةَ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، وَامْنَعْنِى مِنْ كُلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ يَكُونُ مِنِّى أَخافُ ضَرَرَ عاقِبَتِهِ، وَأَخافُ مَقْتَكَ إِيَّاىَ عَلَيْهِ حِذارَ أَنْ تَصْرِفَ وَجْهَكَ الْكَرِيمَ عَنِّى فَأَسْتَوْجِبَ بِهِ نَقْصاً مِنْ حَظٍّ لِى عِنْدَكَ، يَا رَؤُوفُ يَا رَحِيمُ؛
خدایا، مرا در این سال از هر کار یا گفتار یا کرداری که از تو دورم می‌کند برکنار دار و به سوی هر عمل یا گفتار یا کرداری که مرا در این سال به تو نزدیک می‌کند جلب کن، ای مهربان‌ترین مهربانان و مرا از هر عمل یا گفتار یا کرداری که از من سر می‌زند و من از سرانجام زیانبارش می‌ترسم و از خشمت به خاطر آن بر خود بیمناکم، بازدار؛ ترسم از این است که روی کریمانه‌ات را از من بگردانی در نتیجه سزاوار کاستی بهره‌ای که پیش تو دارم گردم، ای پرلطف، ای مهربان؛
اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِى فِى مُسْتَقْبَِلِ سَنَتِى هٰذِهِ فِى حِفْظِكَ وَفِى جِوارِكَ وَفِى كَنَفِكَ، وَجَلِّلْنِى سِتْرَ عافِيَتِكَ، وَهَبْ لِى كَرامَتَكَ، عَزَّ جارُكَ، وَجَلَّ ثَناؤُكَ، وَلَا إِلٰهَ غَيْرُكَ .
خدایا، در آینده این سال مرا در حفظ و پناه و حمایت خود قرار ده و پرده تندرستی را بر من بپوشان و از بخشندگی‌ات بر من ببخش، عزیز است پناهنده به تو و بزرگ است ثنای تو و معبودی جز تو نیست.
اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِى تابِعاً لِصالِحِى مَنْ مَضىٰ مِنْ أَوْلِيائِكَ، وَأَلْحِقْنِى بِهِمْ، وَاجْعَلْنِى مُسَلِّماً لِمَنْ قالَ بِالصِّدْقِ عَلَيْكَ مِنْهُمْ، وَأَعُوذُ بِكَ اللّٰهُمَّ أَنْ تُحِيطَ بِى خَطِيئَتِى وَظُلْمِى وَ إِسْرافِى عَلَىٰ نَفْسِى وَ اتِّباعِى لِهَواىَ وَاشْتِغالِى بِشَهَواتِى فَيَحُولُ ذٰلِكَ بَيْنِى وَبَيْنَ رَحْمَتِكَ وَرِضْوانِكَ فَأَكُونَ ُ مَنْسِيّاً عِنْدَكَ، مُتَعَرِّضاً لِسَخَطِكَ وَ نِقْمَتِكَ .
خدایا مرا پیرو شایستگان از اولیای گذشته‌ات قرار ده و به آنان ملحقم کن و تسلیم آن‌که از آنان از طرف تو راست گفت قرارم ده، خدایا به تو پناه می‌آورم از اینکه خطایم و ستمم و زیاده‌روی بر نفسم و پیروی از هواوهوسم و سرگرمی‌ام به شهوات بر من احاطه کند، در نتیجه همه این‌ها بین من و رحمت و خشنودی‌ات حائل گردد و من نزد تو فراموش شوم و در معرض خشم و کینه‌ات قرار گیرم.
اللّٰهُمَّ وَفِّقْنِى لِكُلِّ عَمَلٍ صَالِحٍ تَرْضىٰ بِهِ عَنِّى، وَقَرِّبْنِى إِلَيْكَ زُلْفىٰ . اللّٰهُمَّ كَما كَفَيْتَ نَبِيَّكَ مُحَمَّداً صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ هَوْلَ عَدُوِّهِ، وَفَرَّجْتَ هَمَّهُ، وَكَشَفْتَ غَمَّهُ ، وَصَدَقْتَهُ وَعْدَكَ، وَأَنْجَزْتَ لَهُ عَهْدَكَ؛
خدایا مرا برای هر عمل شایسته‌ای که به سبب آن از من خشنود شوی موفق بدار و مرا به مقام قربت نزدیک کن. خدایا چنان‌که از پیامبرت محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) هراس از دشمنش را کفایت کردی و اندوهش را برطرف نمودی و غمش را زدودی و وعده‌ات را به او وفا کردی و پیمانت را برایش به پایان آوردی؛
اللّٰهُمَّ فَبِذٰلِكَ فَاكْفِنِى هَوْلَ هٰذِهِ السَّنَةِ وَآفاتِها وَأَسْقامَها وَفِتْنَتَها وَشُرُورَها وَأَحْزانَها وَضِيقَ الْمَعاشِ فِيها، وَبَلِّغْنِى بِرَحْمَتِكَ كَمالَ الْعافِيَةِ بِتَمامِ دَوامِ النِّعْمَةِ عِنْدِى إِلىٰ مُنْتَهىٰ أَجَلِى، أَسْأَلُكَ سُؤالَ مَنْ أَساءَ وَظَلَمَ وَاسْتَكانَ وَاعْتَرَفَ، وَأَسْأَلُكَ أَنْ تَغْفِرَ لِى مَا مَضىٰ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِى حَصَرَتْها حَفَظَتُكَ وَأَحْصَتْها كِرامُ مَلائِكَتِكَ عَلَىَّ، وَأَنْ تَعْصِمَنِى إِلٰهِى مِنَ الذُّنُوبِ فِيما بَقِىَ مِنْ عُمْرِى إِلىٰ مُنْتَهىٰ أَجَلِى،
خدایا، به همانگونه هراس این سال و آفات و امراض و فتنه‌ها و شرور و اندوه‌ها و تنگی معیشت را در آن از من کفایت کن و به رحمتت مرا به کمال تندرستی، با کامل کردن ریزش نعمت بر من تا پایان عمرم برسان، از تو درخواست می‌کنم درخواست کسی که بد کرده و ستم روا داشته و درمانده شده و اقرار به گناه نموده است و از تو درخواست می‌کنم که مرا بیامرزی از آنچه از گناهان بر من گذشته که آن‌ها را نگهبانانت فرا گرفته‌اند و بزرگوار فرشتگانت برشمرده‌اند و اینکه خدایا در آنچه از عمرم باقی مانده تا پایان عمر مرا از گناهان نگاه داری،
يَا اللّٰهُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحِيمُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ وَآتِنِى كُلَّ مَا سَأَلْتُكَ وَرَغِبْتُ إِلَيْكَ فِيهِ فَإِنَّكَ أَمَرْتَنِى بِالدُّعاءِ، وَتَكَفَّلْتَ لِى بِالْإِجابَةِ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
ای خدا، ای بخشنده، ای مهربان، بر محمّد و اهل‌بیت محمّد درود فرست و هر آنچه از تو خواستم و در طلب آن به سوی تو مشتاق شدم به من عطا کن، به‌درستی که تو مرا به درخواست فرمان دادی و برایم عهده‌دار اجابت شدی، ای مهربان‌ترین مهربانان.
فقیر گوید: سید ابن طاووس این دعا را در «اعمال شب اوّل» ماه به حساب آورده است.
مطالب مرتبط
- آداب افطار کردن و افطاری دادن
- ثواب خواندن سوره قدر در سحر و افطار
- فضیلت خواندن سوره فتح در هر شب ماه رمضان
- دعای بخشش گناهان چهل ساله در ماه رمضان
- دو رکعت نمازی که با آن هفتاد هزار گناه بخشیده می‌شود
- فضیلت تلاوت قرآن در ماه رمضان (ماه رمضان بهار قرآن)
- دعای «یا علی یا عظیم...» بعد از هر نماز واجب در ماه رمضان
- دعای «ادخل علی اهل القبور السرور...» بعد از هر نماز واجب در ماه رمضان
- دعای «اللهم ارزقنی حج بیتک الحرام» که در ماه رمضان بعد از هر نماز واجب خوانده می‌شود
[
اعمال شب اول رمضان
] [ اعمال روز اول ماه رمضان
] [ اعمال روز اول رمضان
] [ اعمال اول ماه رمضان
] [ اعمال روز اول ماه مبارک رمضان
] [ دعای روز اول ماه رمضان
] [ اعمال روزاول ماه رمضان
] [ اول رمضان
] [ نماز روز اول ماه رمضان
] [ دعای شب اول ماه رمضان
] [ اعمال اول رمضان
] [ اعمال شب و روز اول ماه رمضان
] [ روز اول رمضان
] [ اعمال روز اول ماه رمضان
] [ دعای اول ماه رمضان
] [ اعمال روز اول ماه رمضان در مفاتیح الجنان
] [ اعمال روزاول رمضان
] [ روزاول رمضان
] [ دعای روزاول ماه رمضان
] [ آداب روز اول ماه رمضان
]
دعای امام صادق(علیه‌السلام) بعد از پایان تلاوت قرآن
