فارسی
پنجشنبه 09 فروردين 1403 - الخميس 17 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه

مرگ و فرصت ها، ص: 175

حكايت انوشيروان و وزير

مى‏نويسند: انوشيروان‏ «1» با وزيرش رد مى‏شدند، به خرابه‏اى رسيدند، دو جغد با هم حرف مى‏زدند. بوذرجمهر «2» شخص باسوادى بود، كه هم زبان ايرانى را استاد بود و هم زبان هندى را. «كليله و دمنه» را ايشان اولين بار از زبان هندى به زبان ساسانى برگرداند. بعد عبدالله بن مقفع‏ «3» به عربى برگرداند و ملّاحسين كاشفى سبزوارى‏ «4» به فارسى برگرداند و به نام «انوار سهيلى» ناميد كه كتاب خيلى خوبى است.

اين كتاب عيب‏ها و حسن‏ها را از زبان حيوانات بيان كرده است كه آن عالم هندى ساخته بود بوذرجمهر چون آن را ترجمه كرد مشهور شد كه بوذرجمهر زبان حيوانات را مى‏فهمد.

انوشيروان به بوذرجمهر گفت: اين دو جغد به همديگر چه مى‏گويند؟ گفت:

ممكن است دوست نداشته باشند كه ما بدانيم چه مى‏گويند. گفت: نه، بگو آنها چه مى‏گويند. گفت: آن جغد خاكسترى، جغد نر است و آن جغد ديگر، ماده است.

جغد خاكسترى به خواستگارى دختر اين جغد ماده آمده است براى پسر خودش.

دارند با هم صحبت مى‏كنند تا مقدمات را فراهم كنند.

آن جغد ماده مى‏گويد: دختر من در زيبايى، پر زدن و حرف زدن كم‏نظير است، پس مهريه‏اش سنگين است. جغد نر گفت: مهر دخترت چقدر است؟ گفت: صد هزار خرابه. جغد نر گفت: پسر من صد هزار خرابه از كجا بياورد. گفت: تا اين مرد- انوشيروان- بر سر كار است، اين مملكت رو به خرابى است و هر چه خرابه بخواهى، پيدا مى‏شود. تا ستمگران سركار هستند، هم اقتصاد خراب است، هم اخلاق، هم زندگى و هم گره‏هاى زندگى مردم زياد است. همه مردم دچار چه كنم چه كنم هستند. اين طبع ستم و ستمكار است.

______________________________
(1)- انو شيروان لقب خسرو شاهنشاه ساسانى ملقب به دادگر (531- 579 ه. ق) فرزند غباد ساسانى است. او درجنگ هاى خارجى با دولت روم و مهاجمان شرقى كامياب شد و دراصلاحات داخلى واشاعه عدل و داد موفق گرديد. دوران پادشاهى وى از درخشان‏ترين دوره‏هاى سلطنت ساسانى بوده. حضرت محمد بن عبد الله در زمان اين پادشاه متولد گشت.

فرهنگ فارسى معين (اعلام): 5/ 191.

(2)- بوذرجمهر يا بزرگمهر نام حكيم بزرگوار و نجيب دانش شعار پسر بختگان كه سالها وزير انوشيروان دادگر بود به حكمت و تدبير مشهور بود. در اغلب كتب تواريخ و شاهنامه فردوسى حالات وى مسطور است. از آثار معروف او برگردان كليله و دمنه به زبان ساسانى مى‏باشد.

لغت نامه دهخدا: 8/ 1036.

(3)- ابن مقفع ابو محمد عبدالله (106- 142 ه. ق) فرزند داذويه نويسنده بزرگ و مترجم آثار پهلوى به عربى. وى مردى آزاده و آزاد انديش بود خصايص اخلاقى و ابعاد ارزشهاى شخصى او در حدى بوده كه كار پژوهشگران را دشوار ساخته است. زيرا او تا قبل از اينكه اسلام بياورد به روز به معروف و كنيه‏اش ابو عمرو بوده پس ازتشرف به اسلام نام عبد الله و كنيه ابو محمد را برگزيد. وى كتابى شگفت به نام رساله الصحابه خطاب به خليفه منصور نوشت كه برنامه يك انقلاب بود و همين سبب قتل او در ماجراى سفيان بن معاويه گرديد و بعضى ديگر او را متهم به زندقه كردند. وى به سال 142 ه. ق در سن 36 درگذشت.

دائرة المعارف بزرگ اسلامى: 4/ 662.

(4)- ملا حسين كاشفى؛ حسين بن على بيهقى سبزوارى واعظ ملقب به كمال الدين دانشمند و واعظ معروف (906- 910 ه. ق) وى در علوم دينى و معارف الهى و فنون غريبه و رياضيات و نجوم دست داشت او در زمان سلطان حسين بايقرا درهرات و نيشابور به وعظ وارشاد مشغول بود و با صوتى خوش و آهنگى دلكش آيات قرآنى و احاديث نبوى را با عبارات و اشارات مناسب ايراد مى‏كرد. از ايشان آثار بسيارى از جمله انوار سهيلى در ترجمه فارسى كليله و دمنه منتشر شده است.

فرهنگ فارسى معين (اعلام): 6/ 1526.




پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^