فارسی
جمعه 10 فروردين 1403 - الجمعة 18 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

اقرار به گناه و نجات از غضب خدا

 

منابع مقاله:

کتاب : تفسير و شرح صحيفه سجاديه جلد ششم

نوشته: حضرت آیت الله حسین انصاریان

 

بى بهره بودن از عنايت رب جليل زواياى گوناگونى دارد، به گونه اى كه احساس نياز را در نهاد آدمى برمى انگيزد كه به طور طبيعى انسان نيازمند را وادار مى كند كه به دنبال پناهگاه امنى برود و در نزد او زانو بزند ولى از آن جا كه نهاد آدمى حقيقتى نامحدود و نيازهاى او نيز بى نهايت است، تنها حقيقت نامحدود مى تواند ظرف بى نهايت را پر كند، بر اين پايه؛ ظرف ماده با همه گستردگى كه دارد چون محدود است، هيچ گاه نمى توان نياز حقيقى نامحدود را برآورده نمايد. ناگزير انسان براى برطرف كردن نيازمندى و كمبودهاى مادى و معنوى خود بايد به آن حقيقت بى انتها وصل گردد تا به صورت دعا يا مناجات عارفانه يا اعتراف به گناه؛ به خواسته خويش دست يابد.

اعتراف به خطاكارى اسباب رحمت و حلم و احسان را فراهم مى كند و هر كه به خداوند حسن ظن داشته باشد به يقين اقرار او به عفو و گذشت الهى منجر شود و اين اقرار بايد بسيار خاضعانه و خالصانه باشد و اعتقاد بر آن كه اعمال و كردار او مانند جاهلان به قدرت خداوند يا منكران لطف حق است.

حضرت امام سجاد عليه السلام در دعا اين وضعيت روحى را چنين توصيف مى فرمايد:

«هَذَا مَقَامُ مَنْ تَدَاوَلَتْهُ أَيْدِي الذُّنُوبِ وَ قَادَتْهُ أَزِمَّةُ الْخَطَايَا وَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِ الشَّيْطَانُ فَقَصَّرَ عَمَّا أَمَرْتَ بِهِ تَفْرِيطاً وَ تَعَاطَى مَا نَهَيْتَ عَنْهُ تَغْرِيراً كَالْجَاهِلِ بِقُدْرَتِكَ عَلَيْهِ أَوْ كَالْمُنْكِرِ فَضْلَ إِحْسَانِكَ إِلَيْهِ» «1» اين جايگاه كسى است كه دست هاى گناهان او را دست گردان كرده اند، و مهارهاى خطاها او را به دنبال خود كشيده اند، و شيطان بر او چيره شده و از باب ضايع كردن امر نسبت به آنچه امر فرمودى كوتاهى كرده، و به خاطر غفلتش از عاقبت كار، آنچه را نهى كردى مرتكب شده، مانند كسى كه قدرتت را بر وجودش جاهل و فراوانى احسانت را نسبت به خودش منكر است.

سپس حضرت در جاى ديگر طلب عفو و ترحم از درگاه خداوند مى فرمايد:

«مَوْلَايَ ارْحَمْ كَبْوَتِي لِحُرِّ وَجْهِي وَ زَلَّةِ قَدَمِي وَ عُدْ بِحِلْمِكَ عَلَى جَهْلِي وَ بِإِحْسَانِكَ عَلَى إِسَآءَتِي فَأَنَا الْمُقِرُّ بِذَنْبِي الْمُعْتَرِفُ بِخَطِيئَتِي وَ هَذِهِ يَدِي وَ نَاصِيَتِي أَسْتَكِينُ بِالْقَوَدِ مِنْ نَفْسِي» «2» سقوط و به رو در افتادنم، و لغزش گامم را رحمت آر، و به نادانيم با بردباريت و به بدكرداريم با احسانت به من بازگرد. من به گناهم اقرار دارم و به خطايم اعتراف مى كنم. اين دست و سر من است كه براى قصاص از نفسم آن را به زارى تسليم مى كنم.

و ذات حق تعالى هم همين حال را مى خواهد كه زمينه گذشت و مغفرت آماده گردد كه حضرت باقر عليه السلام بر اين قصد پروردگار سوگند ياد مى فرمايد:

لا وَ اللَّهِ ما أَرادَ اللَّهُ مِنَ النَّاسِ إِلَّا خِصْلَتَينِ أَنْ يُقِرُّوا لَهُ بِالنِّعَمِ فَيَزيدَهُمْ وَ بِالذُّنُوبِ فَيَغْفِرَها لَهُمْ. «3»

نه به خدا قسم، خداوند از مردم دو چيز خواسته است: يكى اين كه اقرار به نعمت هاى الهى كنند تا بيفزايد و ديگر اين كه اقرار به گناهان كنند تا بيامرزد.

و مى فرمايد:

وَ اللَّهِ ما يَنْجُو مِنَ الذَّنْبِ إِلَّا مَنْ أَقَرَّ بِهِ. «4»

به خدا سوگند از گناه نجات نيابد مگر كسى كه به آن اعتراف كند.

معاوية بن عمار گفت: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه فرمود:

إِنَّهُ وَ اللَّهِ ما خَرَجَ عَبْدٌ مِنْ ذَنْبٍ بِإِصْرارٍ وَ ما خَرَجَ عَبْدٌ مِنْ ذَنْبٍ إِلَّا بِإِقْرارٍ. «5»

هر آينه به خدا سوگند هيچ بنده به اصرار بر گناه از آن بيرون نرود و هيچ بنده اى از گناه مگر به اعتراف بر آن خارج نشود.

سرچشمه اقرار به خطاى نفس و غلبه شهوات، اعتراف به ربوبيت اللّه و رسالت پيامبران او و آنچه كه از نزد آنان رسيده است، مى باشد.

 

لزوم ايمان به خدا و فرستادگان او در كلام امام رضا عليه السلام

امام رضا عليه السلام به فضل بن شاذان؛ در بيان علّت لزوم ايمان به خدا و فرستادگان او و هر چه از سوى حق آمده است، فرمود:

ايمان به دلايل فراوانى ضرورت دارد از جمله اين كه اگر كسى به وجود خداى عزوجل اعتراف نمى كرد و از معاصى او دورى نمى جست و از ارتكاب گناهان بزرگ باز نمى ايستاد و در پيروى از خواهش هاى نفسانى و لذت بردن از فساد و ستم و حق كشى از كسى نمى ترسيد، هر گاه مردم دست به اين كارها مى زدند و هر فردى بدون ترس و پروا از كسى دنبال هوس هاى خود مى رفت، بى گمان مردم همه به فساد و تبهكارى كشيده مى شدند و به ناحق به جان يكديگر مى افتادند و خون ها ريخته مى شد و به ناموس و اموال هم تجاوز مى كردند و به ناچار دنيا خراب شده و خلائق هلاك گشته و زراعت و نسل تباه مى گرديد.

يكى ديگر از دلائل اين است كه ما يافته ايم كه مردم در نهان و به دور از چشم مردم دست به فساد و خلاف مى زنند. پس اگر اقرار به وجود خدا و ترس از عالم غيب نبود، هيچ كس در خلوت خود و تنهايى خواسته نفسانى اش از كسى نمى ترسيد و ترك معصيت نمى كرد و به حرمت ديگران دست درازى مى كرد و گناهان كبيره را مرتكب مى شد؛ در نتيجه بين همه مخلوقات هلاكت پيدا مى شد.

پس قوام خلق و صلاح آنان، ممكن نيست مگر به اين كه آنان اعتراف به داناى آگاهى كنند كه از اسرار و نهان باخبر بوده و به مصلحت امر و از فساد نهى مى نمايد و هيچ امر نهانى از او پنهان نيست تا به اين وسيله از انواع و اقسام فساد متنفر گردند. «6» البته اين اقرار قلبى به جنايت نفس و غضبناك كردن حق تعالى بايد در پوشش درونى دل باشد و تنها او و خداوند بداند و هرگز كسى را خبر نكند.

 

اعتراف به گناه در نزد مردم

اصبغ بن نباته مى گويد:

مردى خدمت امير المؤمنين عليه السلام رسيد و گفت: اى اميرمؤمنان! من زنا كردم مرا پاك گردان، امير روى خود را از او برگرداند، سپس فرمود: بنشين. آنگاه رو به مردم كرد و فرمود: اگر كسى از شما اين گناه را مرتكب شود آيا نمى تواند آن را بپوشاند، همچنان كه خدا بر او پوشانده است؟ «7» پس از اين برخورد حضرت معلوم شد كه اعتراف به گناه نزد مردم به طور كلى ناپسند و شكستن حرمت بنده خداست.

از آداب دعا كردن، اقرار به گناه است، خواننده حق بايد در شروع خواسته به گناهان مقرّ و معترف و توبه كننده باشد.

حضرت صادق عليه السلام در آداب دعا چنين مى فرمايد:

در دعا ابتدا بايد خدا را ستود، سپس به گناه اعتراف نمود و آنگاه حاجت را خواست؛ سوگند به حق كه بنده تنها با اقرار به گناه از گناه خارج مى شود. «8» بنابراين در اقرار به گناه پنج فايده است:

اوّل: انقطاع به خداى تعالى.

دوّم: شكستگى قلب كه فضيلت بسيار دارد.

سوّم: حصول رقّت و دلسوزى كه نشانه اخلاص است و آن هنگام پذيرفته مى شود.

چهارم: اقرار و اعتراف باعث گريه شود كه از بهترين آداب دعاست.

پنجم: موافقت با امر امام صادق عليه السلام است كه روايت آن گذشت. «9»

 

 

 

پی نوش ها:

 

______________________________

(1)- صحيفه سجاديه: دعاى 31.

(2)- صحيفه سجاديه: دعاى 53.

(3)- بحار الأنوار: 6/ 36، باب 20، حديث 55؛ الكافى: 2/ 426، حديث 2.

(4)- الكافى: 2/ 426، حديث 1؛ بحار الأنوار: 6/ 36، باب 20، حديث 56.

(5)- الكافى: 2/ 427، حديث 4؛ وسائل الشيعة: 16/ 59، باب 82، حديث 20976.

(6)- عيون أخبار الرضا عليه السلام: 2/ 99، حديث 1؛ بحار الأنوار: 3/ 10، باب 1، حديث 23.

(7)- وسائل الشيعة: 28/ 38، باب 16، حديث 34159؛ من لايحضره الفقيه: 4/ 31، حديث 5017.

(8)- الكافى: 2/ 484، حديث 3؛ بحار الأنوار: 90/ 314، باب 17، ذيل حديث 19.

(9)- عُدّة الدّاعى: 167.

 


منبع : پایگاه عرفان
0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

امر به معروف و نهی از منکر در سیره، سخن و قیام ...
متن کامل خطبه غدیر خم با ترجمه فارسی
زنده نگهداشتن یاد شهیدان
شهپر عفت/ نگاهی به وفات حضرت معصومه «س»
احادیث پیرامون صلوات
عوامل درون دینی دین گریزی
رفتار با همسر و فرزندانى كه هم فكر ما نیستند!
شب قدر،تجلیِ کمالات انسانِ کامل
هم‌پیمان‌های متزلزل
طهارت امام حسین(ع) و یارانشان

بیشترین بازدید این مجموعه

فضایل و خصایص زینب کبرى (س )
ضمانت استجابت دعا
گزارشی از سیره نبوی
زنده نگهداشتن یاد شهیدان
راه های شناخت خدا
انصاف؛ بالاترین فضیلت اخلاقی
افزایش رزق و روزی با نسخه‌ امام جواد (ع)
متن کامل خطبه غدیر خم با ترجمه فارسی
بی‌تفاوتی مصداق بی‌دینی است
متن دعای معراج + ترجمه

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^