پرسشها و پاسخها، ص: 434

سؤال 8:

آيا كسی از زمان مرگ خود اطّلاع و آگاهی دارد؟

از طرفی خداوند در سوره مباركه لقمان؛ آگاهی از قيامت، نزول باران، چگونگی جنين در رحم مادر، اموری را كه انسان در آينده انجام می دهد و محل مرگ او را در اختيار خود می داند و ديگران به آن راهی ندارند، و در مورد سؤال مذكور می فرمايد:

«وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ» «1».

يقيناً خداست كه دانش قيامت فقط نزد اوست، و تنها او باران را نازل می كند، و اوضاع و احوال آنچه را در رحم هاست می داند؛ و هيچ كس نمی داند فردا چه چيزی از خير و شر به دست می آورد، و هيچ كس نمی داند در چه سرزمينی می ميرد؛ بی ترديد خدا دانا و آگاه است.

از سوی ديگر هم در تاريخ و روايات متعدّدی می خوانيم كه ائمّه عليهم السلام و حتّی بعضی از اولياء اللَّه غير از امامان از مرگ خود خبر دارند و يا محلّ دفن خود را بيان كردند از جمله در حوادث مربوط به كربلا، در روايات آمده است؛ كه پيامبر يا اميرمؤمنان و انبيای گذشته عليهم السلام از وقوع شهادت امام حسين عليه السلام و يارانش در اين سرزمين خبر داده اند و در كتاب كافی هم

______________________________
(1) لقمان (31): 34.