چه كارهايي براي محكم شدن اراده مفيد است؟

  تقويت اراده:
در تقويت اراده عوامل متعدّدي تأثير گزار هستند كه بايد رعايت شده و با عواملي كه موجب ضعف اراده ميشود مبارزه گردد:
1- اصل مقاومت:
اولين اصلي كه بايد رعايت شود، اصل مقاومت است كه روان شناسان از آن به عنوان اصل تسليم ناپذيري ياد ميكنند. معناي اصل مقاومت آن است كه انسان در برابر شكستها و ناكاميها مقاومت كند؛ زيرا برخي از شكستها زمينه پيروزيهاي بزرگ را فراهم ميكند. يكي از نويسندگان مينويسد: هرگاه برايتان مسئلهاي پيش ميايد كه به نظر بسيار مشكل، نا اميد كننده و غير قابل حل ميرسد، آنچه شما را تا حصول پيروزي ياري خواهد كرد، اصل تسليم ناپذيري است.
2- اميد داشتن:
دومين اصلي كه نقش بنيادي در تقويت اراده دارد، اميدواري است. انسان بايد در زندگي با اميد زندگي نمايد. يأس و نا اميدي انسان را از رسيدن به هدف باز داشته و روند زندگي را دچار مشكل ميكند. آن دسته از بزرگان كه قلههاي موفقيت را كسب نمودند، اميد به زندگي داشتند. از سوي ديگر برخي كه در زندگي موفق نبودند، معمولاً نا اميد بوده و يأس در زندگي آنها حكومت ميكرده است. فيلس سيمولك مينويسد: به كار بردن و نگارش كلمات منفي، ويرانگر و مخرّب است. اين كلمات قفل هايي هستند كه بر درهاي وروديِ هر راه حلي زده ميشود تا ما را براي شكست آماده كند. بر عكس كلمه آري هيجان ميآورد و تحرك ميبخشد....
3- مبارزه با عادت ناپسند:
يكي از عوامل مهم تقويت اراده، مبارزه با عادتهاي بد و ناپسند است؛ از اين رو بايد سعي شود با هواهاي نفساني (كه انسان را به اعمال ناپسند ميكشاند) مبارزه شده و از عادات ناپسند جلوگيري گردد.

ويليام جيمز روانشناس معروف ميگويد: يك نه گفتن به عادت بد موجب ميشود شخص براي مدّتي تجديد قوا كند و بدين وسيله ضعف اراده خود را به تدريج بر طرف سازد.
در اسلام نيز به مبارزه عليه هواهاي نفساني كه زمينههاي عادت بد را فراهم ميكند سفارش شده است: الشّديد من غلب نفسه؛كسي قوي و با اراده است كه بر هواي نفس خود چيره شود.
4- تلقين به داشتن اراده قوي
يكي از عوامل مهم تقويت اراده، تلقين كردن است كه انسان اراده قوي دارد. انسان بايد اين گونه باور داشته باشد كه من ميتوانم بر مشكلات پيروز شوم. من ميتوانم در امتحان موفق شوم. من اراده قوي و پولادين دارم.
در اين خصوص سخني از ناپلئون شنيدني است: بايد كلمه نميشود از قاموس زندگي و از لغت محو گردد و از شنيدن واژههاي نميشود، نميتوانم و نميدانستم (نبايد استفاده كرد)....
5- داشتن هدف روشن:
متأسفانه آن عدّه كه دچار ضعف اراده ميشوند و از فعاليتهاي موفقيّتآميز دست بر ميدارند، آناني هستند كه هدف معيّن و تعريف شده ندارند. اينان فعاليتهاي خويش را نيمه كاره رها ميكنند. براي تقويت اراده بايد اهداف معيّن داشت.
6- تمرين تمركز حواس:
تمرين تمركز حواس يكي از راههاي تقويت اراده است. براي تمركز حواس بايد نظم و انضباط در همه امور زندگي ايجاد كرده و با برنامه ريزي فعاليتهاي خويش را پيش برد.
7- انجام وظايف الهي:
يكي از عوامل مهم تقويت اراده، انجام وظايف الهي و حاضر دانستن خداوند در همه صحنههاي زندگي است. نماز را اوّل وقت خواندن، مقررّات الهي را رعايت نمودن، اجتناب از گناه، هر كدام مهمترين عامل تقويت اراده به شمار ميآيد. كسي كه روزه ميگيرد؛ در واقع با تمام هوسها و رذايل اخلاقي مبارزه ميكند. كسي كه به عبادت خداوند ميپردازد، آرامش رواني پيدا ميكند. آرامش رواني مؤثرترين عامل تقويت اراده است. يكي از بزرگان ميگويد: خداوند بزرگترين گنج آرامش من است. من ديگر شتاب نخواهم كرد. او به من فرمان داده است كه گاهي بايستم و آرام باشم....
8- اعتماد به نفس:
خودباوري و اعتماد به نفس نيز عامل مهم تقويت اراده است. اگر انسان استعداد و قابليتهاي خويش را بشناسد و باور كند كه توان انجام خيلي از چيزها را دارد، در تصميمگيري خويش دچار مشكل نميشود.
9- بهرهگيري از سرگذشت انسانهاي با اراده:
خواندن سرگذشت انسانهاي با اراده، عامل تعيين كنندهاي در تقويت اراده است.
خواندن زندگي نامه انسانهاي با اراده موجب ميشود كه انسان در برابر عواملي كه موجب ضعف اراده ميشود، مقاومت نموده و عوامل تقويت اراده را تجربه كند، مثلاً يكي از عوامل موفقيت پشتكار است. علامه اميني (ره) صاحب كتاب ارزشمند الغدير جهت تدوين اين كتاب به كشورهاي مختلف سفر كرد. يكي از سفرهاي وي به هندوستان حدود شش ماه طول كشيد. پس از بازگشت از هند پرسيدند: هواي هندوستان چگونه بود؟ وي پس از اندكي تفكر پاسخ داد: من به دليل اين كه همواره سرگرم مطالعه بودم، نفهميدم هواي آن جا در اين مدّت چگونه بود!
براي تقويت اراده عوامل ديگر مانند ورزش، تفريحات سالم، تقويت بدن با رعايت رژيم غذايي و... نيز تأثير گذار است.