ترجمه نهج البلاغه، ص: 300

درود خدا بر او و آلش باد. او را با دلايل الزام كننده، و پيروزی آشكار، و راه روشن فرستاد، او هم رسالت حق را آشكارا به مردم رساند، و انسانها را به راه راست واداشت و راه را به آنان نماياند، و نشانه های هدايت و مشعل روشن دين را به پا كرد، و رشته های اسلام را محكم، و دستگيره های ايمان را استوار نمود.

از اين خطبه است در توصيف عجايب آفرينش اصنافی از موجودات

اگر مردم در عظمت قدرت و بزرگی نعمت حق انديشه می نمودند، به راه مستقيم بازگشته، و از عذاب سوزان می ترسيدند، اما دلها بيمار، و ديده ها عيبناك است. آيا به كوچك ترين چيزی كه آفريده دقت نمی كنند كه چگونه خلقتش را محكم، و تركيبش را استوار كرد، و برای آن گوش و چشم قرار داد، و به استخوان و پوست آراست؟!

مورچه را با جثّه كوچك، و ظرافت اندامش بنگريد، به گونه ای است كه نمی توان او را با گوشه چشم ديد، و به انديشه درك كرد، چگونه به نرمی روی زمين راه می رود، و بر رزقش می جهد، دانه را به لانه می برد، و در قرارگاهش قرار می دهد، به تابستان برای زمستان جمع می كند، و به وقت آمدن برای زمان بازگشتن مهيّا می نمايد، خدايش ضامن روزی او شده، و او را موافق حالش رزق داده، خداوند منّان از او غفلت ندارد، و پروردگار ديّان محرومش نمی گذارد، گرچه در ميان سنگی خشك و سخت باشد! و اگر در مواضشع جريان غذای او، در بالا و پايين، و آنچه در درون اوست از جوانب اضلاع شكمش، و آنچه در سر اوست از چشم و گوش بينديشی، هر آينه از آفرينشش به تعجّب آيی، و از وصفش به رنج و تعب افتی. بلندمرتبه است خدايی كه مورچه را به روی دست و پايش واداشت،