ترجمه نهج البلاغه، ص: 320

حساب می آمدند، خداوند آنها را به گرسنگی امتحان كرد، و به رنج و سختی مبتلا نمود، با برنامه های خوفناك آزمايششان فرمود، و به جفاها و ناخوشيها خالصشان كرد. از باب نادانی به موارد آزمايش و امتحان در مواضع غنا و فقر، ثروت و اولاد را معيار رضايت و خشم خدا نگيريد، خدای پاك فرمود: «آيا گمان می كنند از اين كه آنان را به ثروت و فرزندان مدد می كنيم در نيكيهای ايشان شتاب می ورزيم؟ نه اين طور نيست، اينان حقيقت را نمی فهمند»، زيرا خداوند متكبران از بندگانش را كه در نظر خود بزرگ می نمايند با اوليائش كه در ديده آنان ضعيف به شمار می بيند آزمايش می كند (و شاهد اين واقعيت وضع موسی و فرعون است).

فلسفه فروتنی پيامبران

موسی بن عمران همراه برادرش هارون- درود خدا بر آنان- وارد بر فرعون شدند در حالی كه تن پوشی از پشم به تن داشتند، و هر يك را عصايی در دست بود، و در صورت اسلام آوردن اوبقاءِ حكومت و دوام عزتش را با او شرط كردند، فرعون رو به مردم كرد و گفت: «از اين دو نفر تعجب نمی كنيد كه دوام عزت و بقاءِ سلطنتم را با من شرط می كنند، در حالی كه خود آنان را در تهيدستی و خواری می بينيد؟! چرا دستنبدهايی از طلا به آنان داده نشده؟!» اين را گفت محض اينكه طلا و جمع كردن آن را بزرگ، و پوشش پشمينه آنان را پست شمرد.

اگر خدای پاك به هنگام بعثت انبياءِ خود می خواست، درهای گنج و طلا، و معان زر ناب، و باغهای سرسبز را به روی آنان باز كند، و پرندگان آسمان، و جانوران زمين را همراه آنان نمايد انجام می داد، ولی در اين صورت جايی برای امتحان باقی نمی ماند، و اجر و پاداش بی مورد می شد، و اخبار آسمانی از بين می رفت، و برای قبول كنندگان دعوت انبيا ثواب مبتلايان به رنج و سختی واجب