فارسی
جمعه 10 فروردين 1403 - الجمعة 18 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 1
100% این مطلب را پسندیده اند

تفاوت بخل ورزی و صرفه جویی

بسیاری از مردم بخل و خساست را با صرفه جویی اشتباه می کنند. بسیار دیده شده است که برخی به جای صرفه جویی و استفاده درست و صحیح از چیزی گرفتار بخل می شوند و از نعمت های خداوند بهره نمی گیرند. همان اندازه که اسراف و تبذیر دراسلام مورد نکوهش و سرزنش است به همان اندازه رفتار بخل آمیز و خساست گونه مورد سرزنش و نکوهش می باشد.
انسان باید از نعمت های الهی به درستی بهره گیرد، هرچند که گاه از دید دیگران اسراف و زیاده روی شمرده شود. کسی که نیازمند دو لیوان آب است، اگر به یک لیوان اکتفا کند، درحقیقت به خود ظلم کرده و حق بدن را ادا نکرده و می بایست در روز قیامت پاسخ گوی بدن خویش باشد. این که این گونه رفتار موجب می شود تا شخص در مسیر کمالی از توان کافی برخورد نشود و در تقرب جویی به خدا و دست یابی به مقام خلافت الهی باز ماند.
مصرف به اندازه و کافی همان اعتدال و میانه رویی است که به عنوان اقتصاد در اسلام معرفی شده است. انسان می داند هرچیزی را به اندازه نیاز دارد و چه مقدار آن برای او درحکم تفریط و چه اندازه آن درحکم افراط می باشد؛ زیرا «الانسان علی نفسه بصیره ولوالقی معاذیره؛ انسان به نفس خویش بسیار آگاه است و نیازهای آن را می داند، هرچند که برای توجیه رفتارهای خویش عذرتراشی کند.
از نظر اسلام، بخل ورزی نیز گناهی بزرگ است؛ زیرا این رفتار به شکلی کفران نعمت شمرده می شود. کفران نعمت گاه به تبذیر و اسراف انجام می شود و گاه با عدم بهره گیری درست از نعمتی برای پاسخ گویی به نیازی و یا دست یابی به کمالی صورت می پذیرد.
برخی با ترکیب های نادرست از نعمت های الهی، کفران نعمت می کنند. به عنوان نمونه کسی که از مصالح ساختمانی خوب بهره می گیرد،ولی از معمار استاد و ماهری سود نمی برد، در حقیقت با این کار خویش کفران نعمت کرده است. از امام خمینی نقل شده است که روزی از خوردن غذایی که باب میل ایشان نبود خودداری کرده و مشغول غذایی دیگر شدند. یکی از بستگان به شوخی گفت: چرا کفران نعمت می کنید و از این خورشت و غذا نمی خورید، امام خمینی(ره) به وی گفت: کفران نعمت آن است که شما نعمت های خدا را این گونه ترکیب کردید که آدمی دوست ندارد آن را بخورد.
بنابر این عدم بهره گیری درست از همه منابع و استفاده از تمام علوم و دانش های مربوط به کاری می تواند کفران نعمت باشد. به این معنا که اگر بهترین مصالح را دراختیار بدترین معمار قرار دهید او ساختمانی بسازد. که صدها هزینه دایمی و جنبی و مخارج اضافی داشته باشد، نمی توان گفت که این کار صرفه جویی است بلکه عین اسراف است؛ زیرا ساختمانی ناقص را ساخته اید که کفران نعمت های بسیاری است که نسبت به مصالح خوب و عالی انجام گرفته است.
در ضرب المثل انگلیسی است که من پول زیادی ندارم تا جنس نامرغوب و بی کیفیت بخرم. از اینرو خرید چیزهای بی کیفیت و نامرغوب نه تنها مصداق بخل است و ربطی به صرفه جویی ندارد بلکه عین اسراف و تبذیر است؛ زیرا این گونه، مال و ثروت بیش تری هزینه می شود.
● مفهوم قناعت و اصلاح الگو مصرف
در معنای قناعت نیز می توان گفت که قناعت واقعی آن است که شخص آن چه از ثروت و نعمت دارد به درستی بهره گیرد و دست نیاز به کسی دراز نکند که او را زیر بار خرج اضافی ببرد. دولت با ثروت ملی که دراختیار دارد می بایست این گونه عمل کند و به خود اجازه ندهد تا با وام گیری از دیگران، به ظاهر قدرت خرید خود و مردم را بالا برد درحالی که خود را برای مدت طولانی در بدهکاری فروبرده است.
از سلمان محمدی نقل شده است که روزی ابوذر را مهمان خود کرد. ابوذر گفت ای کاش همراه این غذا، نمکی بود. از آن جایی که سلمان، نمکی درخانه نداشت، آفتابه را به گرو گذاشت و نمکی خرید. وقتی غذا تمام شد، ابوذر گفت: خدا را شکر که ما را از اهل قناعت قرارداد و به آن چه داشتیم خرسند و راضی کرد. سلمان گفت: این قناعت نبود که آفتابه من در گرو نمکی باشد.

اصلاح الگوی مصرف به معنای آن است که شخص به آن چه دارد بسنده کند و دولت از ثروت ملی برای کارهایی که می توان انجام دهد بهره گیرد و خود را وارد به استقراض نکند.
اگر هر کسی در هر مقامی که است بکوشد تا راه های استفاده بهینه و درست هر چیزی را به دست آورد و درکاهش هزینه ها و افزایش بهره وری ها و بهره مندی ها بکوشد، می توان امید داشت که الگوهای درست شناسایی و معرفی شود و مردم نیز درپی این الگوهای درست حرکت کنند و رفتار خویش را بازسازی نمایند.
به عنوان نمونه معرفی لامپ های کم مصرف و توزیع گسترده آنان با هزینه پایین، می تواند زمینه ساز بهره وری بیش تر در بخش انرژی شود؛ زیرا لامپ های دیگر تنها پنج درصد از انرژی را به نور تبدیل می کنند و ۹۵درصد مابقی را به شکل گرما از دست می دهند.
اصلاح الگوهای مصرف در بخش انرژی حتی اگر همراه با یارانه باشد می تواند در بلند مدت کشور را نسبت به حذف بخش اعظمی از اسراف و تبذیر کمک کند و زمینه بهره گیری درست و بهتر از حامل های انرژی را فراهم نماید.
با این همه تفکیک مفاهیمی چون بخل و خساست از صرفه جویی ضروری است؛ زیرا مرز میان آن دو همانند حق و باطل بسیار لطیف و ظریف است و هر کسی به سادگی می تواند در دام بخل و خساست به اسم صرفه جویی بیفتد که آسیب های آن کم تر از اسراف و تبذیر نیست.
● یک نمونه از کژ فهمی در اصلاح الگوی مصرف
یکی از دوستان که در پژوهشکده ای مشغول تحقیق و پژوهش است می گفت مسئولان این پژوهشکده برای رعایت و اصلاح الگوی مصرف و صرفه جویی در بیت المال تصمیم گرفته اند بودجه روزنامه ها و مجلات پژوهشکده را قطع کنند.
به نظر می رسد که در این رفتار، نوعی کژ فهمی عمدی و یا سادگی و ساده لوحی در مساله اصلاح الگوی مصرف اتفاق افتاده و برخی به عمد و یا سادگی در دام بخل و دیگر ناهنجارها افتاده اند.
این درحالی است که در همین پژوهشکده دریک اتاق بیست متری بیش از چهل لامپ مهتابی از بامداد تا شامگاه و بلکه نیمه شب می سوزد و شگفت انگیز آن که برق کشی ساختمان به گونه ای است که برای روشن کردن یک اتاق می بایست چند اتاق دیگر روشن شود و شگفت انگیزتر از همه این ها آن که ساختمان را به شکلی ساخته اند که از کوچک ترین روزنه برای استفاده از روشنایی طبیعی بی بهره است و هرگاه برق شهری قطع شود پژوهشگران شاغل در آن می بایست ساعت ها در اتاق های تاریک صبر پیشه کنند و منتظر آمدن برق باشند.
این همه نشان می دهد که در مفهوم اصلاح الگوی مصرف کژ فهمی هایی صورت گرفته و می گیردو برخی از مدیران برای تغییر الگوها و شناسایی الگوهای درست مصرف و معرفی و به کارگیری آن، به رفتارهای شعارگونه بسنده کرده اند.
به گفته آن دوستمان درهمین ساختمان پژوهشکده اگر بخواهیم الگوهای ضدمصرف را شناسایی کنیم، می توانیم به موارد بسیاری اشاره داشته باشیم که بی گمان مصداق آشکار اسراف و تبذیر و مصرف بی رویه و بی جای امکانات و اموال و نیرو و منابع انسانی است که به هدر می رود.
ساختمان به گونه ای ساخته شده است که از نور طبیعی هیچ بهره ای ندارد و همه طبقات آن که شامل ده ها اتاق و سالن مطالعه و تحقیق است همواره نیازمند ده ها و صدها لامپ است تا نورکافی را فراهم کند.
از نظر گرمایشی و سرمایشی نیز با مشکل مواجه است و عبور و مرور آزاد هوا انجام نمی گیرد و محققان و پژوهشگران پیوسته آه و ناله از گرمای شدید و یا سرمای سخت و جانکاه دارند.
اگر بخواهیم اصلاحی در الگوی مصرف پدید آوریم باید در معماری ساختمان و اصول برق کشی و سیستم تأسیساتی آن توجه و دقت کاملی کنیم تا ساختمان به گونه ای ساخته شود که کم ترین هزینه ها را در آینده به دنبال داشته باشد. بهره گیری از نور طبیعی حتی در ساختمان هایی که از نور کافی برخوردار می باشند، برای برخی از مدیران سخت است و راضی می شوند.
با پرده های ضخیم، نور طبیعی گرفته شودو در عوض صدها لامپ و چراغ روشن شود تا نور محیط را برای ایشان به مقدار بیش از نیاز فراهم نماید.
  
 
 
   


منبع : پایگاه آفتاب
0
100% (نفر 1)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

فرهنگ عاشورا وامام حسین(ع) مرکز ثقل اصول دين
بخشنده ترین مردم در نگاه امام حسین علیه السلام
چهره امام حسين(ع)
تمام شب در عبادت
عظمت شب قدر
رعایت حقّ مجلس و هم صحبت
شَبيب بن جَراد
چگونه اثر لقمه حرام را از بین ببریم؟
امام باقر(ع) و تربیت فرزند
اسم اعظمی که خضر نبی به علی(ع) آموخت

بیشترین بازدید این مجموعه

مرجع بزرگ تقليد علامه ميرزا محمد حسين ناييني (ره)
سیمای یاران حضرت مهدی(ع)
یاس کبود (شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام)
اسم اعظمی که خضر نبی به علی(ع) آموخت
شهپر عفت/ نگاهی به وفات حضرت معصومه «س»
بخشنده ترین مردم در نگاه امام حسین علیه السلام
توحید ربوبیّت در قرآن کریم
افزایش رزق و روزی با نسخه‌ امام جواد (ع)
کرامات و معجزات حضرت فاطمه زهرا (س) (2)
متن دعای معراج + ترجمه

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^