ترجمه نهج البلاغه، ص: 410

ملاقات با نيازمندان

از جانب خود وقتی را برای آنان كه به شخص تو نيازمندند قرار ده، و در آن وقت وجود خود را برای آنان از هر كاری فارغ كن، و جلوست برای آنان در مجلس عمومی باشد و برای خداوندی كه تو را آفريده تواضع كن، و لشكريان و ياران از پاسبانان و محافظان خود را از اين مجلس بركنار دار، تا سخنگوی نيازمندان بدون ترس و نگرانی و لكنت و ترديد با تو سخن بگويد، كه من بارها از رسول خدا صلی الله عليه و آله شنيدم می فرمود: «امتی به پاكی و قداست نرسد مگر اينكه حق ناتوان را از قدرتمند با صراحت و روانی كلام بگيرد». آنگاه خشونت و صحيح حرف نزدن آنان را تحمّل كن، تنگ خويی و غرور و خودپسندی نسبت به آنان را از خود دور كن، تا خداوند جوانب رحمتش را بر تو بگشايد، و ثواب طاعتش را بر تو واجب كند. آنچه عطا می كنی به خوشرويی عطا كن، و خودداری از عطا را با مهربانی و عذر همراه نما.

قسمتی از امور است كه بايد خودت به انجام آنها برخيزی، از جمله پاسخ دادن به كارگزاران دولت، آنجا كه منشيانت از پاسخگويی ناتوانند. و نيز جواب دادن به حاجات و مطالب مردم در همان روزی كه حاجاتشان به تو می رسد و پاسخش همكارانت را تنگدل و ناراحت می كند. برنامه هر روز را در همان روز انجام ده، زيرا هر روز را كاری مخصوص به همان روز است. بهترين اوقات و با عظمت ترين ساعات را برای خود در آنچه بين تو و خداوند است اختصاص ده، هرچند همه كارها در تمام اوقات برای خداست اگر نيّت صحيح باشد، و رعيت از آن كارها روی آسايش ببيند.

توجه به واجبات الهی

و بايد در خصوص آنچه دينت را برای خدا خالص می كنی اقامه واجبات باشد، واجباتی كه مخصوص به خداوند است، روی اين ملاك از بدنت در شب و روز در