پرسشها و پاسخها، ص: 471
سؤال 20:
آيا انسان پس از مرگ می تواند از عالم دنيا با خبر شود؟
عوالمی را كه انسان طی می كند رو به كمال و ترقّی می باشد يعنی در هر عالم احاطه نسبت به عالم قبلی وجود دارد. مثلًا همه ما عالم جنين كه همان زندگی 9 ماهه در رحم مادر می باشد را گذرانده ايم الآن كه در عالم بعدی يعنی دنيا آمده اين احاطه و آگاهی كلّی را نسبت به مسائل عالم جنين داريم. عالم برزخ نيز عالم تكاملی بالاتری پس از دنيا است كه روح انسان در آن احاطه بر امور دنيا دارد و در عالم قيامت باز احاطه بر همه عوالم گذشته وجود دارد. امّا نبايد فراموش كرد كه اين احاطه و آگاهی بر كليّات امور عالم دنيا است و اطّلاع بر جزئيات عالم دنيا چيزی است كه نمی توان به طور قطعی آن را تأييد يا رد كرد.
اين احاطه و آگاهی با توجّه به ميزان ايمان و تقوای انسان ها متفاوت خواهد بود. يعنی مؤمنی كه در درجه بالای از ايمان قرار دارد مانند معصومين عليهم السلام نحوه آگاهی او با افراد معمولی فرق می كند. در اين جا چند روايت را به عنوان نمونه می آوريم:
امام صادق عليه السلام فرمودند:
«إنَّ المُؤْمِنَ لَيَزورُ أهلَهُ فَيَری ما يُحِبُّ ويُستَرُ عنه ما يَكرَهُ، وإنَّ الكافِرَ لَيَزورُ أهْلَهُ فَيَری ما نَكْرَهُ ويُستَرُ ما يُحِبُّ. قالَ ومِنْهُم مَن يَزورُ كلَّ جمعةٍ ومِنهُم مَن يَزورُ عَلی قَدْرِ عَمَلِهِ».
