وجود تمام موجودات، در ظاهر و باطن خود، عين خواستن و طلب هستند و در طبيعت خلقت هيچ موجودى از اين خلقت جدا نيست.
هيچ موجودى ذاتاً و طبعاً استعداد و لياقت و قدرت كوس استقلال زدن ندارد و نمى تواند داشته باشد.
ذات موجودات و طبع خلقت آنان و سازمان هستى و شؤونشان در برابر ذات بى نياز عين نياز و در برابر غنى مطلق فقر مطلق است.
وقتى ثابت باشد موجودات بدون استثنا، عين ربط و تعلق و عين تجلى و محض امكان و فقرند و يك جزء غير قابل ديدن و جزء ديدنى هيچ موجودى در هيچ نشانى مستقل و بى نياز نيست، چه راهى براى ادعاى استقلال و عدم نيازمندى براى موجودات هست؟
در ادعاى بى نيازى و استقلال به روى بزرگ ترين موجود معنوى عالم و شاخص ترين عنصر خلقت و زيباترين چهره هستى حضرت رسول اللّه صلى الله عليه و آله بسته است، چه رسد به موجودات ديگر كه طفيل هستى او و سايه مصداق:
لَوْلاكَ لَما خَلَقْتُ الْأفْلاكَ .
اى پيامبر! اگر تو نمى بودى جهان و جهانيان را خلق نمى كردم.
او از همه عالم آگاهى و وقوفش به مسئله فقر ذاتى و نياز طبيعى و حتمى موجود بيشتر بود و توجه به اين نياز همه جانبه را نسبت به حضرت بى نياز و فقر ذاتى را نسبت به غنى حميد فخر خود مى دانست و بالاترين مقام را براى خويش سلطنت فقر به حساب مى آورد و در برابر حضرت دوست با تمام وجودش عرضه مى داشت:
ألْفَقْرُ فَخْرى .
فقر، سرافرازى و افتخار من است.
در زمينه اين نوع دعا و اين شكل درخواست و طلب، ذات موجودات يكسان است و كل عالم هستى بى وقفه در زمينه فقر ذاتى و امكانيش، حتى تمام كفار و بت پرستان و همه فاجران و فاسقان و ملحدان در حال دعايند و اگر اين خط و ربط در وجود آنان نسبت به حضرت او نبود، امكان ادامه زندگى براى كم ترين لحظه براى هيچ كدامشان وجود نداشت.
از اين طلب ذاتى و درخواست طبيعى كه سراسر هستى موجودات و شؤون آنان را فرا گرفته و هيچيك را براى ادامه زندگى چاره اى جز آن نيست تعبير به دعاى تكوينى مى شود، كه در اين دعا زبان و صدا و اشك و ناله و زارى مدخليت ندارد و نسبت به اين دعا هم دستورى نيست كه چرا اين قسم از دعا ذاتى موجودات و بافت وجودى و طبيعى آنان است.
اما قسمتى ديگر در زمينه دعا وجود دارد كه به آن دستور داده شده و از جن و انس و ملائكه، خواسته اند كه اين حقيقت را بالاراده به دستور حضرت رب العزه تحقق دهند.
درست است كه خداوند عزيز به تمام خواسته هاى عبادش آگاه و عالم و آشناست، اما همين خداى مهربان و آشناى به نيازهاى ارادى عباد از آنان خواسته، خواسته هاى خود را با سوز دل و با حركت زبان و اعلام نيازمندى هاى دنيا و آخرت، همراه با اشك چشم و سودن پيشانى به خاك درگاه من ابراز كنيد كه من عاشق اين حال و علاقه مند به اين زارى و درخواست و اشك چشم شمايم.
اين معنا را بايد همه نيازمندان كه همه انسان ها هستند و به خصوص گناهكاران از عباد كه در به در دنبال آشتى با دوست هستند رعايت كنند و بايد بدانند، همان طور كه گفته شد اگر دعا و درخواست و طلب و گدايى و نيازمندى در ذات موجودات نبود، به كم ترين فيض و عنايت از جانب دوست نمى رسيدند، همان طور اگر براى آمرزش گناه و قبولى توبه و رسيدن به آنچه خير انسان است و دست يافتن به سعادت دنيا و آخرت، دعايى در كار نباشد، هيچ فيض و عنايت و كرامت و لطف و رحمت و رأفت و بسط رزق و آمرزش گناه و خير دنيا و آخرت نصيب انسان نمى گردد.
اين نوع دعا كه در قرآن و روايات و به وسيله همه انبيا و امامان عليهم السلام دستور داده شده دعاى تشريعى است.
از اين دعا تكبر نكنيد و از جبهه بر خاك درِ دوست گذاشتن روى مگردانيد و بر اين مسئله كه خدا همه چيز ما را آگاه است نياز به گفتن و اعلام كردن و درخواست نمودن نيست تكيه نكنيد و العياذ باللّه در پيشگاه حضرت رب العزه كه تمام خير در يد اوست حالت استغنا و بى نيازى نگيريد كه اين حال تحقق حقيقى پيدا نمى كند و جز گناه و جرم در برابر حضرت او چيزى نيست و خداوند بزرگ از اين حال شيطانى و خط ابليسى در قرآن مجيد تعبير به طغيان و استكبار فرموده است.
گنهكار با سكوت خود و خشكى حال و اشك چشمش به جايى نمى رسد و به فيضى از طرف حضرت اللّه مشرف نمى گردد.
خواستار سعادت دارين، با سكوت از خواسته و عدم تحرك در به دست آوردن سرمايه دنيايى و آخرتى، چيزى نصيبش نمى شود.
اينجاست كه بايد گفت: دعا بهترين عمل و قوى ترين حركت و برترين حالتى است كه به توفيق حضرت ربوبى انسان را يارى كرده و از مهالك وى را مى رهاند.
دعا اين رابطه معنوى و فطرى كه به طور اكثر در مواقع دردمندى و حوادث و مصائب وخلأها و پيش آمدها در حال و زبان و قيافه و اشك سوزان انسان تجلى مى كند، معشوق انبيا و امامان عليهم السلام و محبوب اوليا و عارفان بوده، اين جزوه اگر بخواهد همين حقيقت را از زندگى پاكان عالم فقط از طريق قرآن و روايات بررسى كند، از چند جلد كتاب افزون خواهد شد، البته امتياز پاكان و عاشقان و عارفان در اين مسئله نسبت به ساير انسان ها در اين بود كه آنان همه وقت چه در هنگام داشتن بهترين آرامش، چه وقت حوادث در پيشگاه حضرت رب الارباب در حال دعا بودند كه به دعا و اظهار نيازمندى و فقر در بارگاه قدس او عشق مى ورزيدند، ولى بقيه انسان ها معمولًا براى رفع حوادث و مشكلات ياد خدا مى كنند و اين معنى را خداوند مهربان در قرآن مجيد از انبيا و ساير انسان ها خبر مى دهد.
منبع : پایگاه عرفان
