مهم اين است كه ايمان به خدا و قيامت، بايد هم در قلب و هم همراه با كوشش مثبت باشد. اين واقعيت قلبى و عملى، هم عامل نجات و هم عامل پديد آمدن پاداش ها و محصولات دنيايى و آخرتى است. ائمه عليهم السلام هم به ما راهنمايى كرده اند كه از همه مردم نسبت به ايمان و عمل، يك گونه توقع نداشته باشيد، چون ظرفيت ها به علت حكمت و عدالت حق، مختلف آفريده شده است و از امت ها، ايمان و عمل انبيا عليهم السلام را نمى توان توقع داشت. هم چنين ايمان و عمل ائمه عليهم السلام را از شيعه و يا ايمان و عمل سلمان را از مادون سلمان نمى توان توقع داشت.
به قول شيخ محمود شبسترى:
|
جهان چون چشم و خط و خال و ابروست |
كه هر چيزى به جاى خويش نيكوست |
|
نمى شود كه تمام عالم هستى آسمان يا زمين باشد. يا در مورد درختان، نمى شود كه همه آنها گردو يا سيب باشند. يا در باب روييدنى ها، نمى شود كه تمام آنها نخود يا عدس باشند.
تفاوت ظرفيت وجودى افراد
يك ظرفيت بايد ابراهيم باشد، يك ظرفيت هم يونس، اسحاق، اسماعيل عليهم السلام، اميرالمؤمنين عليه السلام، وجود مبارك امام دوازدهم عليه السلام، سلمان و ابوذر باشد. اين ظرفيت ها به تناسب سعه وجودى خود، ايمان به خدا و قيامت را در قلب مباركشان جلوه مى دهند و عمل را هم در اعضا و جوارح خود جلوه مى دهند.
به خاطر اين ظرفيت ها است كه بهشت، هشت قسمت است و از آن طرف هم به خاطر ظرفيت ها است كه جهنم هفت قسمت است. اين طور نيست كه عذاب جهنم براى همه يكسان باشد. قطعاً جاى افرادى كه در طبقه اول هستند، نسبت به طبقه هفتمى ها مثل گلستان در مقابل خارستان است. عدالت و حكمتِ وجود مقدس او، اقتضا كرده است كه ظرفيت را، هم در نظام هستى و هم در نظام حيات انسان، متفاوت قرار بدهد. اين تفاوت در ظرفيت ها، يقيناً در قيامت باعث گلايه احدى نخواهد بود، چون در روز قيامت، هر كسى حس مى كند كه سر جاى خود است. در اينجا ممكن است كه بعضى ها گله مند شوند. شكايت آنها مربوط به اين است كه حقيقت را نفهميده اند. به قول حافظ:
|
جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه |
چون نديدند حقيقت ره افسانه زدند |
|
منبع : پایگاه عرفان
