مرگ و فرصت ها، ص: 359
كرديد؛ لباس و فرش خريديد، خانه را بنّايى كرديد، دختر شوهر داديد، پسر زن داديد، سال كه تمام شد، يك پنجم سود باقى مانده از خرجى كه كردهايد، مال خدا، پيغمبر و اهل بيت عليهم السلام است.
غنيمت دانستن اين فرصتِ مالى به اين شكل واجب شرعى الهى مىشود، يعنى خمس، كه پرداختنش مانند نماز، روزه، حج، جهاد و شهيد شدن است.
اميرالمؤمنين عليه السلام مىفرمايد:
بدترين مال در اين عالم؛ «شرّ الاموال» «1» مال ربايى، غصب، رشوه يا مال دزدى نيست، بلكه مىفرمايد: مالى است كه صاحب مال، حقوق خدا را از آن مال پرداخت نكرده باشد.
ربا و غصب طرفش مردم هستند و مردم از پروردگار مهمتر نيستند. پس آن مالهاى حرام مردم، شرّترين مال نيست، چون مافوق حقوق مردم نيز هست؛ و آن حق خدا، پيغمبر و اهل بيت عليهم السلام مىباشد.
برترى حق خدا بر حق الناس
حق الناس خيلى سنگين است، اما حق خدا بالاتر است. چه كسى مىگويد كه حق خدا آسان است؟ اين اشتباه را چه كسى در دهان مردم انداخته است؟ از چه وقتى اين اشتباه وارد زندگى ما شده است؟
حضرت زين العابدين عليه السلام وقتى حق خدا را در ابتداى «رسالة الحقوق» تعريف مىكند، مىفرمايد: «حق الله الاكبر» «2» يعنى حق خدا از هر حقى بزرگتر است. پس آن كسى كه رشوه، غصب و مال دزدى مىخورد، باز به رحمت خدا نزديكتر است تا آن كسى كه حق خدا، پيغمبر و اهل بيت عليهم السلام را نمىدهد.
راه ديگر غنيمت شمردن مال، زكات است كه مربوط به گندمكاران و جوكاران و گوسفندداران و گاو و شترداران و آنهايى كه شمش طلا و نقره دارند مىباشد. خيلى
______________________________ (1)- غرر الحكم: 369، حديث 8354- 8356؛ «شَرُّ الْمَالِ مَا لَمْ يُنْفَقْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ مِنْهُ وَ لَمْ تُؤَدَّ زَكَاتُه.»
«شَرُّ الْأَمْوَالِ مَا لَمْ يُخْرَجْ مِنْهُ حَقُّ اللَّهِ سُبْحَانَه.»
(2)- تحف العقول: 256 (رسالة الحقوق)؛ «فأما حق الله الأكبر فإنك تعبده لا تشرك به شيئا فإذا فعلت ذلك بإخلاص جعل لك على نفسه أن يكفيك أمر الدنيا و الآخرة و يحفظ لك ما تحب منها.»
