ترجمه نهج البلاغه، ص: 216

وقت بوده، و تا چه زمان خواهد بود؟ ظاهری است كه نتوان گفت از چه آشكار شده؟ و باطنی است كه گفته نمی شود در چه چيز پنهان است؟ جسم نيست كه زوال پذيرد، مستور نيست تا چيزی او را پوشانده باشد. از روی اتصال به اشياء نزديك نشده، و دوريش از موجودات به جدايی نيست. نگاه خيره بندگان، و تكرار سخن آنان و نزديك شدن و در نظر آمدن تپه ها، و برداشتن قدم در شب سياه، و شبِ آرام تيره ای كه ماه درخشان بر آن سايه می اندازد، و خورشيد تابان در غروب و طلوع از پی آن می آيد، و دگرگونی زمانها و روزگاران از آمد و رفتِ شب و روز هيچ يك از او پنهان نيست. پيش از هر نهايت و مدّتی، و هر ضبط كردن و شمردنی وجود داشته. از حدود و اندازه هايی كه تحديد كنندگان به او نسبت می دهند، و از داشتن نهايت اقطار مختلف، و قرار گرفتن در مساكن، و جای گرفتن در اماكن كه برايش خيال می كنند منزّه است. حدود و اندازه برای آفريده های او قرار داده شده و مخصوص غير اوست. اشياء را از موادّی كه ازلی و دارای پيشينه باشند نيافريد، بلكه آنچه را به وجود آورد خودش حدّش را معين نمود، و آنچه را صورت داد نيكو صورت داد. چيزی از فرمانش امتناع نورزد، و او را از طاعت چيزی سودی نرسد. آگاهيش به مردگان گذشته همچون آگاهيش به زندگان باقی است، و دانش او به آنچه در آسمانهاست همچون دانش اوست به آنچه در طبقات پايين زمين است.

از اين خطبه است

ای آفريده شده بر اساس اعتدال، ای به وجود آمده مراعات شده در تاريكی های ارحام، و پرده های بسيار، تو از عصاره گِل آغاز شدی، و تا مدتی معلوم و زمانی معين در جايگاهی آرام نهاده شدی. در حالی كه جنين بودی در