پرسشها و پاسخها، ص: 513

سؤال 32:

چگونه در حالت خواب، بدن حيات دارد ولی روح در بدن نيست مگر زنده بودن وابسته به روح نيست؟

بايد توجّه داشت كه حيات انسان بر سه گونه است:

«حيات نباتی» كه بر اساس آن سلول های بدن دارای تغذيه و رشد و نمو و توليد مثل اند؛ مانند همه گياهان.

«حيات حيوانی» كه شامل حسّ و حركت نيز می شود، اعم از حركات غير اختياری مانند ضربان قلب و نبض يا حركات اختياری مانند راه رفتن يك حيوان و تكان دادن دست و پا.

«حيات انسانی» كه مربوط به ادراكات عاليه انسان و تصميم و اراده و تحليل مسائل مختلف و ابداع و ابتكار و احساس تعهّد و مسئوليت است.

مسلّم است كه در حال خواب نوع اوّل و دوّم از انسان گرفته نمی شود تنها نوع سوّم است كه آن را از دست می دهد.

امام كاظم عليه السلام فرمودند:

«انسان هرگاه می خوابد روح حيوانی در بدن می ماند و آن چه از او خارج می شود روح عقل است (حيات انسانی)» «1».

______________________________
(1) بحار الانوار: 58/ 43، باب 42، حديث 19؛ ميزان الحكمه: 5/ 2158، حديث 7506.