بیان شد که تشهد از واجبات نماز و از برنامه‌هاي اصلي و حقيقي نماز است. اعتقاد اهل حقيقت اين است که انسان در شروع نماز، در حريم باعظمت ربوبيت پرواز مي‌كند و در تشهد به اوج اين پرواز مي‌رسد؛ زيرا در پايان تشهد، به ملاقات معنوي با رسول خدا و همة عباد شايستة حق مشرف مي‌شود.
بنابراین سلام به پيامبر و عباد صالح حق، سخن خطابي و حضوري است: «السلام عليک ايها النبي» مي‌گويد. اگر ترکيب جمله، «السلام علي النبي» بود، يعني ای نمازگزار! تو در مقامي هستي و رسول خدا هم در مقام ديگر و مقام تو از مقام پيامبر، غايب است و تو در محضر او نيستي.
به اين خاطر «السلام عليه» خوانده نمي‌شود. اما ترکيب خطابي، حضوري است.
اين‌جا اوج نماز و وصال است؛ و اوج حضور و مقامات است. تشهد 5 حقيقت را بيان مي‌کند. البته این در صورتی است که خواننده با عمق تشهد ارتباط پيدا کند و وارد حوزة تشهد شود، دل و جانش را با تشهد يکي کند و با نگاه عقل، به حقايق تشهد بنگرد.
يک بخش اساسی تشهد، بيان توحيد خالص است که شعار و درس اول و آخر پيامبران بوده است.
منبع : پایگاه عرفان
