پرسشها و پاسخها، ص: 268

امامت تشريعی و تكوينی

سؤال 1:

معنای دقيق واژه حجّت و علّت ناميده شدن هر يك از اهل بيت عليهم السلام به حجّت اللَّه را بيان فرماييد؟

حجت در لغت به معنای دليل و برهان است، ولی در روايات اهل بيت عليهم السلام موارد استعمال گوناگونی برای آن ذكر شده است، از جمله:

دليل، راهنما و برطرف كننده عذر و بهانه.

اگر اهل بيت عليه السلام به عنوان «حجّت اللَّه» معرّفی شده اند به اين معنا است كه آنان دليل، راهنما و برطرف كننده عذر و بهانه برای عصيان هستند.

خداوند با وجود ائمّه عليهم السلام حجّت را بر مردم تمام كرده و فرهنگ و علم و معارف اين بزرگواران اثبات كننده نبوّت و معاد و وجود خداوند است.

پيرامون اين موضوع حضرت امام صادق عليه السلام می فرمايند:

«چون ثابت كرديم برای ما آفريدگار و صانعی است كه از ما و همه آفريدگان والاتر است... آن گاه ثابت می شود كه در هر عصر و زمانی فرستادگانی با دلايل و براهينی كه برای اثبات حقّانيت خود آورده اند، مبعوث شده اند تا زمين خدا از حجّتی كه با خود دانش يا نشانه ای گواه بر درستی گفتار و عدالتش دارد خالی نباشد» «1». زمين هيچگاه خالی از امام

______________________________
(1) كافی: 1/ 168، باب الاضطرار الی الحجّه، حديث 1.