ترجمه نهج البلاغه، ص: 343
چون بر دشمن وارد شديد يا دشمن بر شما وارد شد، بايد لشگرگاه شما در محلّی بلند، يا دامنه كوهها، يا بين رودها قرار گيرد، تا شما را مدد باشد، و مانعی پيش رويتان برای برگرداندن شرّ دشمن. جنگ شما بايد از يك طرف يا دو طرف باشد. و بر قلّه كوهها و فراز تپّه ها نگهبانانی بگماريد، تا دشمن از نقطه خطر يا محلی كه مورد اطمينان شماست به شما حمله نكند. بدانيد مقدمه لشگر ديده بانان دشمن اند، و ديده بانانْ جاسوسان ارتش اند. از پراكندگی و تفرقه بپرهيزيد، هر گاه فرود آييد همگان فرود آييد، و زمانی كه كوچ كنيد همه كوچ نماييد، و چون شب فرا رسد نيزه ها را گرداگرد خود نگاه داريد، خوابتان اندك باشد يا همانند مضمضه آب در دهان.
12 از وصيت های آن حضرت است
به معقل بن قيس رياحی،
زمانی كه او را با سه هزار نفر به عنوان مقدمه لشگر خود به شام فرستاد از خداوندی كه ناگزير از ملاقات با او هستی، و غير و تو را نهايتی نيست پروا كن، جز با كسی كه با تو بجنگد نجنگ، و در صبح و عصر كه هوا ملايم است حركت كن، لشگر را در وسط روز استراحت ده، راه را به آرامی طی كن، ابتدای شب حركت مكن، كه خداوند آن وقت را برای آرامش قرار داده، و برای استراحت نهاده نه برای كوچ كردن. بدن و مركب خود را به شب آسوده دار. چون شب را آسودی تا وقت سحر رسيد يا بامداد در آمد بر اساس بركت حق حركت كن. چون با دشمن روبرو شدی وسط لشگر بايست، و به دشمن مانند كسی كه می خواهد جنگ كند نزديك مشو، و از آنان همانند كسی كه از جنگ می ترسد خود را دور مكن، تا فرمانم به تو برسد. و بغض و كينه شما را به جنگ با آنان وادار ن كند پيش از آنكه آنان را به حق دعوت كنی و راه عذر را به
