الحمدلله رب العالمين و صلّى الله على جميع الانبياء والمرسلين و صلّ على محمد و آله الطاهرين.
بحث ما در آمادگى براى سفر آخرت بود. يكى از آيات بسيار مهم قرآن در اين زمينه، اين آيه شريفه است:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ» «1»
اى اهل ايمان! در محضر خدا تقواى الهى را، مراعات كنيد. به قدرى تقوا مهم است كه وجود مقدس حضرت حق، خودش را اهل تقوا معرفى كرده است: «يا اهل التقوى و المغفرة» «2» كه در دعا آمده است، برگرفته از قرآن است.
در اسلام، تقواى ساده و معمولى عبارت است از حفظ كردن خويش از گناه. البته سه مرتبه براى تقوا بيان كرده اند:
مرتبه عام، خاص و خاص الخاص كه ما به دو مرتبه اش بطور طبيعى مى توانيم دست پيدا كنيم. اما مرتبه سومش كه تقواى خاص الخاص است، بايد در اختيار انبيا و ائمه عليهم السلام باشد و كار ما نيست، چون به قدرى درجه اش بالا است كه آن توان و قدرت را يا نداريم، يا شايد به ما نداده باشند. ولى اين مرتبه معمولى، كه تقواى عام است، در توان همه انسان ها است كه هر وقت گناهى در زندگى آنها به وجود آمد، مرتكب نشوند. اين كار را مى توانند انجام دهند.
ترك محرمات
همان گونه كه انسان مى تواند همه كارهاى خوب را انجام دهد، مى تواند همه كارهاى بد را نيز ترك كند، چون اين طرف با آن طرف فرقى نمى كند. انجام بيشتر هزينه مى برد تا انجام ندادن. بالاخره اگر بخواهد كار خيرى كند، مالى باشد، بايد دست در جيب كند و پول بدهد و بخشى از پولش را كم كند. فقط كم شدن پول نيست، تحريك به علاقه نيز هست. همه به پول علاقه دارند و هيچ كس نمى تواند به مردم بگويد كه چرا به پول علاقه داريد.
علاقه به پول امرى طبيعى و خدادادى است. ولى انسان بايد بيدار باشد كه اين علاقه، او را منحرف نكند، چون اگر به خيلى از علاقه ها توجه شود، مايه انحراف مى شود.
دو مسأله در پول مطرح است: يكى مسئله حرص است و ديگرى مسئله بخل.
انسان حرص مى زند تا كل پول دنيا را مال خود كند. بخل مى ورزد كه ريالى از اموال خود را به كسى ندهد، كه هر دو زشت و مورد نكوهش است.
علاقه را بايد در حدى نگهداشت كه نه حريص شود و نه بخيل و حتى پولدار هم جواد بشود. جواد اسم خداست، يعنى دارنده جود، سخاوت، دست و دل باز، كريم. در دعاى شب جمعه مى خوانيد:
«يا دائم الفضل على البريّة» «۳»
خدا دارد و دائماً احسان مى كند. هم خداى دارايى است و هم اين خداى دارا، بخيل نيست، بلكه به طور دايم بر بندگانش تفضل مى كند و نيز دوست دارد كه هر كس دارا مى شود، بخيل نباشد.
رضايت به تقدير الهى
حكايت شقيق بلخى
در تفسير «روح البيان» «۴» آمده است:
روزى شقيق بلخى «۵» كه در روزگار خودش يكى از افراد اهل دل بود، سه روز چيزى براى خوردن پيدا نكرد. اولياى خدا انسان هاى خيلى خوددارى بودند و اخلاق خيلى خوبى داشتند. اين اخلاق در انبيا عليهم السلام نيز بوده است. اگر چيزى از طريق كارى به دست مى آورند، مى گفتند:
«الحمدلله على هذه النعمة» «۶»
مى خوردند، مى پوشيدند، خرج مى كردند. اما اگر چيزى نداشتند، باز هم مى گفتند: «الحمدلله على كل حال» خدا نخواسته است. نه در روزِ دارايى اذيت مى شدند و نه در روز ندارى، هر دو روز براى آنها مساوى بود.
مى گويند: روزى معاويه سر حال بود. به اطرافيانش گفت: من بهتر هستم يا على بن ابى طالب؟ همه گفتند: تو بهترى. معاويه گفت: همگى دروغ مى گوييد و مى دانيد كه دروغ مى گوييد. گفتند: پس خودت بگو. گفت: يقيناً على بن ابى طالب عليه السلام از من خيلى بالاتر است. گفت: من يكى از ارزش هاى على عليه السلام را برايتان مى گويم كه نه در من هست و نه در شما و آن اين است كه اگر درب دو انبار را به روى على عليه السلام باز كنند، انبارى كه از طلا و نقره و انبارى كه از كاه پر باشد، به على عليه السلام بگويند: اين دو انبار براى تو است، مى گويد: همه آنها را در راه خدا به مستحق بدهيد. براى اين كه طلا و كاه نزد على عليه السلام يكى است. اما من و شما اين گونه هستيم؟ چرا به دروغ مى گوييد كه من از على عليه السلام بالاتر هستم؟
در دو طرف داستان زندگى مادى، يعنى در ندارى و دارايى، حال اولياى خدا يكسان بود، چون واقعاً يقين داشتند كه اين چند روزه عمر ميهمان هستند. هم صاحبخانه خدا است و هم ميهمان دار، مى خواهد امروز بر سر سفره ميهمانش چلوكباب بگذارد، فردا نان و پنير. مى گويند: ما نه مالك خودمان هستيم و نه مالك عالَم. عالم، يك مالك دارد و آن نيز پروردگار است. ما همه مملوك و ميهمان هستيم. من نمونه حال اين افراد را ديده ام.
گاهى نيز انسان غضبناك مى شود و به خدا مى گويد: اگر نمى توانى استعفا بده، به دست كس ديگرى بده. عده اى اين حرفها را مى زنند. اما واقعاً:
غلام همّت آنم كه زير چرخ كبود ز هر چه رنگ تعلق پذيرد آزاد است «۷»
علاقه به پول خوب است، اما نه اين كه بخل و حرص بياورد. اگر دارا بشود، داراى جود است. آن كسى كه داراى جود است، در قيامت اهل نجات است. اما كسى كه داراى بخل است، يقين بدانيد كه راه نجات ندارد. چون صريح قرآن است.
آن كسى كه داراى جود است، مرگش راحت است، چون كه دل بسته نيست، حرص و بخل نيز ندارد و دل او از قيد پول آزاد است، هر چند پولدار و ثروتمند است.
شقيق بلخى، سه روز چيزى براى خوردن نيافت و آب خالى مى خورد. روز سوم، دستش را بلند كرد و گفت: خدايا! سه روز است كه چيزى نخوردم، انرژى من كم شده و نمى توانم درست عبادت كنم، چه كنم؟ چيزى به ما عنايت نمى كنى؟
پيامبر صلى الله عليه و آله نيز چند روز به چند روز هيچ چيزى براى خوردنش نمى يافت و نماز واجبش را نشسته مى خواند.
شقيق به اين پاكى با پروردگار حرف مى زد كه چه كنم؟ بايد نمازها را نشسته بخوانم، كم كم نتوانم نشسته بخوانم و بايد دراز بكشم. كسى آمد و روى شانه اش زد، گفت: تو كه هستى؟ گفت: بنده خدا. گفت: اسم شما چيست؟ گفت: شقيق.
گفت: بلند شو و به دنبال من بيا. رفت.
ديد در اتاق بزرگى سفره پهن است و همه چيز سر سفره هست. گفت: داشتى به خد مى گفتى، خدا نيز رساند، بنشين و هر چيز مى خواهى بخور. گفت: ما ميل به چيزى نداريم، چند لقمه بخوريم كافى است.
گفت: به اندازه اى كه بخواهى خدا را عبادت كنى، هر چه مى خواهى بخور! خورد و گفت: خدا را شكر كه اكنون مى توانيم دوباره ايستاده نماز بخوانيم. اين ها در دنيا اين گونه راحت زندگى مى كردند.
شقيق گفت: سير شدم. گفت: پس بنشين، با تو حرف دارم. اسم خود را كه گفتى، تو را شناختم، چون من كارمند پدرت بودم. وقتى پدرت مرد، تو خيلى پخته نبودى، اين خانه با تمام اين اثاث، با مالى كه به جا مانده است، همه مال پدر تو است و من به امانت نگهداشته بودم تا زمانى كه تو به پختگى برسى. تو را نمى يافتم، تا امروز كه اتفاقى پيدايت كردم. اكنون اين چند غلام كارهاى اين خانه را انجام مى دهند و اين اموال براى تو است. شقيق گفت: من علاقه اى به مال دنيا و ثروت ندارم، خانه و كل ثروت را بين خود و اين سه غلام قسمت كن! و اين ها را آزاد كن، ما كارى كه داريم، خدمت به خلق و عبادت رب است. اين غذا تا سه روز بدن ما را براى عبادت مى رساند، بعد از سه روز اگر نرسيد، باز مى نشينيم و با او درد دل مى كنيم، باز كسى مانند تو پيدا مى شود و روى شانه ما مى زند و غذا به ما مى دهد. «1» البته اين حرفها دليل بر اين نيست كه كسى به دنبال كار و شغل نرود. كسب حلال نُه قسمت از ده قسمت عبادت است. همه اين حرفها را براى ما زده اند كه ما در مال بخيل و حريص نشويم.
شركت پيامبر صلى الله عليه و آله در تشييع جنازه
روايتى در زمينه آمادگى براى سفر آخرت داريم كه خيلى با ارزش است.
رسول خدا صلى الله عليه و آله از منزل بيرون آمدند، ديدند كه مردم جنازه اى را تشييع مى كنند، پيغمبر صلى الله عليه و آله به كارهاى معنوى علاقه داشتند. براى ايشان فرقى نمى كرد كه اين كار معنوى چيست. تشييع جنازه، احترام به مسلمان است.
در روايت دارد: مرده اى را كه به سوى قبرستان مى برند، اگر از آنهايى باشد كه خدا او را مى آمرزد، تشييع كنندگانش را نيز مى آمرزد، يعنى خدا نيز به جنازه مسلمان و مؤمن احترام مى كند. از طرف خدا، ملائكه مى آيند و خيلى از مؤمنان را تشييع جنازه مى كنند. چنان كه پيغمبر صلى الله عليه و آله در تشييع جنازه «سعد بن معاذ» فرمودند:
هفتاد هزار فرشته از طرف خدا براى تشييع جنازه او آمدند. «۸» به قدرى مؤمن با ارزش است كه پيغمبر صلى الله عليه و آله مى فرمايد: اگر مؤمن به نماز جماعت نرسد و مجبور شود كه در خانه به صورت فرادى بخواند، وقتى مى ايستد و مى خواهد «الله اكبر» بگويد، خدا به ملائكه مى گويد: از دست راست و چپش، از مغرب تا مشرق صف ببنديد.
نماز جماعتى كه پيغمبر صلى الله عليه و آله مى فرمايد: تعدادشان اگر از ده نفر بگذرد، ثوابش را غير از خود خدا، هيچ كس نمى تواند به حساب بياورد. پس اگر صفى از ملائكه تا مشرق عالم و صفى تا مغرب عالم پشت سر مؤمن اقتدا كنند، چقدر ثواب نصيب او مى شود؟ «۹» پيغمبر صلى الله عليه و آله مى فرمايد:
روزگارى مى شود كه من پيغمبر صلى الله عليه و آله مى گويم: «حلّت العزوبة» «۱۰» تشكيل خانواده ندهيد، چون دينتان در خطر مى افتد. آن روزگار همين زمان است كه به قدرى زندگى سخت مى شود و آدم خوب و مطمئن كم مى شود كه ازدواج با آن همه سفارش، مورد نهى پيامبر صلى الله عليه و آله قرار مى گيرد.
پيغمبر صلى الله عليه و آله وارد تشييع جنازه شدند، خيلى عجيب است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله تا بقيع و غسالخانه آمدند. ميت را كفن كردند و پيغمبر صلى الله عليه و آله فقط نگاه مى كردند. قبر آماده شد و مرده را كنار قبر آوردند و پيغمبر صلى الله عليه و آله جلو آمدند، دوباره نيز رسول خدا صلى الله عليه و آله ساكت بودند. مرده را كه در قبر گذاشتند، رسول خدا صلى الله عليه و آله چنان ناله زدند كه همه متوجه پيغمبر صلى الله عليه و آله شدند. هنگام ناله كشيدن، نگاهى به قبر و صورت مرده كردند و فرمودند: «آه من هذه الداهية العظمى» عجب وحشت سنگينى است. آدمى كه شب گذشته هزاران نفر در اطرافش بودند، اكنون تنها است و هيچ كس در كنارش نيست.
برنامه هاى نجات از نگرانى سفر آخرتى
۱- انجام واجبات
بعد پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به مردم رو كردند و فرمودند: مى خواهيد روزى كه شما را به اينجا آوردند، هيچ نگرانى، رنج، غصه، گرفتگى و مشكلى نداشته باشيد؟
مى خواهيد سفرِ از دنيا به آخرت شما در كمال آسانى و راحتى انجام بگيرد؟ سه برنامه را بايد در پرونده خود داشته باشيد.
برنامه اول: «اداء الفرائض» «۱۱» همه واجبات خدا را تا زنده ايم به خدا بپردازيم. توجه داشته باشيد كه كدام واجبِ خدا به شما تعلق مى گيرد؟ درنگ نكنيد و عقب نياندازيد. همان روز واجب خدا را انجام دهيد كه بعد از هفتاد سال نگوييد: اى واى، پشيمانم، هفتاد سال دارم، اما پنجاه و پنج سال نماز نخواندم و روزه نگرفتم.
روزه ها را بگيرم، نمازها را بخوانم.
خدا عبادات را به گونه اى قرار داده است كه هر روز، مقدارى را بخوانى، نه اين كه بگذارى جمع شود. چون اگر جمع شود نمى توانى انجام بدهى. بعد از هفتاد سال كه نمى شود پرداخت.
۲- ترك محرمات
برنامه دوم: بايد در پرونده شما دورى از گناه باشد: «اجتناب المحارم» از گناهان خدا دورى كنيد، چون آنجا گناهكار را گير مى اندازند، اما كسى كه پاك است، حسابى ندارد.
۳- اصلاح اخلاق
برنامه سوم: «والاشتمال على المكارم» اخلاق خود را خوب كنيد كه نرم و شيرين باشد. خوش برخورد و خوش باطن باشيد. اگر پرونده شما با اين سه برنامه به آن طرف برود، در قيامت راحت و شاد هستيد.
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته
پى نوشت ها
-----------------------------------------------------------------
(1)- حشر (59): 18؛ «اى اهل ايمان! از خدا پروا كنيد؛ و هر كسى بايد با تأمل بنگرد كه براى فرداى خود چه چيزى پيش فرستاده است، و از خدا پروا كنيد؛ يقيناً خدا به آنچه انجام مى دهيد، آگاه است.»
(2)- مستدرك الوسائل: 5/ 96، باب 24، حديث 5425؛ «فِقْهُ الرِّضَا عليه السلام إِذَا فَرَغْتَ مِنْ صَلَاةِ الزَّوَالِ فَارْفَعْ يَدَيْكَ ثُمَّ قُلِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِجُودِكَ وَ كَرَمِكَ وَ أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِمَلَائِكَتِكَ وَ أَنْبِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُقِيلَ عَثْرَتِي وَ تَسْتُرَ عَوْرَتِي وَ تَغْفِرَ ذُنُوبِي وَ تَقْضِيَ حَاجَتِي وَ لَاتُعَذِّبَنِي بِقَبِيحِ فَعَالِي فَإِنَّ جُودَكَ وَ عَفْوَكَ يَسَعُنِي ثُمَّ تَخِرُّ سَاجِداً وَ تَقُولُ فِي سُجُودِكَ يَا أَهْلَ التَّقْوَى وَ الْمَغْفِرَةِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ أَنْتَ مَوْلَايَ وَ سَيِّدِي وَ رَازِقِي أَنْتَ خَيْرٌ لِي مِنْ أَبِي وَ أُمِّي وَ مِنَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ بِي إِلَيْكَ فَقْرٌ وَ فَاقَةٌ وَ أَنْتَ غَنِيٌّ عَنِّي أَسْأَلُكَ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى إِخْوَانِهِ النَّبِيِّينَ وَ الْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِينَ وَ تَسْتَجِيبَ دُعَائِي وَ تَرْحَمَ تَضَرُّعِي وَ اصْرِفْ عَنِّي أَنْوَاعَ الْبَلَايَا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.»
(۳)- مصباح كفعمى: 647؛ «ثم قل عشرا في كل ليلة عيد و كل ليلة جمعة أيضا يا دائم الفضل على البرية يا باسط اليدين بالعطية ياصاحب المواهب السنية صل على محمد و آله خير الورى سجية و اغفر لنا يا ذا العلى فى هذه العشية.»
(۴)- تفسيرروح البيان: 1/ 376، ذيل آيه 242 بقره؛ «شقيقى البلخي انه لم يجد طعاما ثلاثة ايام و كان مشتغلا بالعبادة فلما ضعف عن العبادة رفع يده الى السماء و قال يا رب أطعمني فلما فرغ من الدعاء التفت فرأى شخصا ينظر اليه فلما التفت اليه سلم عليه و قال يا شيخ تعال معى فقام شقيق و ذهب معه فادخله ذلك الرحل في بيت فرأى فيه ألواحا موضوعة عليها ألوان الاطعمة و عند الخوان غلمان و جوارى فاكل و الرجل قائم فلما فرغ أراد ان يخرج شقيق من ذلك البيت فقال له الرجل الى اين يا شيخ فقال الى المسجد فقال ما اسمك قال شقيق فقال يا شقيق اعلم ان هذه الدار دارك و العبيد عبيدك و انا عبدك كنت عبدا لابيك بعثني الى التجارة فرجعت الآن و قد توفى أبوك فالدار و ما فيها لك قال شقيق ان كان العبيد لى فهم أحرار لوجه اللّه و ان كانت الأموال لى وهبتها لكم فاقتسموها بينكم فانى لا أريد شيأ يمنعنى عن العبادة.»
(۵)- شقيق بلخى، ابوعلى الازدى شقيق بن ابراهيم (م 194. ق) ازبنيانگذاران تصوف خراسانى و صاحب قديمى ترين رساله درتصوف است. وى ازملازمان و شاگردان ابراهيم ادهم بوده و شاگردان شقيق عبارتند از: حاتم اصم و محمد بن ابان بلخى و عبد الصمد يزيد مردويه و ... احوال او دراعتقادات و مسلك مختلف بيان شده است. در منابع رجالى و احاديث شيعى و اهل سنت از وى به عنوان فرد ثقه ياد شده است. آثاربه جاى مانده او درباب مناقب ائمه، او را يكى از پيروان امام موسى كاظم عليه السلام معرفى مى كند. اودرجنگ با تركان به قتل رسيد. «دايره المعارف تشيع: 10/ 21- 25»
المحجة البيضاء: 5/ 151؛ «قال شقيق: العبادة حرفة و حانوتها الخلوة و آلتها المجاعة.»
(۶)- الكافى: 2/ 97، باب الشكر، حديث 19؛ «أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله إِذَا وَرَدَ عَلَيْهِ أَمْرٌ يَسُرُّهُ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى هَذِهِ النِّعْمَةِ وَ إِذَا وَرَدَ عَلَيْهِ أَمْرٌ يَغْتَمُّ بِهِ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى كُلِّ حَال»
الكافى: 2/ 503، حديث 3؛ «أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله يَحْمَدُ اللَّهَ فِي كُلِّ يَوْمٍ ثَلَاثَمِائَةِ مَرَّةٍ وَ سِتِّينَ مَرَّةً عَدَدَ عُرُوقِ الْجَسَدِ يَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ كَثِيراً عَلَى كُلِّ حَالٍ.»
(۷)- حافظ شيرازى.
(۸)- الكافى: 3/ 236، حديث 6؛ «أَبِي بَصِيرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام أَ يُفْلِتُ مِنْ ضَغْطَةِ الْقَبْرِ أَحَدٌ قَالَ فَقَالَ نَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْهَا مَا أَقَلَّ مَنْ يُفْلِتُ مِنْ ضَغْطَةِ الْقَبْرِ إِنَّ رُقَيَّةَ لَمَّا قَتَلَهَا عُثْمَانُ وَقَفَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله عَلَى قَبْرِهَا فَرَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ فَدَمَعَتْ عَيْنَاهُ وَ قَال لِلنَّاسِ إِنِّي ذَكَرْتُ هَذِهِ وَ مَا لَقِيَتْ فَرَقَقْتُ لَهَا وَ اسْتَوْهَبْتُهَا مِنْ ضَمَّةِ الْقَبْرِ قَالَ فَقَالَ اللَّهُمَّ هَبْ لِي رُقَيَّةَ مِنْ ضَمَّةِ الْقَبْرِ فَوَهَبَهَا اللَّه لَهُ قَالَ وَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه و آله خَرَجَ فِي جِنَازَةِ سَعْدٍ وَ قَدْ شَيَّعَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ فَرَفَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ قَالَ مِثْل سَعْدٍ يُضَمُّ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّا نُحَدِّثُ أَنَّهُ كَانَ يَسْتَخِفُّ بِالْبَوْلِ فَقَالَ مَعَاذَ اللَّهِ إِنَّمَا كَانَ مِنْ زَعَارَّةٍ فِي خُلُقِهِ عَلَى أَهْلِهِ قَالَ فَقَالَتْ أُمُّ سَعْدٍ هَنِيئاً لَكَ يَا سَعْدُ قَالَ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله يَا أُمَّ سَعْدٍ لَاتَحْتِمِي عَلَى اللَّهِ.»
الكافى: 3/ 173، حديث 2؛ «أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ مَنْ شَيَّعَ جَنَازَةَ مُؤْمِنٍ حَتَّى يُدْفَنَ فِي قَبْرِهِ وَكَّلَ اللَّهُ عز و جل بِهِ سَبْعِينَ مَلَكاً مِنَ الْمُشَيِّعِينَ يُشَيِّعُونَهُ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لَهُ إِذَا خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ إِلَى الْمَوْقِفِ.»
وسائل الشيعة: 3/ 143، باب 2، حديث 3239؛ «رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه و آله فِي، حديث قَالَ مَنْ شَيَّعَ جَنَازَةً فَلَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَتَّى يَرْجِعَ مِائَةُ أَلْفِ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ يُمْحَى عَنْهُ مِائَةُ أَلْفِ أَلْفِ سَيِّئَةٍ وَ يُرْفَعُ لَهُ مِائَةُ أَلْفِ أَلْفِ دَرَجَةٍ فَإِنْ صَلَّى عَلَيْهَا شَيَّعَهُ فِي جَنَازَتِهِ مِائَةُ أَلْفِ أَلْفِ مَلَكٍ كُلُّهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ لَهُ حَتَّى يَرْجِعَ فَإِنْ شَهِدَ دَفْنَهَا وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ أَلْفَ مَلَكٍ كُلُّهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ لَهُ حَتَّى يُبْعَثَ مِنْ قَبْرِهِ وَ مَنْ صَلَّى عَلَى مَيِّتٍ صَلَّى عَلَيْهِ جَبْرَئِيلُ وَ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ غُفِرَ لَهُ مَا تقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ إِنْ أَقَامَ عَلَيْهِ حَتَّى يَدْفِنَهُ وَ حَثَا عَلَيْهِ مِنَ التُّرَابِ انْقَلَبَ مِنَ الْجَنَازَةِ وَ لَهُ بِكُلِّ قَدَمٍ مِنْ حَيْثُ شَيَّعَهَا حَتَّى يَرْجِعَ إِلَى مَنْزِلِهِ قِيرَاطٌ مِنَ الْأَجْرِ وَ الْقِيرَاطُ مِثْلُ جَبَلِ أُحُدٍ يَكُونُ فِي مِيزَانِهِ مِنَ الْأَجْر.»
(۹)- مستدرك الوسائل: 6/ 444، حديث 7184؛ بحار الأنوار: 85/ 14، باب 1، حديث 26؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله أَتَانِي جَبْرَئِيلُ مَعَ سَبْعِينَ أَلْفَ مَلَكٍ بَعْدَ صَلَاةِ الظُّهْرِ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ رَبِّكَ يُقْرِؤُكَ السَّلَامَ وَ أَهْدَى إِلَيْكَ هَدِيَّتَيْنِ لَمْ يُهْدِهِمَا إِلَى نَبِيٍّ قَبْلَكَ قُلْتُ مَا الْهَدِيَّتَانِ قَالَ الْوَتْرُ ثَلَاثُ رَكَعَاتٍ وَ الصَّلَاةُ الْخَمْسُ فِي جَمَاعَةٍ قُلْتُ يَا جَبْرَئِيلُ وَ مَا لِأُمَّتِي فِي الْجَمَاعَةِ قَالَ يَا مُحَمَّدُ إِذَا كَانَا اثْنَيْنِ كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ مِائَةً وَ خَمْسِينَ صَلَاةً وَ إِذَا كَانُوا ثَلَاثَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلٍّ مِنْهُمْ بِكُلِّ رَكْعَةٍ سِتَّمِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا أَرْبَعَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ أَلْفاً وَ مِائَتَيْ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا خَمْسَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ أَلْفَيْنِ وَ أَرْبَعَمِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا سِتَّةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ بِكُلِّ رَكْعَةٍ أَرْبَعَةَ آلَافٍ وَ ثَمَانَمِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا سَبْعَةً كَتَبَ اللَّهُ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ بِكُلِّ رَكْعَةٍ تِسْعَةَ آلَافٍ وَ سِتَّمِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا ثَمَانِيَةً كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ تِسْعَةَ عَشَرَ أَلْفاً وَ مِائَتَيْ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا تِسْعَةً كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ بِكُلِّ رَكْعَةٍ سِتَّةً وَ ثَلَاثِينَ أَلْفاً وَ أَرْبَعَمِائَةِ صَلَاةٍ وَ إِذَا كَانُوا عَشَرَةً كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى لِكُلِّ وَاحِدٍ بِكُلِّ رَكْعَةٍ سَبْعِينَ أَلْفاً وَ أَلْفَيْنِ وَ ثَمَانَمِائَةِ صَلَاةٍ فَإِنْ زَادُوا عَلَى الْعَشَرَةِ فَلَوْ صَارَتْ بِحَارُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ كُلُّهَا مِدَاداً وَ الْأَشْجَارُ أَقْلَاماً وَ الثَّقَلَانِ مَع الْمَلَائِكَةِ كُتَّاباً لَمْ يَقْدِرُوا أَنْ يَكْتُبُوا ثَوَابَ رَكْعَةٍ وَاحِدَةٍ يَا مُحَمَّدُ تَكْبِيرَةٌ يُدْرِكُهَا الْمُؤْمِنُ مَعَ الْإِمَامِ خَيْرٌ لَهُ مِنْ سِتِّينَ أَلْفَ حَجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ وَ خَيْرٌ مِنَ الدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا سَبْعِينَ أَلْفَ مَرَّةٍ وَ رَكْعَةٌ يُصَلِّيهَا الْمُؤْمِنُ مَعَ الْإِمَامِ خَيْرٌ مِنْ مِائَةِ أَلْفِ دِينَارٍ يَتَصَدَّقُ بِهَا عَلَى الْمَسَاكِينِ وَ سَجْدَةٌ يَسْجُدُهَا الْمُؤْمِنُ مَعَ الْإِمَامِ فِي جَمَاعَةٍ خَيْرٌ مِنْ عِتْقِ مِائَةِ رَقَبَةٍ.»
مستدرك الوسائل: 6/ 450، باب 1، حديث 7205؛ بحار الأنوار: 85/ 6، باب 6، حديث 8؛ «عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام عَنْ رَسُولِ اللَّهِ فِي، حديث طَوِيلٍ أَنَّهُ صلى الله عليه و آله قَالَ وَ أَمَّا الْجَمَاعَةُ فَإِنَّ صُفُوفَ أُمَّتِي كَصُفُوفِ الْمَلَائِكَةِ فِي السَّمَاءِ الرَّابِعَةِ وَ الرَّكْعَةُ فِي الْجَمَاعَةِ أَرْبَعٌ وَ عِشْرُونَ رَكْعَةً كُلُّ رَكْعَةٍ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ مِنْ عِبَادَةِ أَرْبَعِينَ سَنَةً.»
(۱۰)- مستدرك الوسائل: 11/ 388، باب 51، حديث 13336؛ «ابْنِ مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله لَيَأْتِيَنَّ عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لَايَسْلَمُ لِذِي دِينٍ دِينُهُ إِلَّا مَنْ يَفِرُّ مِنْ شَاهِقٍ إِلَى شَاهِقٍ وَ مِنْ جُحْرٍ إِلَى جُحْرٍ كَالثَّعْلَبِ بِأَشْبَالِهِ قَالُوا وَ مَتَى ذَلِكَ الزَّمَانُ قَالَ إِذَا لَمْ تُنَل الْمَعِيشَةُ إِلَّا بِمَعَاصِي اللَّهِ فَعِنْدَ ذَلِكَ حَلَّتِ الْعُزُوبَةُ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ أَمَرْتَنَا بِالتَّزْوِيجِ قَالَ بَلَى وَ لَكِنْ إِذَا كَانَ ذَلِكَ الزَّمَانُ فَهَلَاكُ الرَّجُلِ عَلَى يَدَيْ أَبَوَيْهِ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ أَبَوَانِ فَعَلَى يَدَيْ زَوْجَتِهِ وَ وَلَدِهِ فَإِنْ لَمْ تَكُنْ لَهُ زَوْجَةٌ وَ لَاوَلَدٌ فَعَلَى يَدَيْ قَرَابَتِهِ وَ جِيرَانِهِ قَالُوا وَ كَيْفَ ذَلِكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ يُعَيِّرُونَهُ بِضِيقِ الْمَعِيشَةِ وَ يُكَلِّفُونَهُ مَا لَايُطِيقُ حَتَّى يُورِدُوهُ مَوَارِدَ الْهَلَكَةِ.»
(۱۱)- مستدرك الوسائل: 2/ 100، باب 17، حديث 1534؛ بحار الأنوار: 68/ 263، باب 76، حديث 1؛ «أَبِي مُحَمَّد الْعَسْكَرِيِّ عَنْ آبَائِهِ عليه السلام قَالَ قِيلَ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام مَا الِاسْتِعْدَادُ لِلْمَوْت قَالَ أَدَاءُ الْفَرَائِضِ وَ اجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ وَ الِاشْتِمَالُ عَلَى الْمَكَارِمِ ثُمَّ لَايُبَالِي أَ وَقَعَ عَلَى الْمَوْتِ أَمْ وَقَعَ الْمَوْتُ عَلَيْهِ وَ اللَّهِ مَا يُبَالِي ابْنُ أَبِي طَالِبٍ أَ وَقَعَ عَلَى الْمَوْتِ أَمْ وَقَعَ الْمَوْتُ عَلَيْهِ.»
منبع : روابط عمومی و امور بین الملل مرکز علمی تحقیقاتی دارالعرفان الشیعی
