حلال و حرام مالی، ص: 376

«وَ يَخْلُدْ فِيهِ مُهاناً» كسی هم به جهنم می رود، به تعبير اميرالمؤمنين عليه السلام اجازه می دهند حرف بزند و با ادب و گريه در جهنم می گويد:

«لابكينّ عليك بكاء الفاقدين و لانادينّك أين كنت يا ولی المؤمنين و يا غاية آمال العارفين و يا غياث المستغيثين يا حبيب قلوب الصادقين يا اله العالمين» «1» معلوم می شود شدنی است. جهنمی آگاهی است كه خلود ندارد؛ چون از آيات قرآن و روايات استفاده می كنيم كه عده ای به جهنم می روند، ولی آزادشان می كنند تا حرف بزنند.

اما زناكاری كه اهل توبه نبوده و به پاكسازی بدن اقدام نكرده است، وارد جهنم می شود، خلود و دوام دارد و با پستی و خواری در جهنم می ماند؛ يعنی بر سرش می زنند و آبرويش را می ريزند و او را در جهنم به همه نشان می دهند تا او خوار، پست و زبون كنند.

طراح پاكی ساختمان وجود

ما واقعاً طرح پاكی بدن و حقايق ديگر وجود خود را نداريم. اگر ما طراح و مدبّر بوديم، نيازی به انبيا، قرآن كريم و ائمه طاهرين عليهم السلام نبود. نياز ما به قرآن و پيغمبران و ائمه طاهرين عليهم السلام به اين خاطر است كه ما طراح و مدبر نبوديم. آنها طرح را ريخته اند.

پاكی توأمان جسم و روح

گرچه اين آيه درباره گروهی خاصّی است، ولی شامل همه بدن هاست، در

______________________________
(1)- اقبال الأعمال: 708.