استفاده از سلاح‌هی شیمیایی روی دیگر جنگ‌های امروزی دنیاست که قوانین بین‌المللی جنگ هرگونه کاربرد آن‌ها را نقض آشکار حقوق بین‌الملل بشر دوستانه و حقوق بشر می‌داند. کشورهای جنگ‌طلب دنیا این روزها در حالی نسبت به اتهام استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه واکنش نشان می‌دهند که خود در طول تاریخ عامل اصلی استفاده از این‌گونه سلاح‌ها در نقاط مختلف دنیا بوده‌اند.
به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ استفاده از سلاح شیمیایی و یا سمی در جنگ،سابقه‌ای طولانی در تاریخ دارد که موجب شد تا جامعه بین‌الملل برای جلوگیری از عواقب وحشتناک آن دست به اقدامات قانونی بزند.
نمونه برجسته این اقدام را می‌توان در کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی دید که پس از فجایع ارتکابی رژیم بعث عراق در جنگ علیه ایران تدوین شد. این کنوانسیون گسترش، تولید، ذخیره و استفاده از سلاح شیمیایی را در سراسر دنیا منع کرده است.
به تازگی در مناطق حومه شهر دمشق، پایتخت سوریه حملاتی علیه غیرنظامیان صورت گرفت که گفته می‌شود در آن‌ها از سلاح شیمیایی و گاز سارین استفاده شده است.
غیرممکن است تصاویر مربوط به قربانیان این حملات را ببینی و منقلب نشوی اما یک بار دیگر غیرنظامیان در نظامیان در نقطه‌ای از جهان بدلیل جنگ قربانی خشونت شده‌اند.
تصاویر ویدئویی منتشر شده پس از انجام این حملات نشان‌دهنده احتمال استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه است که در آن زنان و کودکان زیادی هدف قرار گرفته‌اند. این اتهامات می‌تواند این فرضیه را ثابت کند که بار دیگر جرایم جنگی و جنایات علیه بشریت در حال بوقوع پیوستن است دولت و مخالفان هر دو این اتهام را رد و دیگری را سرزنش می‌کنند، اما آنچه در این میان بیش از هر چیز اهمیت پیدا می‌کند این است که در هر صورت غیرنظامیان در این آتش می‌سوزند؛ در حالیکه هیچکس پاسخگوی این اعمال نیست.
در پی وقوع این حادثه سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد هرگونه استفاده از سلاح شیمیایی جزو جرایم جنگی و جنایات علیه بشریت محسوب می‌شود و عاملان باید به مجازات برسند.
کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو 1949، در مورد حقوق درگیریهای مسلحانه موارد متعددی را ذکر می‌کند که براساس آن قدرت‌ها در صورت اقدام به جنگ مسلحانه باید اصول بشردوستانه را رعایت کنند. یکی از اصول، قاعده تفکیک بین اهداف نظامی و غیرنظامی در مخاصمات مسلحانه است که در آن هدف قرار دادن مناطق غیرنظامی و نقاطی که فاصله کمی با غیرنظامیان دارد و جان غیرنظامیان را به خطر می‌اندازد منع شده است.
یک اصل دیگر، قاعده منع رنج بیهوده و حملات تبعیض‌آمیز در درگیریهای مسلحانه است.
کنوانسیون چهارم ژنو بطور ویژه در خصوص حمایت از افراد غیرنظامی است و در آن از قدرت‌ها می‌خواهد که از جان غیرنظامیان و اموال آن‌ها به نحو احسن محافظت و از هرگونه تلفات و آسیب به غیرنظامیان پرهیز کنند.
قاعده منع رنج بیهوده و حملات تبعیض‌آمیز در درگیریهای مسلحانه در واقع تاکید می‌کند که در جنگ نباید به رزمندگان رنج بیهوده روا داشت. هدف نظامی و هدف ارتش‌ها چیست؟ آن‌ها تلاش می‌کنند نیروهای مسلح طرف مقابل را خنثی و خلع سلاح‌شان کنند و رنج بیهوده فراتر از آن هدف مشروع نظامی است که هر ارتشی باید آن را دنبال کند.
اکنون این سوال بوجود می‌آید که استفاده از سلاح شیمیایی در چه شرایطی می‌تواند مجاز باشد، در حالیکه قوانین جنگ هرگونه تلفات و آسیب غیرضروری را منع می‌کنند.
معاهدات بین‌المللی در زمینه سلاح‌های شیمیایی
سلاح‌های شیمیایی،متشکل از ترکیبات مخرب شیمیایی هستند که قدرت نفوذ بالایی دارند. این قدرت نفوذ بالا وجه تمایز آن با دیگر سلاح‌هاست. این سلاح‌ها با توانایی نفوذ در ساختمان‌ها و وسایل نقلیه حتی به میزان کم، ظرف چند ثانیه یا چند دقیقه موجب از دست دادن توانایی انسان‌ها و یا حیوانات شده و یا سبب مرگ آن‌ها می‌شود.
اولین توافقنامه بین‌المللی منع کاربرد سلاح‌های شیمیایی به سال 1675 بر می‌گردد هنگامی که یک معاهده مبنی بر عدم کاربرد گلوله‌های سمی میان فرانسه و آلمان در استراسبورگ امضا شد. بعدتر با پیشرفت تکنولوژی و امکان توسعه سلاح‌های شیمیایی، کنوانسیون بروکسل در مورد قانون و عرف جنگ در سال 1874 به تصویب رسید که استفاده از سم یا سلاح‌های سمی و نیز کاربرد تسلیحات و یا موادی به منظور ایجاد درد و رنج غیرضروری را ممنوع می کند. بعدتر در سال 1899 کنفرانس صلح لاهه برگزار شد که به امضای توافقنامه‌ای معروف به بیانیه لاهه انجامید. براساس این بیانیه کاربرد پرتابه‌های حاوی گاز سمی ممنوع شد.
به دنبال حملات شیمیایی وسیع رژیم صدام علیه ایران و حشتی که از سلاح‌های شیمیایی در طول جنگ جهانی اول تجربه شده بود، جامعه جهانی در دهه 1990 موفق به تهیه پیمانی شد که به نابودی سلاح‌های شیمیایی و عدم گسترش این سلاح‌ها و مواد شیمیایی و سمی به کار رفته در آن‌ها در سراسر دنیا رسیدگی می‌کند. این پیمان که نام اصلی آن کنوانسیون منع گسترش، تولید، ذخیره و استفاده از سلاح‌های شیمیایی و نابودی آن‌هاست، ابتدا در ژانویه 1993 برای امضا آماده شد و در نهایت در سال 1997 به مرحله اجرا در آمد.
تاکنون 189 کشور دنیا این کنوانسیون را تصویب کرده‌اند.
دولت‌های جهان در سال‌های گذشته بارها اقدام به استفاده از سلاح‌های شیمیایی کرده‌اند. ابتدا در جنگ جهانی اول توسط کشورهای اروپایی و شوروی سابق. جنگ عراق علیه ایران در دهه 1980 میلادی که در اثر استفاده از این سلاح‌ها حدود 20هزار ایرانی جان خود را از دست دادند. جنگ صدام علیه کردها در سال 1988 و حمله به متروی توکیو، پایتخت ژاپن در مارس 1995.
مجله انگلیسی زبان فارین پالسی، هفته گذشته اطلاعات مرتبط با اسناد سازمان اطلاعات مرکزی آسیا (سیا) منتشر کرد که نشان می‌داد ارتش این کشور و آژانس‌های اطلاعاتی در مورد این سلاح‌ها مطلع بودند و برای متوقف کردن صدام نکردند؛ زیرا در آن زمان این دو کشور با یکدیگر هم‌پیمان بودند و برای مخالفت با ایران دست به این اقدامات غیرانسانی زدند.
در سال‌های بعد از آن شرکت‌های تولیدکننده سلاح شیمیایی در غرب به دلیل ارسال این‌گونه سلاح‌ها به عراق که از آن‌ها علیه ایران استفاده شده بود به دادگاه کشیده شدند. این شرکت‌ها اغلب محکوم شدند که در برخی موارد منجربه تعطیلی آن‌ها شد. اما دولت‌هایی رژیم صدام را در آن زمان پشتیبانی می‌کردند هیچگاه پاسخی به این اقدامات خود ندادند و هرگز شرکت‌های‌شان را خود محکوم نکردند.
اکنون با انتشار شایعه استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه همین دولت‌ها با ادعای انسان‌دوستی و نگرانی در مورد مردم سوریه قصد دارند خود جنگی دیگر را علیه دولت سوریه به راه بیندازند. اما باز هم چالش همیشگی مطرح است که آیا این دولت‌ها همچون آمریکا و انگلیس نگران مردم هستند؟ در حالیکه پیش از این علیرغم اطلاع از وجود چنین سلاح هایی در عراق نه تنها تلاشی برای توقف حملات صدام نکردند؟ بلکه به این کشور کمک کردند و برای آن سلاح شیمیایی فرستادند تا علیه ایران از آن‌ها استفاده کند.
همچنین سوابق تاریخی نشان می‌دهد که همین دولت‌ها به بهانه وجود سلاح شیمیایی در عراق به این کشور حمله کردند، اما علیرغم این‌که سلاحی در این کشور پیدا نکردند هنوز خاک عراق را ترک نکرده و مدعی حمایت از مردم هستند.
این وقایع نشان می‌دهد که سناریویی تکراری در حال اتفاق است و حمله به سوریه به بهانه کاربرد سلاح شیمیایی از سوی دولت این کشور تنها ابزاری است برای حضور و تسلط بیشتر در منطقه که در نهایت جهان انسان‌ها را به خطر می‌اندازد و منطقه را ناامن‌تر می‌کند.
مدعیان حقوق بشر این روزها خود ناقضان حقوق بشر هستند و همواره توانسته‌اند با خیالی آسوده و در سایه سکوت جامعه بین‌الملل به تجاوزات خود ادامه دهند.
منبع : خبرگزاری اهلبیت علیه السلام ( ابنا)
