ترجمه نهج البلاغه، ص: 408

اثرش نيكوتر، و در امانتداری معروفتر است، كه اين برنامه نشانه خيرخواهی تو برای خدا و برای كسی است كه عهده دار كار اويی. برای هر كاری از كارهايت رئيسی از منشيان قرار ده، كه بزرگی امور او را عاجز نكند، و كثرت كارها پريشانش نسازد.

چنانچه در منشيانت عيبی باشد و تو از آن بی خبر بمانی مسئول هستی.

تاجران و صنعتگران

درباره تاجران و صنعتگران پذيرای سفارش باش، و نسبت به آنان سفارش به نيكی كن، بدون فرق بين آنان كه در يك جا مقيمند، و آنان كه با مال خود در رفت و آمدند، و آنان كه با هنر دست خود در پی كسب و سودند، چه اينكه اينان مايه های منافع، و اسباب راحت جامعه، و جلب كننده سودها از مكانهای دوردست، در بيابان و دريا، و زمين هموار و ناهموار منطقه حكومت تواند، از مناطقی كه مردم در آن جمع نمی شوند، و به رفت و آمد در آنها جرأت نمی كنند، اينان اهل سلامت اند كه از ضرر آنان بيمی نيست، و اهل صلح و مسالمت اند كه ترسی از بدی و آسيب آنان وجود ندارد.

كه از آنان كه در منطقه حكومت تو به سر می برند و آنان كه در گوشه و كنار شهرهايت هستند كنجكاوی كن، ولی روشن باش كه با همه آنچه تذكر دادم در ميان ايشان گروهی تنگ نظر و بخيل به شكلی قبيح و زشت، و مردمی محتكر، و نرخ گذارانی به دلخواه در امر خريد و فروش وجود دارد، كه در اين وضع زيان جامعه و عيب و ننگ زمامداران است. بنابراين از احتكار جلوگيری كن كه رسول خدا صلی الله عليه و آله آن را منع فرمود. داد و ستد بايد آسان باشد، و بر موازين عدالت صورت گيرد، و به نرخی معامله شود كه به فروشنده و خريدار اجحاف نشود. هرگاه كسی پس از نهی تو دست به احتكار زد او را مجازات كن ولی در مجازاتش از زياده روی بپرهيز.