مرگ و فرصت ها، ص: 272

سودهای آن، رهايی از عذاب دردناك قيامت است:

«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلی تِجارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ* تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ* يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ يُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ» «1»

اين نتيجه غنيمت دانستن فرصت ها است. چند مورد از اين فرصت ها را بيان كنيم كه اين دو آيه فوق بيشتر روشن شود.

از عطاری تا چهره ای جهانی

در قرن هفتم-/ هشتم، در منطقه شهر ری، روستايی به نام «حُمّص» بوده، كه جمعيت آن نيز زياد بوده است. مرد بزرگواری كه عمرش از چهل سال گذشته بود، در اين روستا مغازه عطاری داشت و اصلًا سواد نداشت.

عالمی برای خريد نزد او آمد و گفت: من اين چند قلم جنس را می خواهم. گفت:

الان برای شما مهيّا می كنم. در اين گير و دار، شخصی ديگر رسيد و او نيز چند قلم جنس خواست و چشمش به اين عالم افتاد، سؤالی كرد. خود همين كار، غنيمت دانستن فرصت است كه در كنار عالم ربانی و واجد شرايط، مقداری از جهل خود را كم كند.

چه بسا كه آن عالم در گفتگو، راهنمايی به انسان كند كه آن راهنمايی به صورت شعله سر كبريت باشد كه به انبار بنزين باطن كسی شعله بزند و باطن را شعله ور كند و با شعله ور شدن باطن، انسان به عالی ترين مقامات علمی و تربيتی برسد.

اين عطار، محو بحث اين دو نفر شد. ديد كه عالم جواب داد، بعد او سؤال ديگری كرد و نيم ساعتی اين ها در بحث علمی بودند، عطار نيز خيلی از حرف ها را

______________________________
(1)- صف (61): 10- 12؛ «ای اهل ايمان! آيا شما را به تجارتی راهنمايی كنم كه شما را از عذابی دردناك نجات می دهد؟* به خدا و پيامبرش ايمان آوريد، و با اموال و جان هايتان در راه خدا جهاد كنيد؛ اين [ايمان و جهاد] اگر [به منافع فراگير و هميشگی آن ] معرفت و آگاهی داشتيد، برای شما [از هر چيزی ] بهتر است؛* تا گناهتان را بيامرزد، و شما را در بهشت هايی كه از زيرِ [درختانِ ] آن نهرها جاری است و خانه های پاكيزه در بهشت های جاويدان، درآورد؛ اين است كاميابی بزرگ.»