اول:
از اعمال روز جمعه این که چون خورشید به گاه ظهر رسد، دعایی را که محمّد بن مسلم از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده است بخواند و آن دعا آن‌گونه که در «مصباح المتهجّد» شیخ طوسی نقل‌شده، این است:
لا إِلهَ إِلّا اللّهُ، وَ اللّهُ أَكْبَرُ، وَ سُبْحَانَ اللّهِ، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً.
معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود و پاک و منزّه است خدا و ستایش تنها او را سزاست، هم او که فرزندی نگرفته و در فرمانروایی‌اش شریکی نپذیرفته است و برای او نگاهداری از خواری نبوده است، پس او را بسیار بزرگ شمار.
آنگاه بگو:
يَا سَابِغَ النِّعَمِ، يَا دَافِعَ النِّقَمِ، يَا بَارِئَ النَّسَمِ، يَا عَلِيَّ الْهِمَمِ، يَا مُغْشِيَ الظُّلَمِ، يَا ذَا الْجُودِ وَ الْكَرَمِ، يَا كَاشِفَ الضُّرِّ وَ الْأَلَمِ، يَا مُونِسَ الْمُسْتَوْحِشِينَ فِي الظُّلَمِ، يَا عَالِماً لا يُعَلَّمُ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ افْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ، يَا مَنِ اسْمُهُ دَوَاءٌ، وَ ذِكْرُهُ شِفَاءٌ، وَ طَاعَتُهُ غَنَاءٌ، إرْحَمْ مَنْ رَأْسُ مَالِهِ الرَّجَاءُ، وَ سِلاحُهُ الْبُكَاءُ، سُبْحَانَكَ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ، يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ.
ای فرو ریزنده‌ی نعمت‌ها، ای پیش‌گیرنده‌ی بدفرجامی‌ها، ای آفریننده‌ی جانداران، ای بلند همّت، ای روشنی تاریکی‌ها، ای صاحب جود و کرم، ای برطرف‌کننده زیان و درد، ای همدم ترسیدگان در تاریکی‌ها، ای دانای نیاموخته، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و با من چنان کن که شایسته آنی، ای آن‌که نامش دوا و یادش درمان و طاعتش توانگری است، مهرورز بر آن‌که سرمایه‌اش امید است و سازوبرگش گریه، پاک و منزهی، معبودی جز تو نیست ای پرمهر، ای بخشایشگر، ای پدیدآورنده آسمان‌ها و زمین، ای دارنده عظمت و رأفت و محبت.
دوّم:
در رکعت اول نماز ظهر جمعه پس از سوره
«حمد» سوره
«جمعه» و در رکعت دوم آن بعد از سوره
«حمد» سوره
«منافقین» بخواند؛ و در رکعت اول نماز عصر پس از سوره
«حمد» سوره
«جمعه» و در رکعت دوم پس از سوره
«حمد» سوره
«توحید» را بخواند.
شیخ صدوق از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده: از چیزهایی که بر هر مؤمن شیعه‌ای واجب و لازم است این که در شب جمعه نماز را با سوره
«جُمُعَه» و سوره
«سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى» و در روز جمعه نماز را با سوره
«جُمُعَه» و
«مُنافِقین» بخواند؛ هرگاه این شیوه را رعایت کند، گویا به عمل رسول الله(صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله) رفتار کرد و ثواب و پاداشش از سوی خداوند بهشت خواهد بود.
شیخ کلینی به سند حَسَن، سندی که همچون سند صحیح است از حلبی روایت کرده:
از حضرت صادق(علیه‌السلام) پرسیدم: هرگاه در روز جمعه به تنهایی نماز بخوانم، یعنی به نماز جمعه موفّق نشوم، آیا چهار رکعت نماز ظهر را با صدای بلند بخوانم؟ فرمود: آری، ولی در روز جمعه در نماز ظهر پس از
«حَمد» سوره‌های
«جُمُعَه» و
«مُنافِقین» بخوان.
سوم:
شیخ طوسی در کتاب «مصباح المتهجّد» از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده است:
هرکه پس از سلام نماز ظهر روز جمعه سوره‌های
«حَمد،
ناس،
فَلَق،
تَوحید» و
«کافِرون» را هر کدام «هفت بار» بخواند؛ و نیز آیه
«لَقَدْ جٰاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ» را که در آخر سوره
«برائت» [نهمین سوره قرآن] است و آیه
«لَوْ أَنْزَلْنٰا هٰذَا الْقُرْآنَ» را که در آخر سوره
«حشر» قرار دارد تا پایان سوره و
«پنج آیه آل‌عمران» را از «إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضِ ِ» تا «إِنَّکَ لاٰ تُخْلِفُ الْمِیعٰادَ» [190 ـ 194] بخواند، از این جمعه تا جمعه دیگر، از گزند دشمنان و نیز آسیب بلاها در امان باشد.
چهارم:
شیخ طوسی از امام صادق(علیه‌السلام) روایت نموده است: هر که پس از نماز صبح یا پس از نماز ظهر بگوید:
اَللّهُمَّ اجْعَلْ صَلاتَكَ، وَ صَلاةَ مَلائِكَتِكَ وَ رُسُلِكَ، عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.
خدایا! رحمت بی‌کرانت و درود فرشتگان و فرستادگانت را بر محمّد و خاندان محمّد قرار ده.
تا یک سال بر او گناهى نوشته نشود.
و نیز فرموده: هر که بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگوید:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ.
خدای بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و در گشایش کارشان شتاب کن.
نمیرد تا حضرت قائم (عج) را درک کند.
نویسنده گوید: اگر دعای پیشین را پس از فریضه ظهر جمعه بخواند تا جمعه دیگر از بلاها در امان باشد؛
و نیز روایت شده است: هر که بین دو نماز روز جمعه، بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستد، پاداش آن برابر پاداش هفتاد رکعت نماز خواهد بود.
پنجم:
دعاى
«یا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لا تَرْحَمُهُ الْعِبادُ» و دعای
«اَللّهُمَّ هذا یَوْمٌ مُبارَکٌ» را که هر دو از دعاهاى «صحیفه کامله» [صحیفه کامله سجّادیه] است بخواند.
ششم:
شیخ طوسى در کتاب «مصباح المتهجد» فرموده است: از امامان(علیهم‌السلام) روایت شده: هر که در روز جمعه پس از نماز ظهر دو رکعت نماز به‌جای آورد و در هر رکعت بعد از سوره
«حمد» «هفت بار»
«قل هو اللّه احد» بخواند و پس از نماز بگوید:
اَللّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ، الَّتِي حَشْوُهَا الْبَرَكَةُ، وَ عُمَّارُهَا الْمَلائِكَةُ، مَعَ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، وَ أَبِينَا إِبْرَاهِيمَ عَلَيْهِ السَّلامُ.
خدایا! مرا از اهل بهشت قرار ده، آن بهشتی که انباشته از برکت و نعمت است و آباد کنندگانش فرشتگان هستند، در کنار پیامبر ما، محمّد (درود خدا بر او و خاندانش باد) و پدرمان ابراهیم(بر او درود و سلام باد).
تا جمعه دیگر دچار فتنه‌ای نشود و حق‌تعالی او را در کنار و به همراه محمّد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و اهل‌بیتش و ابراهیم(علیه‌السلام) بگذارد.
علامه مجلسى (رحمه‌اللّه) فرموده: اگر این دعا را فردى که سیّد نیست بخواند به‌جای «وَ أَبِینا» بگوید «وَ أَبِیهِ».
نماز جعفر طیار
