فارسی
جمعه 10 فروردين 1403 - الجمعة 18 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

آیا مراجع تقلید رساله خود را بر اساس قرآن می‌نویسند؟ پس چرا فتوای علما با هم فرق می‌کند؟ آیا سبب بروز اختلاف در اعمال نمی‌شود؟

قرآن تنها یکی از منابع اجتهاد است و علاوه بر آن، سنت پیامبر و امامان معصوم(ع) نیز عقل و اجماع منابع دیگر استنباط احکام هستند. اسلام اگر چه با وجود این منابع، جامع و کامل است، امّا جامع بودن اسلام به این معنا نیست که تمام جزییات در آن آمده باشد. روشن است که نیازهای جزیی انسان‌ها در حال تغییر و تحول است. در آیات قرآن نیز مسایل به صورت کلی بیان شده تا در زمان های مختلف با رجوع به آیات و فهم اصول کلی احکام اسلام و با تشخیص و فهم روایات، متخصصان علوم و دانش های اسلامی بتوانند ، آن اصول کلی و روایات را با نیازهای هر عصر و دوره ای منطبق نمایند و این معنای اجتهاد پویا و نقش زمان و مکان در اجتهاد است. مطمینا با نادیده گرفتن نیازهای هر عصر و شرایط زمان و مکان وبرخی امور دیگر، اجتهاد نمی تواند موفق و کار آمد باشد. در واقع وجود عالمان دینی و به دست آوردن احکام جزیی از اصول کلی و از طریق فهم و استنباط روایات و انطباق آن با نیازهای هر عصر و دوره ای ، یکی از ارکان جامعیت اسلام است . بنابراین در مورد اختلاف فتوای عالمان و مجتهدان دینی می گوییم:
اولاً اختلاف مراجع در احکام دینی غالبا در جزییات است و کمتر فقیهی وجود دارد که در یکی از احکام اساسی با نظر مراجع دیگر مخالف بوده و نظر متفاوتی داشته باشد. مانند اصل وجوب نماز و اجزاء و شرایط آن.
ثانیا مسیله اختلاف در یک موضوع اجتهادی و علمی امری طبیعی استو هیچ منافاتی با جامعیت اسلام ندارد ، بلکه کمال و جامعیت آن را محقق می سازد .با توجه به این که معمولاً در تمام علومی که نیاز به اجتهاد و استدلال دارد، صاحب نظران اختلاف نظر پیدا می کنند، فقها و مجتهدها نیز در استنباط احکام اختلاف نظر دارند و فتواهای متفاوت صادر می کنند .این مسیله در علوم تخصصی دیگر نیز وجود دارد. در بررسی از علل اختلاف فتوای مراجع چند عامل اساسی است.

1ـ درجه و رتبه علمی افراد متفاوت است.

2ـ نحوه ورود و خروج آنان به بحث های علمی و تخصصی باعث اختلاف نظر و برداشت می‌شود.

3ـ اختلافات مبنایی در اصول و فقه باعث اختلاف فتوا می‌شود.

اختلاف نظر فقها به نحوه استنباط آن‌ها بر می گردد. فقیه باید حکم شرعی را از آیات و روایات معصومین استخراج کند و بر اساس آن‌ها حکم به حلیت یا حرمت نماید. در این راستا با استفاده از مبانی اصولی خود به جرح و تعدیل روایات می پردازد و به یک جمع بندی نهایی می رسد چه بسا روایتی که دلیل حرمت یا حلیت است به نظر فقیهی از نظر سند یا دلالت تمام باشد، ولی فقیه دیگر آن را مخدوش می داند،و این بدان خاطر است که گاهی از ایمه اطهار(ع) حکمی بر خلاف نظر خودشان به عنوان تقیه صادر می شد، نیز جاعلان حدیث برای تشویش اذهان و تخریب و تحریف دین و احکام الهی، احادیثی به نام امامان جعل می کردند. و تا کنون احادیث تقیه ای و جعلی در لابه لای اخبار و احادیث ما موجود است. در این جا علوم و دانش های مختلف مانند علم الحدیث و درایه الحدیث و... برای فهم احادیث و روایات صحیح از غیر صحیح به وجود آمده است.همین مسیله کافی است که اختلاف نظر ایجاد شود و این مسیله طبیعی است همان طوری که در رشته های دیگر علمی نیز بین کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد، مثلاً یک جراح نظر می دهد غده ای را باید با عمل جراحی از بین برد، ولی جراح دیگر به این نظریه اعتقادی ندارد و معتقد است با دارو قابل معالجه است
از طرف دیگردر مواردی موضوع حکم با تحولات زمانی تغییر می کند و به تبع تغییر موضوع حکم عوض می شود، مثلاً در روایات از بازی با شطرنج منع شده و حتی در روایاتی وارد شده که به شطرنج باز سلام نکنید، ولی حضرت امام خمینی ره در پاسخ به استفتایی درباره‌ بازی با شطرنج در فرض خروج از قمار و داخل شدن در مقوله ورزش ذهنی فرموده اند: بر فرض مذکور اگر برد و باخت در بین نباشد اشکال ندارد ولی بعضی از فقها برای خودِ شطرنج موضوعیت قایل اند و معتقدند در بستر زمان این حکم تغییر نمی کند، چون تا شطرنج شطرنج است موضوع محفوظ است و حکم بر آن بار یعنی چه می‌شود.این اختلاف بر اساس تفاوت برداشت از موضوع است و این که آیا شطرنج موضوعیت دارد یا آلت قمار بودن دخیل در حکم است؟

  در مواردی اختلاف نظر فقها بر اساس دوگانگی در فهم قرآن و حدیث است،‌ مثلاً قرآن مجید می‌فرماید: "والمطلقات یتربّصن بانفسهنّ ثلاثه قروء؛ یعنی زن های مطلقه بایستی سه قرء به انتظار بمانند
کلمه قرء که در این آیه به کار برده شده در زبان عرب به طور اشتراک لفظی برای دو معنای متضاد آمده: یکی به معنای پاکی و دیگری به معنای عادت ماهیانه زنان. از این جهت فقها در مفهوم این آیه با هم اختلاف دارند. برخی معتقدند: زن مطلقه باید بعد از طلاق دو مرتبه عادت ماهیانه ببیند و پاک شود و مرتبه سوم به محض این که عادت ماهیانه دید ولو آن که از آن عادت بیرون نیامده و پاک نشده باشد می تواند با مرد دیگر ازدواج کند. گروهی دیگر عقیده دارند تا زن مطلقه از عادت ماهیانه‌ مرتبه سوم بیرون نیاید و به کلی پاک نشود حق شوهر کردن ندارد، یعنی پس از اتمام مرتبه سوم می توانند شوهر کنند.با این حکم واقعی خدا درباره زنان مطلقه ای که باید مدتی را به عنوان عده از شوهر کردن خودداری کنند یکی است. در عین حال یکی می گوید: مدت عده سه عادت ماهیانه تمام است و دیگری می گوید سه مرتبه پاک بودن از عادت شرط است و این اختلاف هم از فهم خود آیه سرچشمه می گیرد بنابر این اختلاف در مسایل بسیار جزیی است و سبب ناهمگونی در اعمال نمی‌شود.

 

0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

آیه‌ای که حضرت مهدی(عج) پس از تولد تلاوت نمودن ...
اینکه گفته می‌شود «بچه ای که متولد می شود تا هفت ...
این که می گویند در ماه رمضان شیطان در زنجیر است، ...
آیا اینکه خداوند هر چی که صلاح بداند انجام دهد با ...
نگاه كردن به چه چيزهايی ثواب دارد؟
چرا مثل گذشته نمی توانم برای امام حسین گریه کنم؟
چرا پیامبر ازدواجهای متعدد انجام می دادند ؟ و سن ...
وظیفه ما در عصر غیبت چیست و چگونه بفهمیم که امام ...
آیا خواندن نماز در پنج وقت صحیح تر است یا در سه ...
آثار وبرکات سکوت چیست ؟

بیشترین بازدید این مجموعه

چگونه بفهميم كه خداوند ما را دوست دارد و از ...
سرانجام كسي كه نماز نخواند چه مي شود و مجازات او ...
نگاه كردن به چه چيزهايی ثواب دارد؟
چرا پیامبر ازدواجهای متعدد انجام می دادند ؟ و سن ...
 معنای قربه الی الله چیست؟ "من به خدا نزدیکتر ...
نشانه رضایت خداوند از بنده چیست؟
راه ترک خودارضایی ( استمنا ) چیست؟
چرا مثل گذشته نمی توانم برای امام حسین گریه کنم؟
برای در امان ماندن از جن زدگی چه باید کرد؟
چرا سگ نجس است و نمی‌توان آن را درخانه نگه داشت؟

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^