مال و ثروتى كه خدا در اين آيه از ان سخن مى گويد مالى نيست كه به صورت انفاق و زكات و خمس و صدقه يا كارهاى خير ديگر هزينه شده باشد، زيرا مالى كه در راه خدا صرف شود، طبق آيات قرآن به دو حقيقت تبديل مى شود: اول، «رضاية اللّه» و دوم، «جنة اللّه»:
«الذين آمنوا و هاجروا و جاهدا فى سبيل اللّه بأموالهم و أنفسهم أعظم درجة عند اللّه و أولئك هم الفائزون، يبشرهم ربهم برحمة منه و رضوان و جنات لهم فيها نعيم مقيم».
آنان كه ايمان آوردند و هجرت كردند و با اموال و جان هايشان در راه خدا به جهاد برخاستند، منزلتشان در پيشگاه خدا بزرگ تر و برتر است، و فقط اينانند كه كاميابند. پروردگارشان آنان را نزد خود به رحمت و خشنودى و بهشت هايى كه براى آنان در آن ها نعمت هاى پايدار است، مژده مى دهد.
موضوع قرآن درباره اين مساله كه مال در چه راهى بايد صرف شود تا مورد رضايت خداوند باشد كاملا روشن است:
«... هل ادلكم على تجارة تنجيكم من عذاب اليم؟ تؤمنون باللّه و رسوله و تجاهدون باموالكم و انفسكم فى سبيل اللّه ...».
آيا شما را به تجارتى راهنمايى كنم كه شما را از عذابى دردناك نجات مى دهد؟ به خدا و پيامبرش ايمان آوريد، و با اموال و جان هايتان در راه خدا جهاد كنيد.
اگر كسى مى خواهد از عذاب دردناك قيامت نجات پيدا كند، راهش همين است كه قرآن مى فرمايد: ثروت كسى را نجات نمى دهد، مگر آن كه در راه جهاد فى سبيل اللّه هزينه شود و از پيش انسان برود. اگر پول بخواهد تا آخر عمر پيش انسان بماند، زنجيرى مى شود كه سرانجام او را به جهنم مى كشاند:
«الذين يكنزون الذهب و الفضة و لا ينفقونها فى سبيل اللّه فبشرّهم بعذاب اليم».
و كسانى را كه طلا و نقره مى اندوزند و آن را در راه خدا هزينه نمى كنند به عذاب دردناكى مژده ده. روزى كه آن اندوخته ها را در آتش دوزخ به شدّت گرما دهند و پيشانى و پهلو و پشتشان را به آن داغ كنند و به آنان نهيب زنند: اين است ثروتى كه براى خود اندوختيد. پس كيفر زراندوزى خود را بچشيد.
منظور قرآن از «لا ينفع مال» چنين مالى است؛ يعنى پولى كه حبس شده و به طناب بخل پيچيده شده باشد. به راستى، چقدر مال بايد در قيامت با كسى باشد تا بتواند او را نجات دهد؟ قرآن مجيد در پاسخ اين سوال مى گويد: اگر همه دنيا را از طلا پر كنيد يا همه آنچه را كه در جهان هست داشته باشيد و آن را دو برابر كنيد و آن را با خود به عرصه قيامت بياوريد تا خود را از رفتن به جهنم خلاص كنيد، باز از شما پذيرفته نخواهد شد:
- «إن الذين كفروا لو أن لهم ما فى الارض جميعا و مثله معه ليفتدوا به من عذاب يوم القيامة ما تقبل منهم و لهم عذاب أليم».
قطعا، كسانى كه كافر شدند اگر همه آنچه در زمين است و همانند آن را نيز با آن همراه خود داشته باشند تا آن را براى نجاتشان از عذاب روز قيامت فديه و عوض دهند، از آنان پذيرفته نخواهد شد و براى آنان عذابى دردناك است.
- «الذين كفروا و ماتوا و هم كفار فلن يقبل من أحدهم مل ء الارض ذهبا و لو افتدى به أولئك لهم عذاب أليم و ما لهم من ناصرين».
قطعا كسانى كه كافر شدند و در حال كفر از دنيا رفتند، هرگز از هيچ يك از آنان، براى رهايى از عذاب، هرچند به اندازه آكندگى زمين از طلا فديه و عوض دهد، پذيرفته نمى شود. براى آنان عذابى دردناك خواهد بود و هيچ ياورى نخواهند داشت.
اين نص صريح قرآن است و ثابت مى كند كه در قيامت، ثروت آدمى، هرچقدر هم كه زياد باشد، به درد نمى خورد.
منبع : پایگاه عرفان
