فارسی
پنجشنبه 09 فروردين 1403 - الخميس 17 رمضان 1445
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه
0
نفر 0

نشانه هاي رستگاري در زندگي دنيوي

دنيا را دنياي نشانه ها گفته اند؛ زيرا براي هر چيزي نشانه اي است كه از طريق آن مي توان به حقيقتي باطني رسيد. عشق و نفرات را مي توان در چهره و حركات و رفتار شخص ديد.
حقايق هستي داراي مراتبي است كه هر مرتبه آن را مي توان از مرتبه اي ديگر به نشانه هايي شناخت. در نگرش قرآن، اصولا دنيا، خود نشانه اي از حقيقت فراتر است. از اين رو همه هستي را آيات و نشانه ها معرفي مي كند.
از آن جايي كه دنيا، كشتزار هستي است كه فصل در وي آن آخرت است، هر كسي دوست دارد بداند كه كشت او چه محصولي دارد و از چه كيفيتي برخوردار مي باشد. هر چند كه به حكم هر آن چه بكاري درو مي كني و هم چنين به حكم الانسان علي نفسه بصيره ولو القي معاذيره، هر كسي مي داند چه كاشته و خود را چگونه ساخته است، مي داند كه در آخرت چه چيزي را با چه كيفيتي برداشت مي كند. با اين همه به عللي هر كسي مي كوشد تا نشانه هايي ديگر از وضعيت كشت و كيفيت برداشت خويش داشته باشد. اين جاست كه هر انساني دوست دارد بداند كه آيا به رستگاري جاودانه دست مي يابد و از سعادت و خوشبختي پايدار بهره مند مي شود يا نه؟
رستگاري، هدف زندگي
مهم ترين دغدغه هر انساني، مسايلي است كه با زندگي وي گره خورده است. ترس از مرگ و نيستي، دست يابي به آرامش و آسايش پايدار، زندگي جاودانه و مانند آن، كليدي ترين مفاهيمي است كه ذهن هر كسي را به خود مشغول مي دارد. انسان، آرماني بزرگ به نام سعادت و خوشبختي دارد و هر كاري را كه در زندگي خود انجام مي دهد، براي دست يابي به اين مهم است.
اين جاست كه مفهوم ديگري، خود را در زندگي انسان نشان مي دهد كه از آن به رستگاري ياد مي شود. رستگاري به معناي دست يابي به سعادت و خوشبختي است. از اين رو كسي را كه احساس مطلق خوشبختي دارد، انساني رستگار مي دانند. البته هر كسي نوعي احساس دارد كه از آن به خوشبختي نسبي ياد مي شود. به اين معنا كه هر كسي در زندگي خويش از درجه اي از آسايش و آرامش و مرتبه اي از آن بهره مند مي باشد. هرچه درجه و مرتبه اين احساس، بالاتر و پايدارتر باشد، احساس خوشبختي قوي تر است. اما با همه اين احوالات، كم تر كسي را مي توان يافت كه احساس رستگاري داشته باشد، بلكه حتي مي توان گفت كه شمار كساني كه احساس رستگاري دارند، بسيار اندك است. از اين رو هيچ كسي را نمي توان در دنيا يافت كه احساس خوشبختي مطلق بكند مگر آن كه از پيامبران خاص باشد.
در آموزه ها و فرهنگ قرآني، دو واژه براي تبيين اين معنا به كار مي رود. يكي از اين واژگان، واژه «فلاح» است كه به معناي نجات و رهايي از بدي ها و دست يافتن به خير و صلاح است (التحقيق، حسن مصطفوي، ج9، ص133 ذيل واژه فلاح) و ديگري واژه «فوز» است كه به معناي دست يابي به خير همراه با حصول سلامت است. (مفردات، راغب اصفهاني، ص 647)
اين دو واژه به خوبي علت اهميت رستگاري را تبيين مي كند، زيرا آن چه دغدغه انسان است، اموري چون مرگ، گرسنگي و از ميان رفتن آسايش و رفاه و آرامش روحي و امنيت جاني و مالي و عرضي است. از اين رو، اگر كسي خود را از مرگ و فقر و بيماري و ديگر بدي ها، رها و نجات يافته بداند، احساس رستگاري مي كند، زيرا سلامت مطلق و آسايش و آرامش مطلق را مي تواند در دست داشته و ترسي از مرگ و نيستي و فقر و بدبختي و ترس و خوفي از چيزي نداشته باشد و لذا گفته اند رستگاري، مهم ترين هدف زندگي بشر است. اما از آن جايي كه بشر به علم و تجربه دريافته است كه رستگاري را نمي تواند به شكل مطلق آن در دنيا تجربه كند و آن را دارا باشد، در انديشه آخرتي است كه در آن مي تواند رستگاري را به دست آورد و به آسايش و آرامش مطلق برسد، بي آن كه اندوهي از گذشته و ترسي از آينده داشته باشد.
تحليل قرآن دلالت بر اين معنا مي كند كه رستگاري، از مهم ترين و بالاترين خواسته هاي انساني و برترين درجات و مقامات انساني در نزد خداوند است (توبه آيه20) بنابراين كسي كه به اين مقام و درجه رسيده است مي تواند مدعي شود كه برتر از آن وجود ندارد تا به عنوان آرمان بشري مورد توجه قرار گيرد.
با اين همه، مشكلي كه انسان در دنيا با آن روبه روست، آگاهي نسبت به آينده است. به اين معنا كه انسان هرگز در دنيا نمي تواند خوشبختي را به شكل مطلق تجربه كرده و به دست آورد، از اين رو به نظر مي رسد كه رستگاري در دنيا بي معنا باشد، زيرا هرگز در دنيا نمي تواند از مرگ و فقر و بيماري بگريزد و هرچند در سلامتي و آرامش و آسايش باشد، وجود حتي ترسي موهوم، زندگي را بر او تلخ مي كند و آرامش و آسايش مطلق را از وي سلب مي كند. اگرچه مي دانيم كه اين ترس، هرگز ترسي موهوم و خيالي نيست بلكه ترسي واقعي است و اصولاً دنيا به گونه اي ساخته نشده كه انسان بتواند در آن به خوشبختي و سعادت مطلق دست يابد و در نهايت، بيماري و مرگ او را دربرمي گيرد.
بنابراين مي توان گفت كه رستگاري مطلق هرگز در جهان تحقق نمي يابد، ولي آيا مي توان گفت كه احساس رستگاري مطلق نيز در جهان مادي و دنيا تحقق نمي يابد و كسي نمي تواند به چنين احساسي برسد؟
قرآن بيان مي كند كه انسان هرچند كه نمي تواند در دنيا به خوشبختي و رستگاري مطلق برسد ولي مي تواند احساس خوشبختي و رستگاري مطلق را در دنيا داشته باشد. به اين معنا كه انسان مي تواند به مقام و منزلتي دست يابد كه احساس خوشبختي و رستگاري مطلق و واقعي نه موهوم را داشته باشد.
اين جاست كه مسأله نشانه ها، خود را نشان مي دهد. به اين معنا كه نشانه هايي يافت مي شود كه انسان به كمك آن مي تواند دريابد كه به رستگاري و خوشبختي مطلق هرچند در آخرت رسيده است يا آن كه زندگي وي در آخرت و جهاني ديگر به گونه اي است كه از خوشبختي و رستگاري دور مي باشد.
قرآن هرچند كه بر اين معنا و مفهوم تأكيد مي كند كه هر كسي خود وضعيت خويش را مي داند و از آن چه خود ساخته، آگاه است ولي نشانه هايي را نيز براي آگاهي از وضعيت كنوني خود به وي ارايه مي دهد تا با سنجش آن بتواند وضعيت خود را تغيير داده و آن را بهبود بخشد و از نواقص و موانع بگذرد.
نشانه هاي رستگاري در زندگي دنيوي
چنان كه گفته شد، رستگاري به عنوان مهم ترين آرمان و هدف انساني، خود را بر سرتاسر زندگي انسان تحميل مي كند. اين گونه است كه همه تلاش هاي او مصروف اين معنا مي شود تا به رستگاري و خوشبختي دست يابد و آن را احساس كند. خداوند در آيات 59 تا 61 سوره صافات، دست يابي به رستگاري و فوز بزرگ را سزاوار هرگونه عمل و تلاش انساني معرفي مي كند و در آيه 77 سوره حج سفارش مي كند كه انسان با اجراي كارهاي خير و اعمال نيك به اين فوز عظيم دست يابد.
در حقيقت، اين كه انسان هدف والاي خويش را در هر كار و عملي، رستگاري قرار دهد، نه تنها ازنظر خداوند امري ناپسند نيست بلكه اصولاً انسان مي بايست همه كارهاي خويش را تنها براي رسيدن به اين هدف، تنظيم كند: لمثل هذا فليعمل العاملون.
از اين رو خداوند دست يابي به رستگاري را به عنوان بالاترين درجه و مقام در نزد خود مي شمارد؛ زيرا كسي كه به اين مقام رسيده مي بايست از جمله كساني باشد كه با بهره گيري از تمامي ظرفيت ها و توانمندي هاي سرشته در ذات يعني اسماي الهي توانسته آن را فعليت بخشيده و به صبغه و رنگ الهي درآمده و شاكله وجودي كامل خود را شكل دهد اين گونه است كه خداگونه شده و تقرب اسمايي يافته و در جايگاه رفيع خلافت الهي به عبوديت تكيه زده است.
چنين انسان هايي در همين دنيا، احساس رستگاري را در خود مي يابند و حتي برخي از نشانه هاي رستگاري را در خود مشاهده مي كنند كه نوعي توانايي خاص است كه هر انساني از آن برخوردار نخواهد بود؛ زيرا انسان هرگونه كه خود را مي سازد از كمال، دور يا به آن نزديك مي شود. كسي كه به كمالي نزديك مي شود از توانايي هايي برخوردار مي گردد كه از جمله مي توان به كشف الغطا و دست يابي به يقين هاي سه گانه علم اليقين، عين اليقين و حق اليقين به عنوان نمونه ياد كرد. از اين رو خداوند اهل يقين را از رستگاران مي شمارد كه در همين زندگي دنيا مي توانند وضعيت خويش را در آخرت ببينند و از قدرت هاي به ظاهر فرابشري برخوردار شوند هر چند كه بهره گيري از تمام ظرفيت يقين تنها در آخرت، شدني است، زيرا دنيا نمي تواند اين معنا را برتابد و همه ظرفيت يقين را بروز و ظهور دهد. (بقره آيات 4 و 5 و نيز لقمان آيات 3 و 4)
البته از نظر قرآن همه انسان ها مي توانند اميد به رستگاري داشته باشند، ولي برخي از انسان ها و گروه هاي انساني، مي توانند اميدوارتر از ديگران به رستگاري و دست يابي به آن باشند. از اين رو قرآن انسان هايي چون آمران به معروف و ناهيان از منكر (توبه آيات 111 و 112) امانت داران (مؤمنون آيات 1 و 8) انفاق كنندگان (بقره آيات 2 تا 5) پيروان محمد (اعراف آيه 157 و توبه 88) اهل تزكيه (اعلي آيه 14 و شمس آيه 9) حافظان قوانين و حدود الهي (توبه آيات 111 و 112) پيروان امامان (اعراف آيه 157 و تفسير البرهان، ج2، ص 593) و صالحان و شهيدان، صابران (توبه آيه 111 و مومنون آيه 111) و افرادي همچون ايشان را به عنوان رستگاران معرفي مي كند؛ زيرا رفتار و كردار اين افراد خود گواه اين است كه در مسير متاله شدن گام برمي دارند يا در اين مسير به درجاتي نيز رسيده اند و صبغه الهي گرفته اند؛ چون همين اعمال صالح و نيك و نيت و قصد خير، خود بهترين گواه بر اين است كه در مسير هستند و كارهايشان رنگ خدايي دارد.
به سخن ديگر، انسان مي تواند با نگاهي به رفتارهاي خود و ديگران دريابد كه در كدام مرحله است؟ آيا به سمت و سوي سقوط و هبوط مي رود و يا آن كه در مسير كمال گام برمي دارد؟ آيا رستگار مي شود يا آن كه گرفتار شقاوت و بدبختي ابدي مي شود؟
انسان هايي كه از روحيه و رويه سالم و پاك برخوردار مي باشند، در همين زندگي خود، آن را بروز و ظهور مي دهند. در گام هاي نخستين، كارهايشان رنگ خدايي دارد و هر كسي آنها را مي بيند درمي يابد كه مي كوشند تا دست كم رفتارشان خدايي باشد و رضا و خشنودي وي را به دست آورند. همين مشابهت به اصل، مي تواند كم كم آنان را در مسير كمالي قرار دهد و در نهايت به انساني متاله تبديل كند كه چيزي جز خدا نخواهد و نجويد و همه وجودش خدايي شود و در مقام نتايج قرب النوافل و يا قرب الفرايض درآيد.
بنابراين يك دسته از نشانه هاي رستگاري را مي توان در اعمال و رفتارهاي هر كسي پيدا كرد. كسي كه اهل تقوا و انفاق و اصلاح امور ديگران است و كارهاي نيك و خيرخواهانه انجام مي دهد، در مسير كمالي قرار دارد و رستگاري و فوز عظيم را مي تواند در آغوش بگيرد.
دسته ديگر از نشانه ها، دروني است و شخص، آن را در خود مي يابد. از جمله نشانه هاي قرار گرفتن در مسير رستگاري و دست يابي به آن، آرامش دروني است. انسان ها هر چند كه آرامش واقعي و كامل را در آخرت تجربه مي كنند ولي كساني كه به رستگاري دست يافته باشند مي توانند آن چه را ديگران در آخرت تجربه و احساس مي كنند در همين دنيا تجربه و احساس كنند.
اگر انسان ها در آخرت به يقين مي رسند و پرده هاي غفلت و ناداني از چشم و دلشان به كنار مي رود (ق آيه 22) برخي از ايشان مي توانند در اين دنيا به يقين و كشف الغطا برسند، چنان كه اميرمؤمنان علي(ع) به صراحت به اين وضعيت كشفي خود اشاره مي كند.
هم چنين اگر انسان ها در آخرت به سبب فعليت يابي كامل اسماي الهي و خداگونه گرديدن، مي توانند از قدرت و توانايي هاي الهي بهره مند شوند، برخي از آنان مي توانند در همين دنيا با متاله شدن، به مقام «كن فيكون» برسند و هرچه را اراده كنند پديد آورند.
بنابراين هر كسي در همين زندگي دنيا مي تواند به جايگاه و منزلتي رسد كه دنيا و آخرت براي او يكسان باشد و رستگاري آخرت را در دنيا تجربه و احساس كند.
البته اين وضعيت تنها براي نادري از مردمان تحقق مي يابد و بيشتر انسانها از آن به علل دروني و اعمال خود محروم هستند.
انسان هاي عادي مي توانند به اين شكل از وضعيت خود در آينده آگاه شوند كه ببينند در چه وضعيت نسبت به خواسته هاي الهي قرار دارند. هرچه انسان در مسير كمالي باشد، از آرامش بيش تر برخوردار مي باشد و در زندگي روزمره خويش از ناحيه خداوند به وسيلأ روح و فرشته اي، تقويت و تأييد مي شود (مجادله آيه 22) و از بدي ها دور مي ماند (زمر آيه 61 و توبه آيه 20) و از فضل و عنايت الهي در همين دنيا بهره مند مي شود (دخان آيات 51 و 57) بنابراين مي توان گفت كه نشانه هاي رستگاري در همين زندگي دنيا براي آدمي خودنمايي مي كند.
هر كسي از درون خويش آگاه است و مي داند كه در چه مرتبه اي است. چنان كه اعمال و رفتار وي حكايت از واقعيت و حقيقت دروني او مي كند و وضعيتش را نشان مي دهد. كسي كه از گناه و ظلم (انعام آيات 21 و 135) دور است و خلافكاري و جرمي را مرتكب نمي شود (يونس آيه 17) و بخل و خساست نمي ورزد (حشر آيه9) و بي عفت و بي حجاب نمي باشد (نور آيه 31 و يوسف آيه 23) و اهل عجب و تكبر (آل عمران آيه 188) و لغو و بيهودگي نيست (مؤمنون آيات 1 و 3) و به جاي آن به سوي كارهاي نيك و خير مي شتابد، خود مي داند كه در چه مرتبه و منزلتي است.
انسان ها با نگاهي به درون خويش و رفتارها و كردارهاي اجتماعي خود، مي توانند به آساني و سادگي دريابند كه آيا از اهل رستگاري و فوز عظيم هستند و يا آن كه از رستگاري و خوشبختي پايدار دور مي باشند؟
بنابراين اگر كسي مي خواهد نشانه هاي رستگاري در آخرت را در دنيا ببيند به نيت ها و اعمال و رفتار خويش توجه و دقت كند. هرچه اين كارها، رنگ خدايي بيش تري داشته باشد و از غير خدا و اهداف غيرخدايي، دورتر باشد، اميد آن كه جزو رستگاران باشد بيشتر است. هر انساني بهترين داور براي خود است و با نگاهي به اعمال و نيات خويش مي تواند براي خود امتيازبندي كند؛ زيرا ديگران از نيت ها و مقاصد باطني آدمي آگاه نيستند. با اين همه با نگاهي به رفتارها و كردارهاي اشخاص مي توان دريافت كه آيا شخص به سوي كمال گام برمي دارد و رستگاري را مقصد و مقصود واقعي خود قرار داده يا آن كه تنها مدعي اي بيش نيست؟ از اين رو گفته اند درباره خود به وجدان خود مراجعه كنيد و درباره ديگران به اعمال آنان نگاه كنيد تا دريابيد كه به سوي رستگاري مي رود يا آن كه گام در مسير بدبختي و شقاوت مي نهد؟


منبع : پایگاه نور پرتال
0
0% (نفر 0)
 
نظر شما در مورد این مطلب ؟
 
امتیاز شما به این مطلب ؟
اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی:

آخرین مطالب

امام سجاد (ع) و روشهای تفسیری
بی‌تفاوتی مصداق بی‌دینی است
بركرانه ی صحیفه ی سجادیه
ملحق شدن راس مطهر امام حسین (ع) به بدن مطهر
علامه شهید مطهری
وَ اَمّا حَقّ الْجَارِ فَحِفْظُهُ غَائِباً وَ ...
پنج درس آموزنده سعادت بخش
جایگاه صحیفه سجادیه در بین دانشمندان
راویان صحیفه غیر از ابن سكون و عمیدالروساء
شرح های صحیفه سجادیه

بیشترین بازدید این مجموعه

امامان از نگاه حضرت رضا (عليه السلام)
وصيت اميرالمؤمنين عليه السلام به كميل‏
بستر تاریخی مفاهیم سیاسی - اجتماعی حادثه ی کربلا
اهل بیت در آیه تطهیر کیانند؟ / بخش اول
لزوم وفا به عهد و پيمان‏
الگویی برای دختران نخبه
افزایش رزق و روزی با نسخه‌ امام جواد (ع)
سوره ای از قران جهت عشق و محبت
بی‌تفاوتی مصداق بی‌دینی است
متن دعای معراج + ترجمه

 
نظرات کاربر

پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^