فارسی
جمعه 10 فروردين 1403 - الجمعة 18 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

تندخوئی و آثار آن

 طبیعت انسان بر اعتدال و میانه روی استوار است و از هرگونه خشونت و تندی می گریزد، بر این اساس هر کسی از پدر و مادر و معلم و مربی و مدیر و کارفرما و حاکم خشن دوری می گزیند و این گونه شیوه ها را محکوم می کند. خشونت و تندخوئی از هر کسی زشت و ناپسند است و هرچه شخصیت و مسئولیت انسان گسترده تر و مهم تر باشد، آثار زشت و ثمرات تلخ آن در جامعه و فرهنگ افزون تر خواهد بود. آیین مقدس اسلام نیز پیروان خویش را به اعتدال و اخلاق حسنه سفارش می کند و تأکید می نماید که سرشت بشر در تمام امور بر میانه روی استوار شده است (بقره/ ۱۴۳) و هرگونه تندی و خشونت را از حماقت و بی منطقی و دیوانگی دانسته و نرمش و ملاطفت را از سیره پیامبران آسمانی معرفی می کند. (بحار ج ۷۵، ص ۵۳)
● ریشه های تندخوئی
طبیعت انسان ها بر اعتدال استوار است و هر کسی از آدم خشن و تندخو می گریزد، اما چرا عده ای گرفتار این بیماری می گردند و خود و دیگران را به عذاب روحی و گرفتاری جسمی می کشانند؟ در جواب باید گفت: «این حالت از یک سو ناشی از ضعف اخلاق، ایمان و جهل و نادانی و سفاهت و بی خردی است و از سوی دیگر از طمع برای رسیدن به مال و منال و ریاست دنیا، و از طرف سوم از بغض و کینه و تحقیر دیگران ریشه می گیرد. رسول خدا می فرماید: خشم و غضب در اثر تحریکات دشمنانه شیطان پیش می آید (محجه البیضاء، ج۵ ص ۳۰۸) و امیرالمؤمنین در تفسیر این سخن می فرمایند از این حالت برحذر باش که مثل این که شیطان با لشگر فراوان، تو را تحت تاثیر قرار داده است. (نهج البلاغه، فیض، ص ۱۰۷۰) و در سخن دیگر آن را سبک مغزی دانسته (همان، ص ۱۰۸۰) و نوعی حرکت جنون آمیز می داند. (همان، ص۱۱۹۹) و اضافه می کند نشانه جنون و دیوانگی این است که هر انسان تندخو سرانجام از این کار پشیمان می گردد.
(غرر الحکم، ص ۱۴۷) و چنانچه پشیمان نگردد حاکی از این است که هنوز از دیوانگی بیرون نیامده است وگرنه متوجه اشتباه خود می شد. (نهج البلاغه، ص۱۱۹۹) و در فراز دیگری این حالت را از جهل و نادانی متاثر می دانند (همان، ص ۱۱۱۶)
حضرت امام صادق نیز این بیماری را از سفاهت و بی عقلی می دانند (وسائل الشیعه، ج۱۱، ص ۲۸۸) عواملی که باعث خشم و تندی می گردد از نظر حضرت عیسی(ع) عبارتند از: کبر و غرور، شوخی بی مورد، سخنان توهین آمیز، تمسخر، عیب جویی، جنگ و جدال، خصومت و دشمنی، حیله گری، انگیزه رسیدن به مال و ریاست و در مجموع صفات رذیله عامل پیدایش خشم و تندی است. (محجه البیضاء، ج ۵، ص ۳۰۴).
● زیان ها و مفاسد تندخوئی
تندخوئی در هر زمینه ای زشت و ناپسند است و در برخی موارد مانند عبادات و اعتقادات و افراط در محبت، حداقل زیان آور و نامطلوب به شمار می آید. تندخوئی و خشونت در معاشرت های اجتماعی و خانوادگی اثر نامناسب می گذارد و افراد را به عذاب روحی و انزوای اجتماعی مبتلا می سازد و چون چنین اشخاصی از رسیدن به اهداف خود ناتوان می مانند و پایگاه مردمی پیدا نمی کنند، گرفتار عقده ها و کینه ها می گردند و پیوسته با خود نیز سر جنگ دارند. پیامبر اسلام می فرمایند: خشم و تندی، ایمان را تباه می سازد و ارزش وجودی و معنوی صاحبش را بر باد می دهد. (اصول کافی، ج ۲، ص ۳۰۲، ح ۱)، امیرالمؤمنین علی(ع) این حالت را به آتشی تشبیه می کند که تر و خشک را می سوزاند و چیزی باقی نمی گذارد.
(غرر الحکم، ص ۱۴۲، ش ۱۱)، از سوی دیگر منطق صاحبش را عوض می کند، اعتدال او را به هم می زند. فهم و دانش را از او می گیرد. (بحار ۱۷، ص ۴۲۸، ح ۸۷) امام، صادق کلید تمام شرارت ها و فسادهای اجتماعی و غیر آن را تندخوئی دانسته (اصول کافی، ج ۲، ص ۳۰۳، ح ۳) و خطاب به مبتلایان به این بیماری می فرماید: چنانچه خواهان بی شخصیتی و توهین هستی تندخو باش. (بحار ۸۷، ص ۲۶۹، ح ۱۰۹).
● درمان تندخوئی
برای معالجه خشونت و تندخوئی، نخست باید نفس خود را اصلاح کرد و به تهذیب آن پرداخت و در این راه، از کبر وغرور و حرص و طمع ریاست طلبی دوری جست، آن گاه در هر کاری اندیشید و به نتیجه آن توجه داشت و مفاسد و مضرات تندخوئی را در نظر گرفت و از آن دوری کرد در مرحله سوم الگوهای صبر و شکیبایی را سرمشق خود قرار داده و اجر و پاداش خویشتن داری را مجسم کرد و باور نمود که خشونت ضدارزش و مطرود جامعه، ولی حلم و بردباری و مدارا ارزشمند ومطلوب همگان است و از همه مهمتر در هر کاری خدا را در نظر گرفتن و با خدا بودن آرامش درونی را فراهم می سازد. خداوند می فرماید: ای فرزند آدم! هنگام خشم به یاد من باش تا من نیز به هنگام خشم تو را یاد کنم

(اصول کافی، ج ۲، ص ۳۰۴، ح ۰۱) و قرآن به همین نکته اشاره می کند که دل ها به یاد خدا آرام می گیرد: «الا بذکر الله تطمئن القلوب»
هرگاه جوانان برای کسب تکلیف و خودسازی به محضر پیامبر می آمدند آن حضرت به آنان می فرمود: هرگز خشمگین نشوید (موطا ابن مالک، ص ۷۸۹) و کسی که خشم خود را فرو نشاند، خداوند پاداش شهید به او مرحمت می کند. (وسائل الشیعه، ج ۸، ص ۵۲۸، ح ۲۱)
در حالات بزرگان علم و ادب مانند مرحوم آیه الله العظمی بروجردی و غیر او آمده که با خدا عهد بسته بودند که هرگاه به خشم آیند برای کیفر و درمان آن مدتی روزه گیرند، یا مال فراوانی را صدقه دهند که نوعی پیشگیری از تندروی و یا درمان آن می باشد.


منبع : پایگاه آفتاب
0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

اگر نیازمندید هم انفاق کنید
نمازشب و نوافل
سيري در قرآن و قرآن پژوهي (2)
ارتباط میان مسئولیت اخلاقی و مسئولیت فقهی!
رمضان، بهترین فرصت برای طهارت روح
فرهنگ عاشورا وامام حسین(ع) مرکز ثقل اصول دين
بخشنده ترین مردم در نگاه امام حسین علیه السلام
چهره امام حسين(ع)
تمام شب در عبادت
عظمت شب قدر

بیشترین بازدید این مجموعه

محروميت از رحمت حق
هفت نمونه‌ از احیای مردگان در کلام قرآن
دوستی و محبت اهل بیت (ع) از دیدگاه علی (ع)
زنده نگهداشتن یاد شهیدان
علل تضعیف جوامع اسلامی از منظر آیات الهی
هنرمندانه ترین راه برای بیشترین تأثیرگذاری
افزایش رزق و روزی با نسخه‌ امام جواد (ع)
کرامات و معجزات حضرت فاطمه زهرا (س) (2)
طهارت امام حسین(ع) و یارانشان
متن دعای معراج + ترجمه

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^