مرگ و فرصت ها، ص: 273
نمىفهميد، اما آنچه را كه مىفهميد، لذت مىبرد، چون بيمارى جهل در اين ناحيه در او معالجه مىشد.
جنس مورد نظر اين عالم و آن آقا را داد و آنها رفتند. خودش نيز در مغازه را بست و نزد يكى از قوم و خويش هايش رفت، گفت: من اين مغازه را با كل اجناسش به تو واگذار مىكنم، تو خرج بخور و نميرى به ما بده، مابقى براى خودت. گفت: مگر مىخواهى چه كنى؟ مىخواهم درس بخوانم. گفت: تو؟ گفت آرى، گفت: عمر تو از چهل سال گذشته و موهاى سر و صورتت دارد سفيد مىشود، تو چهل سال عطار بودى، درس را چه مىفهمى كه چيست؟ گفت: كليد را بگير، ما رفتيم.
بيست سال گذشت و شصت ساله شد. بعد از اين بيست سال، به جايى رسيد كه حوزههاى علميه دمشق، بغداد، ايران و حوزههاى شيعه تحت تأثير دانش و معرفت او قرار گرفتند. بهترين كتابهاى علمى را تأليف كرد.
وجود مبارك «سديد الدين محمود بن على بن حسن حُمّصى رازى» «1» يكى از مراجع و فقهاى بزرگ شيعه است.
او به خود گفت: چهل سال به در مغازه عطارى آمديم، كار معيشتى داشتيم، حالا بقيه فرصت عمر را براى آموختن علم غنيمت بدانيم. چه كسى مىگويد نمىشود؟ آن كسى كه مىگويد دير شده، اشتباه مىگويد. رفت و ثابت كرد كه مىشود، فرصتهاى در اختيار را غنيمت دانست و به عالىترين مقام علمى و تأليفى رسيد. اين نمونهاى از موارد غنيمت دانستن فرصت بود.
مولوى در تحولى جهانى
جلال الدين مولوى رومى «2» مدرّس بود، تعداد زيادى نيز او را نمىشناختند. مىآمد و در گوشه مسجد درس مىداد. نه اهل حال بود، نه شعر، نه عرفان، نه ذكر، بلكه روحانى معمولى بود كه بيايد درسى بدهد و برود. اما اين روحانى معمولى در
______________________________ (1)- الفهرست، رازى: 107؛ ش 389؛ «الشيخ الإمام سديد الدين محمود بن علي بن الحسن الحمصي الرازي علامة زمانه في الأصولين ورع ثقة له تصانيف منها التعليق الكبير التعليق الصغير المنقذ من التقليد و المرشد إلى التوحيد المسمى بالتعليق العراقي المصادر في أصول الفقه التبيين و التنقيح فيالتحسين و التقبيح بداية الهداية نقض الموجر للنجيب ابن المكارم حضرت مجلس درسه سنين و سمعت أكثر هذه الكتب بقراءة من قرأ عليه.»
وى از دانشمندان و متكلم شيعى نيمه دوم قرن ششم و هفتم بوده است. شيخ منتجب الدين ابن بابويه در ذيل تاريخ رى نوشته است: حمصى صد سال زندگى كرد و بعد از سنه 600 درگذشت.
(2)- شرح حال جلال الدين مولوى رومى در كتاب آثار مثبت عمل جلسه دوم آمده است.
